Tepedelenli Ali Paşa Hakkında bilgi
Osmanlı valilerinden 1744 yılında Yanyada doğdu Dedeleri Arnavutlukta muhtelif vazifelerde tanınmış olup, babası Tepedelen mutesellimi Veli Paşadır Kucuk yaşta babası olduğunden gencliği mucadelelerle gecti Kurd Ahmed ve Kaplan Paşalara hizmet edip, himayelerine girdi Kaplan Paşaya damat oldu Yanya, Delvina ve Tırhala mutasarrıflıklarıyla DerbentlerBaşbuğluğu gibi vazifelerde kendini tanıttı Oğulları Muhtar, Veli Veliyuddin ve Salih Paşalar, ceşitli vazifelerle Kuzey Arnavutlukla Yunanistana hakim olunca buralar Tepedelenli ailesinin malikanesi haline geldi
OsmanlıRusyaAvusturya Savaşında 1787de Avusturya cephesinde Pancova Harekatına katıldı Sırbistanda cıkan isyanı bastırmada hizmetleri oldu Rus cephesinde de savaştı Rutbesi 1795te mirmiranlığa yukseldi Yanya bolgesindeki yerli halkın cıkardığı isyanların bastırılmasında, Napolyonun Mısıra saldırısı sırasında Fransızlarla yaptıkları mucadelelerde zaferler kazandı 1798de Preveze yakınında Fransızları bozguna uğratınca kendisine Sultan Ucuncu Selim Han tarafından vezirlik verildi Rumeli valisi olarak dağlı eşkıyanın cezalandırılması icin bir sene kadar bu vazifede bulundu On dokuzuncu yuzyılın başında Osmanlı Devletiyle İngiltere, Fransa ve Rusya arasındaki siyasi olaylardan da istifade ederek Makedonya bolgesinin en guclu adamı haline geldi Bu bolgenin tanınmış valilerinden İbrahim Paşayı hileyle getirterek, olunceye kadar Yanyada hapsetti Oğlunu yerine gondererek Arnavutlukun Toskalık bolgesinde hakimiyet kurdurdu
Ali Paşanın Arnavutlukta ve hakim olduğu yerlerdeki tutumu, hadiseleri istismar etmesi, onu devlet icinde devlet gibi hareket ettiriyordu Mora ahalisinin ve Rumların ayaklanarak devletin başına yeni bir gaile acılmasını istemeyen Sultan Mahmud Han, Tepedelenli Ali Paşanın yaşlı olmasını duşunerek uzerine gitmiyordu
Ancak, İngilizlerle gizli muhaberelerde bulunan Nişancı Halet Efendinin cevirdiği entrikalar uzerine, Ali Paşa ve oğulları memuriyetlerinin bir kısmından azledildiler Fakat dinlemedikleri icin, uzerlerine karadan ve denizden kuvvet gonderildi Yanya kalesinde bir sene 4 ay 25 gun muhasaradan sonra, serasker Hurşid Paşanın, hayatına dokunulmayacağına dair teminat vermesi uzerine Ali Paşa, Yanya Golundeki Pandeleimon Manastırına cekildi Hurşid Paşanın yazılı bildirisini kabul etmeyen, kindar Halet Efendi, idam fermanını birkac kişiyle gonderdi Bunun uzerine kendisini mudafaa eden Tepedelenli, kurşunla vurularak olduruldu (1822) Tepedelenli Ali Paşanın olumuyle Rumlar, uzerlerindeki en buyuk tehlike ve baskıdan kurtulmuş oldular Etniki Eterya da bunu fırsat bilerek isyanın başlama zamanının geldiğine kanaat getirip harekete gecti Boylece EflakBoğdan ve Morada yıllarca surecek olan Rum isyanı başlamış oldu
Osmanlı valilerinden 1744 yılında Yanyada doğdu Dedeleri Arnavutlukta muhtelif vazifelerde tanınmış olup, babası Tepedelen mutesellimi Veli Paşadır Kucuk yaşta babası olduğunden gencliği mucadelelerle gecti Kurd Ahmed ve Kaplan Paşalara hizmet edip, himayelerine girdi Kaplan Paşaya damat oldu Yanya, Delvina ve Tırhala mutasarrıflıklarıyla DerbentlerBaşbuğluğu gibi vazifelerde kendini tanıttı Oğulları Muhtar, Veli Veliyuddin ve Salih Paşalar, ceşitli vazifelerle Kuzey Arnavutlukla Yunanistana hakim olunca buralar Tepedelenli ailesinin malikanesi haline geldi
OsmanlıRusyaAvusturya Savaşında 1787de Avusturya cephesinde Pancova Harekatına katıldı Sırbistanda cıkan isyanı bastırmada hizmetleri oldu Rus cephesinde de savaştı Rutbesi 1795te mirmiranlığa yukseldi Yanya bolgesindeki yerli halkın cıkardığı isyanların bastırılmasında, Napolyonun Mısıra saldırısı sırasında Fransızlarla yaptıkları mucadelelerde zaferler kazandı 1798de Preveze yakınında Fransızları bozguna uğratınca kendisine Sultan Ucuncu Selim Han tarafından vezirlik verildi Rumeli valisi olarak dağlı eşkıyanın cezalandırılması icin bir sene kadar bu vazifede bulundu On dokuzuncu yuzyılın başında Osmanlı Devletiyle İngiltere, Fransa ve Rusya arasındaki siyasi olaylardan da istifade ederek Makedonya bolgesinin en guclu adamı haline geldi Bu bolgenin tanınmış valilerinden İbrahim Paşayı hileyle getirterek, olunceye kadar Yanyada hapsetti Oğlunu yerine gondererek Arnavutlukun Toskalık bolgesinde hakimiyet kurdurdu
Ali Paşanın Arnavutlukta ve hakim olduğu yerlerdeki tutumu, hadiseleri istismar etmesi, onu devlet icinde devlet gibi hareket ettiriyordu Mora ahalisinin ve Rumların ayaklanarak devletin başına yeni bir gaile acılmasını istemeyen Sultan Mahmud Han, Tepedelenli Ali Paşanın yaşlı olmasını duşunerek uzerine gitmiyordu
Ancak, İngilizlerle gizli muhaberelerde bulunan Nişancı Halet Efendinin cevirdiği entrikalar uzerine, Ali Paşa ve oğulları memuriyetlerinin bir kısmından azledildiler Fakat dinlemedikleri icin, uzerlerine karadan ve denizden kuvvet gonderildi Yanya kalesinde bir sene 4 ay 25 gun muhasaradan sonra, serasker Hurşid Paşanın, hayatına dokunulmayacağına dair teminat vermesi uzerine Ali Paşa, Yanya Golundeki Pandeleimon Manastırına cekildi Hurşid Paşanın yazılı bildirisini kabul etmeyen, kindar Halet Efendi, idam fermanını birkac kişiyle gonderdi Bunun uzerine kendisini mudafaa eden Tepedelenli, kurşunla vurularak olduruldu (1822) Tepedelenli Ali Paşanın olumuyle Rumlar, uzerlerindeki en buyuk tehlike ve baskıdan kurtulmuş oldular Etniki Eterya da bunu fırsat bilerek isyanın başlama zamanının geldiğine kanaat getirip harekete gecti Boylece EflakBoğdan ve Morada yıllarca surecek olan Rum isyanı başlamış oldu