Trigliserit (triasilgliserol veya triasilgliserit olarak da bilinir) gliserol (gliserin) ve üç yağ asidinden oluşan bir esterdir Bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşenidir
5Trigliserid'in Kimyasal Yapısı
Trigliseritler CH2COORCHCOOR'CH2COOR
olarak gösterildiğinde R, R', ve Ruzun alkil zincirlerdir; Trigliseriti oluşturan yağ asitleri RCOOH, R'COOH and RCOOH'nin üçü de aynı, üçü de farklı, veya yalnızca ikisi aynı olabilir
Doğal trigliseritlerde rastalanan yağ asitlerinin zincir uzunlukları 3 ila 22 karbonatomu uzunluğu arasında değişebilmekle beraber 16 ve 18 en yaygın uzunluktur Bazı maddelerde daha kısa zincirler de olabilir (tereyağdaki 4 karbonlu butirik asit gibi) Genelde hayvan ve bitkilerdeki yağ asitleri Acetyl CoA'dan sentezlendikleri için zincir uzunlukları çift sayılıdır Buna karşın bakteriler tek sayılı ve dallı zincirli yağ asitleri sentezleyebilirler Dolayısıyla, geviş getiren hayvanların yağında, bu hayvanların işkembelerinde bulunan bakterilerin etkisiyle oluşan dallı zincirli yağ asitlerden önemli miktarda bulunur
Trigliseritler enerji kaynağı olarak metabolizmada önemli rol oynarlar Karbohidratlar ve proteinlerin iki katı enerji taşırlar (9 kalorig) İnce barsakta trigliseritler, lipaz enzimleri ve safranın etkisiyle gliserol ve yağ asitlerine ayrışırlar, bunlar da kana geçer Kanda, gliserit ve yağ asitlerinin bir araya gelmesiyle trigliseritler yeni baştan oluşurlar ve lipoproteinlere katılırlar Lipoproteinler, diğer işlevlerinin yanı sıra, yağ hücreleriyle diger hücreler arasında (trigliserit moleküllerinin parçası olarak) yağ asitleri taşımaya da yararlar Vücuttaki çoğu hücre, gereksinimlerine bağlı olarak yağ asitlerini ya salgılar veya içine alır Yağ hücreleri ayrıca trigliseritleri sentezleyip depolama yetenegine sahiptirler Vücut, enerji kaynağı olarak yağ asitlerine ihtiyaç duyduğunda, glukagon hormonunun verdiği işaret üzerine, hormon duyarlıklı lipaz enzimi trigliseritleri yağ asitlerine parçalar
Beyin, yağ asitlerini enerji kaynağı olarak kullanamaz, bu yüzden bu organda trigliseritler parçalandığında ortaya çıkan gliserol yakıt olmak için glikojene dönüştürülür Beynin yakıt gereksinimi vücudun geri kalanın gereksinimini aştığı durumda aynı reaksiyon yağ hücrelerinde de gerçekleşir
5Trigliserid'in Hastalıklarda rolü
İnsan vücudunda kanda yüksek trigliserit seviyesi ile ateroskleroz, ve dolayısıyla koroner kalp hastalıkları ve inme arasında ilişki olduğu gösterilmiştir Ancak bu ilişki LDLHDL oranının olumsuz etkisi kadar yüksek değildir HDLkolesterol düzeyleri ile trigliserit düzeyi arasındaki ters ilişki, yüksek trigliseridin taşıdığı riski kısmen açıklar
Yüksek trigliseritin yol açtığı hastalıklar arasında pankreatit de bulunur
5Önerilen kan düzeyleri, hedefler
Amerikan Kardiyoloji Derneği (American Heart Association) trigliserit düzeylerine değin aşağıdaki kılavuzu hazırlamıştır:
Düzey mgdLDüzey mmolLYorum1501,69Normal aralık, en düşük risk1501991,702,25Sınırda yüksek2004982,255,63Yüksek5005,65Çok yüksek, yüksek risk
