Telos Ne Demek Hakkında Bilgi
Erek
Telos duşuncesini felsefeye getiren ilk duşunur Anaksagoras ’tır Klazomenai ’li Anaksagoras (500428), evrenin bir telos ’a gore oluştuğunu duşunuyordu, bu yuzden de evreni oluşturan ilkeye anlıksal bir iş gorduğunden oturu nous (us) adını verdi Bu kavram daha sonra ceşitli Yunan duşunurlerince ve ozellikle de Aristoteles tarafından geliştirilmiştir Aristoteles ’in kendi icinde bir ereğe sahip olan anlamındaki unlu entelekheia kavramı, telos kokunden turetilmiştir Kavram Daha sonra, tum duşunceci (idealist) felsefenin başkavramı olmuştur yakın zamanlara kadar bilim alanında bile nedensellik (nedenetki) ilişkisi yerine ereksellik (sebeperek) ilişkisi egemendi Tum doğa olgu ve olayları arasındaki bağlılık ve yasalılık, Aristoteles ’in telos anlayışıyla acıklanmaya calışılmıştır Bu anlayışa gore tum doğal nesneler, erek ’lerini iclerinde taşırlar ve bu ereğe gore bicim ‘lenirler; cansız doğada bu bir bilincsiz erek ’tir ki tum nesneleri belli bir amaca doğru geliştirir Orneğin Aquino ’lu Thomas, Leibniz, Hegel, Heidegger vb bu Aristotelesci erekbilimsel anlayışı surdurmuşlerdir
Ozdekci ve bilimsel nedensellik anlayışıyla idealist ve bilimdışı ereksellik anlayışı arasında ucurumsal bir ayrım vardır: nedensellik bir nesnenin nasıl meydana geldiği sorusunu acıklar, ereksellikse nicin (ne maksatla) meydana geldiği sorusunu acıklamaya calışır ve bu yuzden de doğadaki amacları belirleyen ustun bir usun (eş deyişle tanrının) varlığını gerektirir Oysa doğadaki amaclılığın nesnel nedenleri bulunduğu ve bu amaclılığın cevreye en elverişli bicimde uyma olayından ibaret olduğu Darwin tarafından tanıtlanmıştır Hayvanlar ve bitkiler dunyasındaki değişmeler, onların, yaşamın değişen koşullarıyla karşılıklı etkileşimden oluşur Orgenliğe yararlı olan değişmeler (eş deyişle, o orgenliğin cevreye uymasına ve yaşamını surdurmesine yardımcı olan değişmeler) doğal ayıklama ’yla ayrılıp korunur, kalıtımla yerleşir, kuşaklardan kuşaklara gecer ve orgenliğin amaclılığı denilen cevreye uyma olayını meydana getirir Ereksel anlayıştaki, onceden planlanmış doğaustu amaclara gore oluşum, tumuyle bir hayal urunudur Engels, erekbilimsel anlayışla şoyle alay eder: ‘ ’Kediler fareleri yemek icin yaratılmıştır, fareler de kedilerin yemesi icin Doğanın butunu de, yaratıcının bu bilgeliğinin tanığı olsun diye yaratılmıştır ’ ’
Erek
Telos duşuncesini felsefeye getiren ilk duşunur Anaksagoras ’tır Klazomenai ’li Anaksagoras (500428), evrenin bir telos ’a gore oluştuğunu duşunuyordu, bu yuzden de evreni oluşturan ilkeye anlıksal bir iş gorduğunden oturu nous (us) adını verdi Bu kavram daha sonra ceşitli Yunan duşunurlerince ve ozellikle de Aristoteles tarafından geliştirilmiştir Aristoteles ’in kendi icinde bir ereğe sahip olan anlamındaki unlu entelekheia kavramı, telos kokunden turetilmiştir Kavram Daha sonra, tum duşunceci (idealist) felsefenin başkavramı olmuştur yakın zamanlara kadar bilim alanında bile nedensellik (nedenetki) ilişkisi yerine ereksellik (sebeperek) ilişkisi egemendi Tum doğa olgu ve olayları arasındaki bağlılık ve yasalılık, Aristoteles ’in telos anlayışıyla acıklanmaya calışılmıştır Bu anlayışa gore tum doğal nesneler, erek ’lerini iclerinde taşırlar ve bu ereğe gore bicim ‘lenirler; cansız doğada bu bir bilincsiz erek ’tir ki tum nesneleri belli bir amaca doğru geliştirir Orneğin Aquino ’lu Thomas, Leibniz, Hegel, Heidegger vb bu Aristotelesci erekbilimsel anlayışı surdurmuşlerdir
Ozdekci ve bilimsel nedensellik anlayışıyla idealist ve bilimdışı ereksellik anlayışı arasında ucurumsal bir ayrım vardır: nedensellik bir nesnenin nasıl meydana geldiği sorusunu acıklar, ereksellikse nicin (ne maksatla) meydana geldiği sorusunu acıklamaya calışır ve bu yuzden de doğadaki amacları belirleyen ustun bir usun (eş deyişle tanrının) varlığını gerektirir Oysa doğadaki amaclılığın nesnel nedenleri bulunduğu ve bu amaclılığın cevreye en elverişli bicimde uyma olayından ibaret olduğu Darwin tarafından tanıtlanmıştır Hayvanlar ve bitkiler dunyasındaki değişmeler, onların, yaşamın değişen koşullarıyla karşılıklı etkileşimden oluşur Orgenliğe yararlı olan değişmeler (eş deyişle, o orgenliğin cevreye uymasına ve yaşamını surdurmesine yardımcı olan değişmeler) doğal ayıklama ’yla ayrılıp korunur, kalıtımla yerleşir, kuşaklardan kuşaklara gecer ve orgenliğin amaclılığı denilen cevreye uyma olayını meydana getirir Ereksel anlayıştaki, onceden planlanmış doğaustu amaclara gore oluşum, tumuyle bir hayal urunudur Engels, erekbilimsel anlayışla şoyle alay eder: ‘ ’Kediler fareleri yemek icin yaratılmıştır, fareler de kedilerin yemesi icin Doğanın butunu de, yaratıcının bu bilgeliğinin tanığı olsun diye yaratılmıştır ’ ’