Hayatımıza girmiş birçok yararlı cihaz bulunur fakat bunlardan hiçbirisi televizyon kadar popüler olamamıştır Bazılarımız için olmazsa olmaz aygıtlardan birisidir televizyon Olup bitenlerden en kısa sürede haberdar olabildiğimiz, önemli bir bilgi ve tabiki eğlence kaynağımızdır Amerika’da insanlar gününün ortalama 6 saatini sadece televizyon karşısında geçiriyor Günümüzde bu kullanım yavaş yavaş internete doğru kaymakta ve insanların televizyona olan bağlılığı her geçen gün azalmaktadır Televizyon üzerindeki ilk çalışmalar John Logie Baird tarafından başlamış ve 1924 yılında görüntüyü oluşturabilen ilk çalışan örneği somut olarak ortaya koyulmuştur Fakat bu televizyon tamamen mekanik bir sistemle işlemekteydi TV’lerin günümüzde kullandığımız tüplü(CRT) televizyon haline gelmesi Philo Taylor Farnsworth’un temelini attığı çalışmalarla sağlanmıştır Bu nedenle televizyonu icad eden kişi olarak her iki isim de anılmaktadır
John Logie Baird
Televizyon tarihi bundan yaklaşık 80 sene öncesine dayanır 13 Ağustos 1888’de İskoçya’nın Helensburgh kentinde doğan ve burada büyüyen John Logie Baird, elektrik konusuna çok meraklı bir çocuktu Evinin arka bahçesinde bulunan petrolle çalışan jeneratörden elde edilen elektrikle bütün evi aydınlatıyordu Bu ev aynı zamanda şehirde akşamları aydınlatılan tek ev olma özelliğine sahiptir Elektrik konusundaki merakı gün geçtikçe artan Baird, evinde bir telefon santrali kurarak dışarıdaki arkadaşlarıyla konuşma yapabiliyordu Oldukça sınırlı kapasiteye sahip olsa da, 12 yaşında böyle bir elektrik hattını kurup, çalışmasını sağlamak herkesin başarabileceği birşey değildi
Eğitimini Glasgow ve Batı İskoçya Teknik Koleji’nde sürdüren Baird, buradan elektrik mühendisi olarak mezun oldu Daha sonra Glasgow Üniversitesi’nde master yaparak eğitimini devam ettiren Baird, Birinci Dünya Savaşı esnasında eğitimine ara vermek zorunda kalarak orduda çalışmak için başvurdu Fakat sağlık sorunları nedeniyle başvurusu kabul edilmedi Daha sonra Clyde Vadisi’ndeki Elektrik Şirketi’nde iş buldu Burada bir süre çalışan Baird, yine sağlık problemleri nedeniyle işi bırakmak zorunda kaldı Daha sonra birkaç ufak işte çalıştıktan sonra 1922’de memleketi Sussex’e geri dönerek tamirciliğe başladı Burada karmaşadan uzak bir ortamda kendisiyle başbaşa kalarak, hayalini kurduğu görüntü ve sesi elektronik olarak taşıma fikri üzerinde çalışmaya başladı İlk başlarda basit bir dikiş iğnesi, bisiklet lambası ve bir teneke parçası ile birşeyler yapmaya çalışan Baird, insanlara çok uçuk gelen bu fikir üzerinde gittikçe artan heyecanla çalışmaya devam eder Elindeki imkansızlıklarla pek birşey başaramayacağını anladığında ise, teknolojik imkanlara daha rahat ulaşabileceği Soho’ya taşınır ve burada bir laboratuvar kurar
Burada ilk olarak bir çay kutusu üzerine yerleştirdiği ve “Televisor diye adlandırdığı, dikiş iğnesi, kesilmiş karton ve bisküvi kutusundan oluşan düzeneği çalıştırmayı başarır ve yandaki surat görüntüsünü meydana getirir 25 Haziran 1925’te tarihin ilk televizyon patentini alan Baird’in başarısı kısa sürede büyük ilgiyle karşılanır ve televisor adını verdiği icadını ilk kez 26 Ocak 1928’de Kraliyet Enstitüsü’ne tanıtır Görüntüyü elektronik olarak aktarma denemeleri de sonuç verir ve bundan bir yıl sonra ilk görüntü aktarımını gerçekleştirmeyi başarır Bu sayede 1929’da ilk televizyon istasyonunu hayata geçirir ve o dönem radyo yayını yapan BBC ile anlaşarak televizyon yayınları yapmaya başlar İlk etapta bölgesel olarak sınırlı bir alanda yayın yapan BBC, 1930 yılında Amerika ve İngiltere’de resmen yayına başlar Londra’da 20 bin kişiye ulaşan büyüklükte yayın yapan John Logie Baird, kariyerinin zirvesine ulaşmış oldu
