Toplumumuzda özellikle doğurganlık çağında tiroid hastalıkları oldukça sık gözlemlenmektedir. Bunun yansıması olarak kadınlarda adet düzensizliği, doğurganlıkta azalma gibi yakınmaların tiroid hastalıkları ile olan ilişkisi merak edilmektedir.
Gerçekten yapılan araştırmalarda bazı tiroid hastalıklarının kadınlarda adet düzensizliği ve kısırlıkla ilgili sorunlara yol açtığı gösterilmiştir. Konuyu birkaç başlık altında irdelemek istiyorum.
Hipotiroidi, TSH hormonunda yükseklik ve serbest T4 hormonunda düşüklükle karakterize olan hipotiroidinin, en önemli sebepleri haşimoto hastalığı ve iyot eksiliğidir. Her iki durumda da TSH yükselir. Bunun sonucu olarak kadınlarda adet düzensizliği saptanabilir. Haşimoto hastalığı tiroid bezine karşı olan antikorların tiroid bezine zarar vermesi ile ortaya çıkar. Bu antikorlar Anti-TPO ve Anti-Tg’dir. Haşimoto hastalığı olan kişilerde tiroid hormonu tedavisi verilerek normal bir gebelik sağlanabilir. Ancak tedavi verilmez ise gebe kalınsa bile düşüklere yol açabilir. Bu yüzden gebelik planlayan genç kadınlarımız mutlaka bu hastalıkları varsa düzenli ilaçlarını almalılar ve özellikle gebelik öncesinde ve sırasında tiroid hormon seviyelerinin istenilen aralıkta olması için düzenli takip edilmesi gerekmektedir.
İyot eksikliği toplumumuzda halen önemli bir sağlık sorunudur. Eğer ciddi boyutta olursa tiroid fonksiyonları bozulup hipotirodiye yol açabilir. Bu durumda da adet düzensizliği ve gebelikte sorun yaşayabilir. Gebelik planlayan tüm gebe adayları mutlaka iyottan zengin beslenmeliler. İyot eksikliği açısından idrarda iyot düzeyine bakarak eksikliği derecesi saptanabilir. Eğer iyot eksikliği gebelik sürecinde tedavi edilmez ise çocuklarda kretinizm denilen zeka geriliğine ve gelişim geriliğine yol açan bir durum gözlenebilir. Bu yüzden gebelik öncesinde ve gebelik döneminde iyottan zengin beslenmek çok önelidir.
Hipertiroidi, TSH düşüklüğü ve serbest T4 yüksekliği ile seyreden bir hastalıktır. Birçok farklı sebebe bağlı olarak çıkabilir. Graves hastalığı, toksik multinodüler guatr en sık görülen sebepleridir. TSH düşüklüklerinde adet sürelerinde uzama, adet düzensizliği, adetten kesilme gibi mens düzeninde bozukluklar olabileceğinden kadınlarda infertilite yani gebe kalmakta zorluklar yaşayabilir. Ancak tedavi edildikten sonra klinik durum hızla düzelir ve adetler normale gelir. Gebelik başlangıç döneminde görülen TSH düşüklüğü ise gebelerde görülen fizyolojik değişikliktir. Bu durum özel takip gerektirir.
Tiroid nodülleri, tek başına kadınlarda tiroid fonksiyonlarını bozmadığı sürece kısırlığa yol açmaz. Ancak tiroid nodülleri zaman içerisinde aktif hale gelip tiroid hormonu üretmeye başlayabilmektedir. Bu durumda kadınlarda daha önce bahsettiğimiz gibi hipertiroidiye yol açabilmektedir.
Anti-TPO pozitif olup, TSH ve serbest T4 normal sınırlarda olan hastaların bir kısmında tekrarlayan düşükler olabilmektedir. Bu kişilerde TSH 2,5 altında olsa bile tedavi vermek gerekebilir. Bu hastalara ötiroid haşimoto hastalığı olarak kabul edilmektedir. Araştırmalar bu tür hastalarda da kadınlarda gebe kalmada güçlükler olduğunu göstermiştir.
Sonuç olarak, tekrarlayan düşükleri olan, adet düzensizliği olan ve gebe kalmakta zorluklar yaşayan tüm kadınlarımızda tiroid fonksiyonları ve tiroid otoantikorlarına mutlaka bakmak gerekmektedir. Tanısı konulduktan ve tedavi başlandıktan sonra eğer başka bir sorun yoksa gebelik kısa zamanda gerçekleşecektir.
Sağlıklı günler dilerim.