Bu yorumlar,yemek yedikten 8 ila 12 saat sonra aç karnına yapılan ölçümler için geçerlidir Yemek sonrası kandaki trigliserit düzeyleri bir süre yükselir
5Trigliserit düzeylerinin düşürülmesi
Trigliserit düzeylerini düşürmek için egzersiz ve temel (essential) yağ asitleri içeren düşük karbohidrat diyet verilir Bunların etkisiz olduğu durumlarda fibrat, niasin ve bazı statin türü ilaçların kullanımı uygun bulunmuştur Alkol kullanımı trigliserit düzeylerini yükseltir
5Endüstriyel kullanımları
Kanımız birçok madde taşır Bazı maddelerin değerleri hastalıkların tanısında kullanılır Trigliseridler de bu maddelerden biridir Trigliseridler 3 yağ asidiyle 1 gliserolün ester bağı kurarak birleşmesiyle oluşmuş doğal (nötral) yağlardandır Trigliseridler hayvansal olabildiği gibi bitkisel de olabilirler Bitkisel kaynaklı olanlar ( doymamış yağlar) oda sıcaklığında sıvı, hayvansal kaynaklı olanlar (doymuş yağlar) ise katı halde bulunurlar Kanımızda bulunan trigliseridler yiyeceklerle alındığı gibi vücudumuz tarafından da yapılmaktadır Besinlerle aldığımız doymamış ve doymuş yağların tamamı önce sindirilerek trigliseridlere ayrılır sonra karaciğere taşınır Kandaki trigliserid seviyesindeki artışların kalp krizi bakımından risk oluşturduğu düşünülür Kalp krizi bakımından risk oluşturan sadece kandaki kolesterol değeri değildir, trigliserid yüksekliği de önemli bir kriterdir
5Kandaki Trigliserid Seviyeleri
Kolesterol normal seviyede olsa bile kandaki trigliserid miktarı fazla olan kişilerin birkaç yıl içinde kalp krizi yaşama olasılığı bulunmaktadır Bu açıdan trigliserid miktarı normal sınırlar içinde tutulmaya çalışılmalıdır Bu denli hayati önemi olan trigliseridlerin normal değerleri açlık durumundaki ölçümüne göre:
*Kadınlarda: 35–135 mgdl
*Erkeklerde: 40–160 mgdl arasında olmalıdır
Normal değerlerin altındaki ve üstündeki değerler tıbbi olarak değerlendirilmelidir Trigliserid seviyesi 200–400 mgdl arasında olduğunda sınırda ama yüksek, 400–1000 mgdl arasında olduğunda ise yüksek olduğu kabul edilir 1000 mgdl üzerindeki değerler ise çok yüksek kabul edilir ve sağlık açısından son derece tehlikelidir
5Trigliserid Seviyesinin Artma Sebepleri
Bazı kişilerde trigliseridler genetik olarak artsa da genellikle altta yatan ve aşağıda belirtilen başka sebepler bulunabilmektedir
*Aşırı yağlı beslenme
*Karbonhidrat bakımından zengin beslenme
*Alkol kullanımının artması
*Pankreas iltihabı
*Böbrek yetmezlikleri
*Metabolik sendrom ve diyabet
*Kortizon kullanımı
*Östrojen hormonu kullanımı
*Hamile olmak
*Tiroid bezindeki yetmezlik
*Ağır enfarktüs geçirilmesi
*Glikojen depo hastalıkları
*Bazı tansiyon ilaçları
*Bazı idrar söktürücüler
*Bazı kalp ilaçları
5Trigliserid Yüksekliği
Trigliserid yüksekliği genellikle sinsice ilerlese de bazı belirtiler de vermektedir Bu belirtilerden en sık karşılaşılanları şunlardır:
*Tansiyondaki dengesizlikler
*Tekrarlayıcı baş ağrısı
*Ense kökünde hissedilen tuhaflık