14 Haziran 1946’da hayatını kaybeden John Logie Baird, bilinen ilk televizyonun temellerini atmıştır Daha sonraları televizyonun elektromanyetik sistemi Philo Taylor Farnsworth tarafından değiştirilerek günümüzde kullanılan tüplü TV’ler haline gelmesinde büyük rol oynamıştır Ama televizyonun mucitlerinden birisi olarak John Logie Baird daima anılmaya devam edilecektir
John Logie Baird’in 25 Haziran 1925 tarihli ilk televizyon patentini görmek için: tıklayın
Philo Taylor Farnsworth
Philo Taylor Farnsworth 19 Ağustos 1906’da ABD’nin batı eyaletlerinden Utah’da doğdu Babası Lewis Edwin Farnsworth, eşi Serena Bastian Farnsworth ve oğlunu alarak ABD’nin Idaho eyaletine taşındı Lewis Edwin Farnsworth burada marabacılık(ortakçılığa dayanan bir tarım işçiliği) yaparak ailesini geçindirmeye başladı Yeni evlerine taşındıktan sonra evdeki kablolu elektrik sistemi Philo’nun dikkatini çekti ve çamaşır makinasının elle dönen kısmına bir elektrik motoru yerleştirerek çalışmasını sağladı Zamanla genç Philo’nun elektriğe olan merakı zamanla iyice arttı ve eviyle eyalet dışı arasında ilk telefon görüşmesini gerçekleştirdi Bilim otoriteleri tarafından da dikkate alınan Farnsworth, ailesine yardım etmek amacıyla Idaho’ya geri döndü Burada Elma Gardner Farnsworth ile tanışıp, 1926 yılında evlendiler Daha sonra Philo Farnsworth, televizyon üzerine yapmaya başladığı deneylerini sürdürmek için California’ya taşındı
Farnsworth burada “Image Dissector isimli pratik bir kamera gözü üzerinde çalışıyordu Bu dönemde Baird’in icad ettiği mekanik televizyon, birçok hareketli parça barındırıyordu Farnsworth tamamen elektronik bir televizyon hayalini gerçekleştirmek üzere sıkı bir çalışma yürüttü ve Farnsworth’un Image Dissector kamera tüpü 1927 yılında ilk görüntüsünü aktarmayı başardı Fakat televizyon hala aydınlatma için karbon yay lambası kullanılıyor ve mekanik parça barındırıyordu Farnsworth 1929 yılında buna da bir çözüm buldu ve hiçbir mekanik parça barındırmayan televizyonu icad etti Philo Taylor Farnsworth bu büyük icadının patentini 1930 yılında aldı
1936 yılının Kasım ayında Farnsworth İngiltere’ye hareket etti ve John Logie Baird’in şirketiyle bir anlaşma yaptı Bu sayede BBC televizyon sistemi yenilenerek image dissector kameraya sahip oldular Bu kamera oldukça gelişmiş bir yapıya kavuşturuldu ve televizyonlara elektron çoğaltıcı eklenerek yüksek kontrasta sahip görüntüler elde edildi Farnsworth 14 yaşında çalışma prensibini çözdüğü image dissector televizyon kamerasını 21 yaşında çalışır hale getirmiş oldu Farnsworth’un icad ettiği kamera teknolojisi tüplü CRT(cathode ray tube) ekranlar için esin kaynağı olmuştur Televizyondaki gerçek hareketli görüntünün sağlanması Farnsworth sayesinde olmuş ve tüplü ekranların yapılabilmesine büyük katkı sağlamıştır Bu nedenle günümüzde kullanılan televizyonun mucidi Philo Taylor Farnsworth olarak da bilinmektedir
Philo Taylor Farnsworth’un 26 Ağustos 1930 tarihli televizyon patentini görmek için: sayfa 1, 2, 3 tıklayın
Nasıl Çalışır
Günümüzde bulunan tüplü televizyonların tamamı CRT(Cathode Ray Tube: Katot Işınlı Tüp) olarak adlandırılan bir teknolojiye sahiptir Bu ekranlarda görüntü oluşturma sistemi yüzbinlerce ampulün bir araya getirilmesi şeklinde tarif edilebilir Çünkü CRT ekranların yüzeyi yüzbinlerce küçük noktadan oluşmuştur Bunlara piksel adı verilir Piksellerin her biri ayrı şekilde aydınlatıldığından ve her biri farklı renk oluşturabildiğinden, piksellerin belirli bir düzende yanması görüntü oluşumunun kaynağıdır
