Tiroit hastalığını önlemek için: Balık ve iyotlu tuz

İç Anadolu Bölgesi ilk kez olmak üzere dağlık kesimlerde yaygın olarak görülen iyot yetersizliğinin neden olduğu hastalıklar aralarında guatr, zehirli guatr, hipotiroidi ve tiroit kanseri yer alabiliyor Gebelikte ortaya çıkması durumunda ise ayrıca anne adayı keza de bebek için büyük tehlike oluşturuyor Memorial Şişli ve Bahçelievler Hastaneleri Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü'nden Prof Dr Ayşe Çıkım Sertkaya, 17 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası öncesinde önerilerde bulundu img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d80702b8cd h4İyot yetersizliği guatr ile belirlenmiş oluyorh4 İyot, başta tiroit hormonları içinde bulunan ve bu hormonlar aracılığı ile az daha tüm hücrelerimizde kayda değer görevleri olan bir elementtir Gıdalarla alınan iyot, T3 ve T4 tiroit hormonlarının yapısına girer Ortamda iyot azaldıkça T4 azalır ve beden ilk olarak T3'e yönelerek tasarruf yapar Bu durumda T3'ü kullanarak hormon üretir T3'te de azalma başlayınca bazı zorlanmalar yaşanır Bir vakit daha sonra tiroit bezi ortamdaki tüm iyotları yakalayabilmek için büyümeye başlar ve bunun sonuncunda da guatr gelişir img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d8071e4cd0 h4Güçsüzlük ve fikir tembelliği yapabilirh4 İyot eksikliği durumunda tiroit bezi çalışmaya devam eder ama yetersizlik nedeniyle eninde sonunda hipotiroidi gelişir Bazen iyot eksikliği olmadan da hipotiroidi olabilir Hipotiroidi; saç dökülmesi, cilt kuruluğu, yüzde şişlik, kaslarda gevşeklik, dayanıksızlık, kilo artışı, kadınlarda adet bozuklukları ve zihinsel aylaklık gibi şikayetlere yol açan ve çare edilmesi gereken bir rahatsızlık tablosudur İyot eksikliği veya hipotiroidi gibi nedenlerle hap kullanımının gerekip gerekmediği ise mutlaka doktora danışılmalıdır Doktor önerisi olmadan katiyen iyot ya da guatr ilacı kullanılmamalıdır img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d80744124a h4Tiroit kanseri riskine uyarıh4 Guatr, tiroit bezinin büyümesi anlamına gelmektedir İç guatr görünmeyen, dış guatr ise görünür olandır Ahenkli bir yükselme olabileceği gibi nodüller şeklinde de çoğalma olabilir Bu durumda nodül takibi yapılmalıdır çünkü iyot eksikliği bu nodüllerin gelişimini kolaylaştıracaktır İyot eksikliği zemininde nodüler guatr olma ihtimali artar Bu nodüllerin yaklaşık yüzde 10'u kanser riski taşır Böyle bir durumdan belirsizlik ediliyorsa nodüle biyopsi yapılmalı ve yakın peşine düşüp takip edilmelidir img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d8075dddbb h4Zehirli guatr kalp yetmezliğine niçin olurh4 Boyun bölgesindeki şişlikler yani nodüller zaman içinde kontrol dışına çıkabilir Vücudun tiroit hormonu dengesini yok sayar ve kendi kendine çalışır Böyle olursa zehirli guatr tablosu ortaya çıkar Zehirli guatr tablosu bir tek nodülün sistem kontrolünün dışına çıkmasıyla gelişebileceği gibi ansızın pozitif nodülün ya da tüm nodüllerin denetim dışına çıkmasıyla da olabilir Zehirli guatr gelişimi yaş gruplarına tarafından çeşitlilik gösterir Genç yaş grubunda sıklıkla hiçbir müdahale yapılmadan nodül takip edilir Oysa ileri yaş grubunda ağır yürek yetmezliğine