Bu belirtiler geç fark edilebileceğinden ya da farklı hastalıkların belirtisi de olabileceğinden neden kaynaklandığı ancak kan testleriyle saptanmalıdır Trigliserid seviyesi 200–300 mgdl’yi aşan durumlarda damar iç yüzeyinde plaklar olacağından beyin damarlarının tıkanması ve felç geçirilmesi riski artmaktadır HDL kolesterol az ama trigliserid yüksek olduğunda beyindeki damarların tıkanarak felç geçirilmesi ve kalp krizi riski daha çok artmaktadır Bu sebeple trigliserid ölçümünün HDL kolesterol ile birlikte yapılması ve değerlendirilmesi daha doğru olacaktır Trigliserid seviyesi 1000 mgdl’yi geçiyorsa pankreasta iltihaplanma olasılığı üzerinde durulur Kandaki trigliseridlerin yükselmesi iç organların da yağlanmasına sebep olmaktadır
5Yüksek Trigliseridi Düşürme Yolları
En önemli tedavi şekillerinden biri yaşama hareket kazandırmak, düzenli egzersiz yapmaktır Düzenli olarak spor yapamayanlarda günlük yapılan ev işleri bile fayda sağlayacaktır Ayrıca aşağıdaki yollarla da trigliserid seviyesi düşürülebilmektedir:
*Akdeniz tipi beslenmeye geçilmesi
*Şekerin azaltılması
*Kilo verilmesi
*Sigara ve alkolün bırakılması
*Temel yağlardan olan Omega 3 ve Omega 6’nın alınması
Saydığımız yöntemler ilaç tedavisine başlanmasını gerektirmeyen durumlarda işe yarayabilir Fiziksel egzersize ve beslenme şeklinin değiştirilmesine rağmen trigliserid seviyesi düşmüyorsa doktorunuz trigliserid düşürücü ilaçlar verecektir
5Osman Müftüoğlu'nun Trigliserid artışı neden önemliYazısı
“Kilo sorunu nedeniyle yaptırdığı kan analizinin raporunda trigliserid seviyesinin 600’ü geçtiğini, normal rakamın ise 150 civarında (150 mgdl) olması gerektiğini gören bir hastam aradı Bakın ona neler anlattım…
TRİGLİSERİD de kolesterol gibi damarlarınızda dolaşan yağlardan biri Hepimizin belirli bir miktarda ona da ihtiyacı var Sağlıklı bir insanın kanında trigliserid seviyesi 150 mgdlyi geçmiyor Bu seviyeleri geçmesi halinde, özellikle 500 mg’ı aştığı durumlarda sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor Örneğin yüksek trigliserid seviyeleri damarlarda plak oluşumu ve tıkanmayı kolaylaştırıyor Bu da kalp krizi veveya felç geçirme riskimizi arttırabiliyor Rakam büyüdükçe, hele hele 1000 mgdlyi geçtiğinde son derece tehlikeli bir başka sağlık sorunu, pankreas bezi iltihaplanması –pankreatit da devreye giriyor
FARKLI NEDENLERİ VAR
Trigliserid seviyesi yüksekliğine en çok metabolik sendromlu veveya diyabetli –gizli ya da açık diyabet fark etmiyor kişilerde rastlanıyor Şu veya bu nedenle aşırı kilo alan, göbeği büyük, bel çevresi geniş, şişman kişilerde de trigliserid yüksekliği sık görülen bir problem Tiroid bezi tembelliği ve bazı böbrek hastalıklarının da trigliseridi fazlalaştırabileceği biliniyor Trigliserid yüksekliğini azaltmak için hemen bir ilaç yutmak gerekmiyor “Gemfibrozil ve benzeri “fibrik asit türevleri içeren ilaçlar oldukça etkililer ama önce beslenme modelinizi gözden geçirip yanlışlarınızı değiştirmeniz, toplam kalori kazanımını azaltıp aktiviteyi arttırmanız ve varsa fazla kilolarınızdan kurtulmanız gerekiyor
NASIL BİR DİYET?