CRT ekranlar koni şeklindedir Koninin dar ve sivri ucunda elektron tabancası bulunur Koninin genişleyen ağzı dikdörtgen şeklini alır ve bu kısım fosfor tabakasıyla kaplıdır Anot ve katot olarak adlandırılan terimler elektronikte artı(+) ve eksi() kutupları ifade eder Bir pili örnek alacak olursak, artı uç anot, eksi uç katot olur CRT ekranlarda katot, elektron tabancası içerisinde ısınmış bir filaman(ince tel) şeklinde yer alır
Tüpün içi vakum bir ortamıdır yani hava bulunmaz Katot filamanın ısınmasıyla elektronlar vakum içerisinde serbest olarak hareket edebilecek durumdadırlar ve anot ekran yüzeyiyle olan gerilim farkından dolayı elektronlar ekrana doğru bir ışın demeti halinde odaklatılarak fırlatılırlar Ekran yüzeyindeki fosfor tabakasına çarpan elektronlar parlayarak pikselleri aydınlatır Oluşturulan bu ışın demeti etrafında bulunan yatay ve dikey saptırma bobinleri vasıtasıyla ekranın her noktası için renk oluşturulur
Işın demetleri elektron tabancasından üç ana renkte yayılır Bunlar “RGB Colors olarak bilinen Kırmızı, Yeşil ve Mavi renkleridir Bu renklerin karışımı ile doğadaki tüm ara renkler üretilebilir Bu renklerin %100 oranında karışımı beyaz rengi, hiç ışık yollanmaması yani karanlık da siyah rengi oluşturur Diğer tüm ara renkler ise, bu ana renklerin değişik oranlarda karışımıyla elde edilir Işın demeti ekrandaki fosfor tabakasına yollanırken delikli bir gölge maskesinden geçerler Bu maske, ışının sadece kendi rengine ait olması istenilen yerlere çarpmasını sağlar Ekrandaki her piksel üç alt piksele ayrılmıştır ve gölge maskesinden süzülerek çok hassas bir ayarlamayla geçen elektron demeti alt pikselleri ayrı ayrı aydınlatır Sonucunda ana piksel, alt piksellerin birleşimiyle oluşan rengi yansıtır ve televizyon ekranında o renk gözükür Bu olay çok yüksek hızda olup saniyede binlerce kez yapıldığından, alınan TV sinyali ekranda gerçek zamanlı olarak görüntü oluşumunu mümkün kılar
Aşağıdaki konulara bakmanız yararlı olabilir:
CRT(Tüplü) Ekranlarda Görüntü Oluşumu LCD Ekranlar Nasıl Çalışır? Plazma Ekranlar Nasıl Çalışır? Oled Ekranlar Nasıl Çalışır?
John Logie Baird
Televizyon tarihi bundan yaklaşık 80 sene öncesine dayanır 13 Ağustos 1888’de İskoçya’nın Helensburgh kentinde doğan ve burada büyüyen John Logie Baird, elektrik konusuna çok meraklı bir çocuktu Evinin arka bahçesinde bulunan petrolle çalışan jeneratörden elde edilen elektrikle bütün evi aydınlatıyordu Bu ev aynı zamanda şehirde akşamları aydınlatılan tek ev olma özelliğine sahiptir Elektrik konusundaki merakı gün geçtikçe artan Baird, evinde bir telefon santrali kurarak dışarıdaki arkadaşlarıyla konuşma yapabiliyordu Oldukça sınırlı kapasiteye sahip olsa da, 12 yaşında böyle bir elektrik hattını kurup, çalışmasını sağlamak herkesin başarabileceği birşey değildi
Eğitimini Glasgow ve Batı İskoçya Teknik Koleji’nde sürdüren Baird, buradan elektrik mühendisi olarak mezun oldu Daha sonra Glasgow Üniversitesi’nde master yaparak eğitimini devam ettiren Baird, Birinci Dünya Savaşı esnasında eğitimine ara vermek zorunda kalarak orduda çalışmak için başvurdu Fakat sağlık sorunları nedeniyle başvurusu kabul edilmedi Daha sonra Clyde Vadisi’ndeki Elektrik Şirketi’nde iş buldu Burada bir süre çalışan Baird, yine sağlık problemleri nedeniyle işi bırakmak zorunda kaldı Daha sonra birkaç ufak işte çalıştıktan sonra 1922’de memleketi Sussex’e geri dönerek tamirciliğe başladı Burada karmaşadan uzak bir ortamda kendisiyle başbaşa kalarak, hayalini kurduğu görüntü ve sesi elektronik olarak taşıma fikri üzerinde çalışmaya başladı İlk başlarda basit bir dikiş iğnesi, bisiklet lambası ve bir teneke parçası ile birşeyler yapmaya çalışan Baird, insanlara çok uçuk gelen bu fikir üzerinde gittikçe artan heyecanla çalışmaya devam eder Elindeki imkansızlıklarla pek birşey başaramayacağını anladığında ise, teknolojik imkanlara daha rahat ulaşabileceği Soho’ya taşınır ve burada bir laboratuvar kurar