neden olabileceği için mutlaka yakın takip edilmeli, gerekirse ilaç ya da radyoaktif ilaç tedavisine başlamalıdır img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d80779d7a8 h4Nefes olmak zorlaşır h4 Nodüllü ya da nodülsüz büyük guatr birtakım riskler taşımaktadır Başta bulunduğu yer boynun önüdür ve soluk borusuna zorlama yaparak nefes almayı zorlaştırır Zorunlu testler yapıldıktan daha sonra hastanın yaşam fonksiyonları negatif yönde etkileniyorsa o nodülün çıkarılması gereklidir Kozmetik açıdan da hastalara hastalık verebilmektedir Böyle bir durumda da hastanın isteğiyle nodüller çıkarılabilmektedir img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d80790906e h4Gebelikte anne ve bebek için iyot önemlih4 Gebelik döneminde hem anne adayı hem de bebeğe tiroit hormonu gereklidir böylece anne adayının gebelik döneminde tiroit bezinde çoğalma görülür ve bu bayağı kabul edilir Bebek ilk 3 ay kendi tiroit bezi olmadığı için annenin tiroit hormonunu kullanır Tiroit hormonları bebeğin beyin ve asap gelişiminin tamamlanmasında önemlidir Anne adayının tiroit değerlerinin düşük olması durumunda bebek tehlike altına girer, zeka geriliği ve bir takım yapısal bozukluklar ile dünyaya gelebilir Bilhassa geçmiş yıllara bakıldığında tanı konulamadığı ve iyot takviyesi yapılmadığı için dünyaya gelen özürlü çocuk sayısı oldukça fazlaydı Oysa günümüzde yeni doğan bebekler taranmakta ve topuk kanı ile hemencecik tanı konulabilmektedir Tiroit hormonu kaynaklı hastalıkların tedavi edilebilir olduğu ve erken teşhisin burada büyük tartı taşıdığı asla unutulmamalıdır img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d807a9a104 h4İyotlu tuz tüketimine uyarı edinh4 İyot yetersizliği kaynaklı hastalıkların önlenmesinde gıda manâlı rol oynar Ilk Önce sofralarda bulundurulan tuz mutlaka iyotlu olmalıdır Ülkemizde resmen üretilen tuzlarda iyot bulunmaktadır Doktor aksini belirtmediği sürece bu tuzların tüketiminde bir sakınca yoktur Ama iyot buharlaşan bir moleküldür bu nedenle tüketim ve gizleme koşullarına uyarı edilmelidir Tuzlu ağzı açık bir şekilde muhafaza edilirse o tuzun hiçbir anlamı kalmayacaktır bu nedenle mavi, korunaklı paketlerde sunulan iyotlu tuz, paketinde tutulmalı ve gereklilik kapsamında ağzı açılıp kullanılmalıdır Yemek pişirirken ise pişirme işlemi tamamlandıktan sonra tuzlu ek edilmelidir Huysuz takdirde iyot buharlaşıp yok olacaktır img alt src http:bilgilihocamcominternaldatastiroithastaliginionlemekicinbalikveiyotlutuz5c2d807d70dfb h4Düzenli olarak balık yenilmelih4 İyot yetersizliği hastalıklarının yaygın olarak görüldüğü alan İç Anadolu, Trakya ve Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimleri kısaca denizden uzak bölgelerdir Hastaneye başvuran hastalarda ciddi oranda T3 ve T4 eksiklikleri saptanmaktadır Bu eksikliklerin manâlı bir kısmı hatalı tuz kullanımından kaynaklanmaktadır Keza iyot eksikliğini önlemede deniz ürünleri de önemlidir Balık tüketimi mutlaka artırılmalıdır Deniz ürünlerine ilave olarak kırmızı et ve kümes hayvanlarının göğüs eti ile ceviz ilk kez elde etmek üzere kuru yemiş ve tahıllar, süt ve süt ürünleri, yumurta, çilek, muz iyot bakımından zengindir sizlere bilgilihocamcom farkıyla sunulmuştur