Eğer kolesterol yüksekliğinde yaptığımız gibi hayvansal yağları, eti, tavuğu, peyniri, yoğurdu kısıtlayacak olursak iyi bir sonuç alamıyoruz Oysa fazla kilolarımızı verip de alkolü, patatesi, unu, nişastayı, şekeri, pirinci ve toplam kalori kazanımını azaltıp her gün yürüyebilirsek –benim önerim dakikada 100120 adımı geçecek şekilde her gün en az 3540 dakika tempolu yürüyüşler yapmaktır birkaç hafta bile geçmeden trigliserid seviyelerimiz hızla düşüyor, hatta normale bile inebiliyor Bununla birlikte hangi diyeti yaparsanız yapın, ne kadar kilo verirseniz verin trigliseridinizin kolay kolay düşmediği durumlar da var ki bunlarda genetik bir problem olması muhtemel, bu gibi durumlarda ilaç kullanmak zorunlu hale geliyor
NE YAPMALI?
Eğer trigliserid seviyeniz yüksekse mutlaka tokluk kan şekeri, açlık ve tokluk insülini, ürik asit ve iyi kolesterol HDL seviyelerinizi de ölçtürmenizi tavsiye ederim Açlık insülininiz yüksek, açlık veveya tokluk şekeriniz fazla, HDL kolesterolünüz de düşükse bence daha dikkatli olmalısınız Çünkü bu ek bulgular sizde zamanla hipertansiyon ve şeker hastalığının gelişebileceğini, ileri dönemde kalpdamar hastalığı hatta inmenin ortaya çıkabileceğine işaret edebilir Trigliseridi fazla olan birinin alkolden, şekerden, şeker ihtiva eden her türlü yiyecek ve içecekten, tatlı meyvelerden, taze meyve suları dahil meşrubattan, margarinlerden ve aşırı yağ tüketiminden uzak durmaları, prensip olarak daha az şeker, un ve yağ kullanmaları ve sağlıklı bir kilo aralığına inip orada kalmaları gerekiyor
BİR SORU : B 12 SEVİYENİZ YETERLİ Mİ?
B 12 vitamini yaşamsal besin unsurlarından biri Yeteri kadar kazanılmadığında, yani eksikliğinde başta “kansızlık olmak üzere birçok sağlık sorununa yol açıyor Mesela yorgunluk hissetmeye ve unutkanlıktan yakınmaya başlıyor, yeteri kadar konsantre olamadığınızı, kolay öğrenemediğinizi fark ediyorsunuz Bağışıklık gücünüz zayıflıyor El ve ayaklarınızda yanma, karıncalanma, uyuşma ve ağrılar başlayabiliyor Eğer bedeninizde yeteri kadar B 12 vitamininiz yoksa “homosistein seviyeleriniz de yükselmeye başlıyor Bu maddenin önemli bir “damar düşmanı olduğu biliniyor Bu nedenle yılda ne az bir kez kan tahlilleri yapılırken B 12 seviyelerini de ölçtürmenizde fayda var Makul rakamlar 500’ün üzerindeki değerler olarak gösteriliyor Bana göre de sağlıklı bir yetişkinin ve iyi yaşlanmayı düşünen herkesin kan B 12 seviyelerini 700’ler civarında tutmasında fayda var 400’ün altındaki rakamların, hele hele 200300 civarındaki değerlerin yetersiz olduğunu düşünüyorum Eğer yeteri kadar hayvansal ürün tüketiyorsanız, yani et, tavuk, balık yiyor, yoğurt ve peynirden istifade ediyorsanız, bağırsak floranızda yeteri kadar probiyotik bakteri deposu –probiyotik güç varsa sizde B 12 eksikliği kolay kolay olmuyor Seyrek olarak midenin yeteri kadar B 12 bağlayıcı maddeyi üretemediği ya da ameliyatla önemli bir bölümünün çıkarıldığı durumlarda, uzun süreli antibiyotik veya metformin kullanılması halinde ve tabiî ki katı bir vejetaryen beslenmenin ısrarla ve de uzun süre uygulanması durumlarında