Burada ilk olarak bir çay kutusu üzerine yerleştirdiği ve “Televisor diye adlandırdığı, dikiş iğnesi, kesilmiş karton ve bisküvi kutusundan oluşan düzeneği çalıştırmayı başarır ve yandaki surat görüntüsünü meydana getirir 25 Haziran 1925’te tarihin ilk televizyon patentini alan Baird’in başarısı kısa sürede büyük ilgiyle karşılanır ve televisor adını verdiği icadını ilk kez 26 Ocak 1928’de Kraliyet Enstitüsü’ne tanıtır Görüntüyü elektronik olarak aktarma denemeleri de sonuç verir ve bundan bir yıl sonra ilk görüntü aktarımını gerçekleştirmeyi başarır Bu sayede 1929’da ilk televizyon istasyonunu hayata geçirir ve o dönem radyo yayını yapan BBC ile anlaşarak televizyon yayınları yapmaya başlar İlk etapta bölgesel olarak sınırlı bir alanda yayın yapan BBC, 1930 yılında Amerika ve İngiltere’de resmen yayına başlar Londra’da 20 bin kişiye ulaşan büyüklükte yayın yapan John Logie Baird, kariyerinin zirvesine ulaşmış oldu
14 Haziran 1946’da hayatını kaybeden John Logie Baird, bilinen ilk televizyonun temellerini atmıştır Daha sonraları televizyonun elektromanyetik sistemi Philo Taylor Farnsworth tarafından değiştirilerek günümüzde kullanılan tüplü TV’ler haline gelmesinde büyük rol oynamıştır Ama televizyonun mucitlerinden birisi olarak John Logie Baird daima anılmaya devam edilecektir
John Logie Baird’in 25 Haziran 1925 tarihli ilk televizyon patentini görmek için: tıklayın
Philo Taylor Farnsworth
Philo Taylor Farnsworth 19 Ağustos 1906’da ABD’nin batı eyaletlerinden Utah’da doğdu Babası Lewis Edwin Farnsworth, eşi Serena Bastian Farnsworth ve oğlunu alarak ABD’nin Idaho eyaletine taşındı Lewis Edwin Farnsworth burada marabacılık(ortakçılığa dayanan bir tarım işçiliği) yaparak ailesini geçindirmeye başladı Yeni evlerine taşındıktan sonra evdeki kablolu elektrik sistemi Philo’nun dikkatini çekti ve çamaşır makinasının elle dönen kısmına bir elektrik motoru yerleştirerek çalışmasını sağladı Zamanla genç Philo’nun elektriğe olan merakı zamanla iyice arttı ve eviyle eyalet dışı arasında ilk telefon görüşmesini gerçekleştirdi Bilim otoriteleri tarafından da dikkate alınan Farnsworth, ailesine yardım etmek amacıyla Idaho’ya geri döndü Burada Elma Gardner Farnsworth ile tanışıp, 1926 yılında evlendiler Daha sonra Philo Farnsworth, televizyon üzerine yapmaya başladığı deneylerini sürdürmek için California’ya taşındı
Farnsworth burada “Image Dissector isimli pratik bir kamera gözü üzerinde çalışıyordu Bu dönemde Baird’in icad ettiği mekanik televizyon, birçok hareketli parça barındırıyordu Farnsworth tamamen elektronik bir televizyon hayalini gerçekleştirmek üzere sıkı bir çalışma yürüttü ve Farnsworth’un Image Dissector kamera tüpü 1927 yılında ilk görüntüsünü aktarmayı başardı Fakat televizyon hala aydınlatma için karbon yay lambası kullanılıyor ve mekanik parça barındırıyordu Farnsworth 1929 yılında buna da bir çözüm buldu ve hiçbir mekanik parça barındırmayan televizyonu icad etti Philo Taylor Farnsworth bu büyük icadının patentini 1930 yılında aldı