B 12 eksikliği ortaya çıkabiliyor Yaşlandıkça hem daha az hayvansal ürün tükettiğimiz, hem de midemizin B 12 bağlayıcı maddeyi yapma gücünün azalması ile B 12 seviyelerinin azalması ihtimali daha yüksek bir olasılık haline geliyor Zaten bu nedenle de özellikle yaşlı insanların özellikle yorgunluk ve bellek sorunlarından korunmaları amacıyla B 12 seviyeleri bakımından daha yakından takip edilmelerinde fayda var Eğer yeteri kadar B 12’niz yoksa ağız yoluyla kullanılan B 12 takviyelerinden ya da reçeteyle satılan B 12 ampullerinden faydalanmayı düşününüz
5Trigliserid'in Kimyasal Yapısı
Trigliseritler CH2COORCHCOOR'CH2COOR
olarak gösterildiğinde R, R', ve Ruzun alkil zincirlerdir; Trigliseriti oluşturan yağ asitleri RCOOH, R'COOH and RCOOH'nin üçü de aynı, üçü de farklı, veya yalnızca ikisi aynı olabilir
Doğal trigliseritlerde rastalanan yağ asitlerinin zincir uzunlukları 3 ila 22 karbonatomu uzunluğu arasında değişebilmekle beraber 16 ve 18 en yaygın uzunluktur Bazı maddelerde daha kısa zincirler de olabilir (tereyağdaki 4 karbonlu butirik asit gibi) Genelde hayvan ve bitkilerdeki yağ asitleri Acetyl CoA'dan sentezlendikleri için zincir uzunlukları çift sayılıdır Buna karşın bakteriler tek sayılı ve dallı zincirli yağ asitleri sentezleyebilirler Dolayısıyla, geviş getiren hayvanların yağında, bu hayvanların işkembelerinde bulunan bakterilerin etkisiyle oluşan dallı zincirli yağ asitlerden önemli miktarda bulunur
Trigliseritler enerji kaynağı olarak metabolizmada önemli rol oynarlar Karbohidratlar ve proteinlerin iki katı enerji taşırlar (9 kalorig) İnce barsakta trigliseritler, lipaz enzimleri ve safranın etkisiyle gliserol ve yağ asitlerine ayrışırlar, bunlar da kana geçer Kanda, gliserit ve yağ asitlerinin bir araya gelmesiyle trigliseritler yeni baştan oluşurlar ve lipoproteinlere katılırlar Lipoproteinler, diğer işlevlerinin yanı sıra, yağ hücreleriyle diger hücreler arasında (trigliserit moleküllerinin parçası olarak) yağ asitleri taşımaya da yararlar Vücuttaki çoğu hücre, gereksinimlerine bağlı olarak yağ asitlerini ya salgılar veya içine alır Yağ hücreleri ayrıca trigliseritleri sentezleyip depolama yetenegine sahiptirler Vücut, enerji kaynağı olarak yağ asitlerine ihtiyaç duyduğunda, glukagon hormonunun verdiği işaret üzerine, hormon duyarlıklı lipaz enzimi trigliseritleri yağ asitlerine parçalar
Beyin, yağ asitlerini enerji kaynağı olarak kullanamaz, bu yüzden bu organda trigliseritler parçalandığında ortaya çıkan gliserol yakıt olmak için glikojene dönüştürülür Beynin yakıt gereksinimi vücudun geri kalanın gereksinimini aştığı durumda aynı reaksiyon yağ hücrelerinde de gerçekleşir
5Trigliserid'in Hastalıklarda rolü
İnsan vücudunda kanda yüksek trigliserit seviyesi ile ateroskleroz, ve dolayısıyla koroner kalp hastalıkları ve inme arasında ilişki olduğu gösterilmiştir Ancak bu ilişki LDLHDL oranının olumsuz etkisi kadar yüksek değildir HDLkolesterol düzeyleri ile trigliserit düzeyi arasındaki ters ilişki, yüksek trigliseridin taşıdığı riski kısmen açıklar
Yüksek trigliseritin yol açtığı hastalıklar arasında pankreatit de bulunur
5Önerilen kan düzeyleri, hedefler
Amerikan Kardiyoloji Derneği (American Heart Association) trigliserit düzeylerine değin aşağıdaki kılavuzu hazırlamıştır:
Düzey mgdLDüzey mmolLYorum1501,69Normal aralık, en düşük risk1501991,702,25Sınırda yüksek2004982,255,63Yüksek5005,65Çok yüksek, yüksek risk
Bu yorumlar,yemek yedikten 8 ila 12 saat sonra aç karnına yapılan ölçümler için geçerlidir Yemek sonrası kandaki trigliserit düzeyleri bir süre yükselir
5Trigliserit düzeylerinin düşürülmesi
Trigliserit düzeylerini düşürmek için egzersiz ve temel (essential) yağ asitleri içeren düşük karbohidrat diyet verilir Bunların etkisiz olduğu durumlarda fibrat, niasin ve bazı statin türü ilaçların kullanımı uygun bulunmuştur Alkol kullanımı trigliserit düzeylerini yükseltir
5Endüstriyel kullanımları
Kanımız birçok madde taşır Bazı maddelerin değerleri hastalıkların tanısında kullanılır Trigliseridler de bu maddelerden biridir Trigliseridler 3 yağ asidiyle 1 gliserolün ester bağı kurarak birleşmesiyle oluşmuş doğal (nötral) yağlardandır Trigliseridler hayvansal olabildiği gibi bitkisel de olabilirler Bitkisel kaynaklı olanlar ( doymamış yağlar) oda sıcaklığında sıvı, hayvansal kaynaklı olanlar (doymuş yağlar) ise katı halde bulunurlar Kanımızda bulunan trigliseridler yiyeceklerle alındığı gibi vücudumuz tarafından da yapılmaktadır Besinlerle aldığımız doymamış ve doymuş yağların tamamı önce sindirilerek trigliseridlere ayrılır sonra karaciğere taşınır Kandaki trigliserid seviyesindeki artışların kalp krizi bakımından risk oluşturduğu düşünülür Kalp krizi bakımından risk oluşturan sadece kandaki kolesterol değeri değildir, trigliserid yüksekliği de önemli bir kriterdir
5Kandaki Trigliserid Seviyeleri
Kolesterol normal seviyede olsa bile kandaki trigliserid miktarı fazla olan kişilerin birkaç yıl içinde kalp krizi yaşama olasılığı bulunmaktadır Bu açıdan trigliserid miktarı normal sınırlar içinde tutulmaya çalışılmalıdır Bu denli hayati önemi olan trigliseridlerin normal değerleri açlık durumundaki ölçümüne göre:
*Kadınlarda: 35–135 mgdl
*Erkeklerde: 40–160 mgdl arasında olmalıdır
Normal değerlerin altındaki ve üstündeki değerler tıbbi olarak değerlendirilmelidir Trigliserid seviyesi 200–400 mgdl arasında olduğunda sınırda ama yüksek, 400–1000 mgdl arasında olduğunda ise yüksek olduğu kabul edilir 1000 mgdl üzerindeki değerler ise çok yüksek kabul edilir ve sağlık açısından son derece tehlikelidir
5Trigliserid Seviyesinin Artma Sebepleri
Bazı kişilerde trigliseridler genetik olarak artsa da genellikle altta yatan ve aşağıda belirtilen başka sebepler bulunabilmektedir
*Aşırı yağlı beslenme
*Karbonhidrat bakımından zengin beslenme
*Alkol kullanımının artması
*Pankreas iltihabı
*Böbrek yetmezlikleri
*Metabolik sendrom ve diyabet
*Kortizon kullanımı
*Östrojen hormonu kullanımı
*Hamile olmak
*Tiroid bezindeki yetmezlik
*Ağır enfarktüs geçirilmesi
*Glikojen depo hastalıkları
*Bazı tansiyon ilaçları
*Bazı idrar söktürücüler
*Bazı kalp ilaçları
5Trigliserid Yüksekliği