1936 yılının Kasım ayında Farnsworth İngiltere’ye hareket etti ve John Logie Baird’in şirketiyle bir anlaşma yaptı Bu sayede BBC televizyon sistemi yenilenerek image dissector kameraya sahip oldular Bu kamera oldukça gelişmiş bir yapıya kavuşturuldu ve televizyonlara elektron çoğaltıcı eklenerek yüksek kontrasta sahip görüntüler elde edildi Farnsworth 14 yaşında çalışma prensibini çözdüğü image dissector televizyon kamerasını 21 yaşında çalışır hale getirmiş oldu Farnsworth’un icad ettiği kamera teknolojisi tüplü CRT(cathode ray tube) ekranlar için esin kaynağı olmuştur Televizyondaki gerçek hareketli görüntünün sağlanması Farnsworth sayesinde olmuş ve tüplü ekranların yapılabilmesine büyük katkı sağlamıştır Bu nedenle günümüzde kullanılan televizyonun mucidi Philo Taylor Farnsworth olarak da bilinmektedir
Philo Taylor Farnsworth’un 26 Ağustos 1930 tarihli televizyon patentini görmek için: sayfa 1, 2, 3 tıklayın
Nasıl Çalışır
Günümüzde bulunan tüplü televizyonların tamamı CRT(Cathode Ray Tube: Katot Işınlı Tüp) olarak adlandırılan bir teknolojiye sahiptir Bu ekranlarda görüntü oluşturma sistemi yüzbinlerce ampulün bir araya getirilmesi şeklinde tarif edilebilir Çünkü CRT ekranların yüzeyi yüzbinlerce küçük noktadan oluşmuştur Bunlara piksel adı verilir Piksellerin her biri ayrı şekilde aydınlatıldığından ve her biri farklı renk oluşturabildiğinden, piksellerin belirli bir düzende yanması görüntü oluşumunun kaynağıdır
CRT ekranlar koni şeklindedir Koninin dar ve sivri ucunda elektron tabancası bulunur Koninin genişleyen ağzı dikdörtgen şeklini alır ve bu kısım fosfor tabakasıyla kaplıdır Anot ve katot olarak adlandırılan terimler elektronikte artı(+) ve eksi() kutupları ifade eder Bir pili örnek alacak olursak, artı uç anot, eksi uç katot olur CRT ekranlarda katot, elektron tabancası içerisinde ısınmış bir filaman(ince tel) şeklinde yer alır
Tüpün içi vakum bir ortamıdır yani hava bulunmaz Katot filamanın ısınmasıyla elektronlar vakum içerisinde serbest olarak hareket edebilecek durumdadırlar ve anot ekran yüzeyiyle olan gerilim farkından dolayı elektronlar ekrana doğru bir ışın demeti halinde odaklatılarak fırlatılırlar Ekran yüzeyindeki fosfor tabakasına çarpan elektronlar parlayarak pikselleri aydınlatır Oluşturulan bu ışın demeti etrafında bulunan yatay ve dikey saptırma bobinleri vasıtasıyla ekranın her noktası için renk oluşturulur
Işın demetleri elektron tabancasından üç ana renkte yayılır Bunlar “RGB Colors olarak bilinen Kırmızı, Yeşil ve Mavi renkleridir Bu renklerin karışımı ile doğadaki tüm ara renkler üretilebilir Bu renklerin %100 oranında karışımı beyaz rengi, hiç ışık yollanmaması yani karanlık da siyah rengi oluşturur Diğer tüm ara renkler ise, bu ana renklerin değişik oranlarda karışımıyla elde edilir Işın demeti ekrandaki fosfor tabakasına yollanırken delikli bir gölge maskesinden geçerler Bu maske, ışının sadece kendi rengine ait olması istenilen yerlere çarpmasını sağlar Ekrandaki her piksel üç alt piksele ayrılmıştır ve gölge maskesinden süzülerek çok hassas bir ayarlamayla geçen elektron demeti alt pikselleri ayrı ayrı aydınlatır Sonucunda ana piksel, alt piksellerin birleşimiyle oluşan rengi yansıtır ve televizyon ekranında o renk gözükür Bu olay çok yüksek hızda olup saniyede binlerce kez yapıldığından, alınan TV sinyali ekranda gerçek zamanlı olarak görüntü oluşumunu mümkün kılar
Aşağıdaki konulara bakmanız yararlı olabilir:
CRT(Tüplü) Ekranlarda Görüntü Oluşumu LCD Ekranlar Nasıl Çalışır? Plazma Ekranlar Nasıl Çalışır? Oled Ekranlar Nasıl Çalışır?