Trigliserid yüksekliği genellikle sinsice ilerlese de bazı belirtiler de vermektedir Bu belirtilerden en sık karşılaşılanları şunlardır:
*Tansiyondaki dengesizlikler
*Tekrarlayıcı baş ağrısı
*Ense kökünde hissedilen tuhaflık
Bu belirtiler geç fark edilebileceğinden ya da farklı hastalıkların belirtisi de olabileceğinden neden kaynaklandığı ancak kan testleriyle saptanmalıdır Trigliserid seviyesi 200–300 mgdl’yi aşan durumlarda damar iç yüzeyinde plaklar olacağından beyin damarlarının tıkanması ve felç geçirilmesi riski artmaktadır HDL kolesterol az ama trigliserid yüksek olduğunda beyindeki damarların tıkanarak felç geçirilmesi ve kalp krizi riski daha çok artmaktadır Bu sebeple trigliserid ölçümünün HDL kolesterol ile birlikte yapılması ve değerlendirilmesi daha doğru olacaktır Trigliserid seviyesi 1000 mgdl’yi geçiyorsa pankreasta iltihaplanma olasılığı üzerinde durulur Kandaki trigliseridlerin yükselmesi iç organların da yağlanmasına sebep olmaktadır
5Yüksek Trigliseridi Düşürme Yolları
En önemli tedavi şekillerinden biri yaşama hareket kazandırmak, düzenli egzersiz yapmaktır Düzenli olarak spor yapamayanlarda günlük yapılan ev işleri bile fayda sağlayacaktır Ayrıca aşağıdaki yollarla da trigliserid seviyesi düşürülebilmektedir:
*Akdeniz tipi beslenmeye geçilmesi
*Şekerin azaltılması
*Kilo verilmesi
*Sigara ve alkolün bırakılması
*Temel yağlardan olan Omega 3 ve Omega 6’nın alınması
Saydığımız yöntemler ilaç tedavisine başlanmasını gerektirmeyen durumlarda işe yarayabilir Fiziksel egzersize ve beslenme şeklinin değiştirilmesine rağmen trigliserid seviyesi düşmüyorsa doktorunuz trigliserid düşürücü ilaçlar verecektir
5Osman Müftüoğlu'nun Trigliserid artışı neden önemliYazısı
“Kilo sorunu nedeniyle yaptırdığı kan analizinin raporunda trigliserid seviyesinin 600’ü geçtiğini, normal rakamın ise 150 civarında (150 mgdl) olması gerektiğini gören bir hastam aradı Bakın ona neler anlattım…
TRİGLİSERİD de kolesterol gibi damarlarınızda dolaşan yağlardan biri Hepimizin belirli bir miktarda ona da ihtiyacı var Sağlıklı bir insanın kanında trigliserid seviyesi 150 mgdlyi geçmiyor Bu seviyeleri geçmesi halinde, özellikle 500 mg’ı aştığı durumlarda sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor Örneğin yüksek trigliserid seviyeleri damarlarda plak oluşumu ve tıkanmayı kolaylaştırıyor Bu da kalp krizi veveya felç geçirme riskimizi arttırabiliyor Rakam büyüdükçe, hele hele 1000 mgdlyi geçtiğinde son derece tehlikeli bir başka sağlık sorunu, pankreas bezi iltihaplanması –pankreatit da devreye giriyor
FARKLI NEDENLERİ VAR
Trigliserid seviyesi yüksekliğine en çok metabolik sendromlu veveya diyabetli –gizli ya da açık diyabet fark etmiyor kişilerde rastlanıyor Şu veya bu nedenle aşırı kilo alan, göbeği büyük, bel çevresi geniş, şişman kişilerde de trigliserid yüksekliği sık görülen bir problem Tiroid bezi tembelliği ve bazı böbrek hastalıklarının da trigliseridi fazlalaştırabileceği biliniyor Trigliserid yüksekliğini azaltmak için hemen bir ilaç yutmak gerekmiyor “Gemfibrozil ve benzeri “fibrik asit türevleri içeren ilaçlar oldukça etkililer ama önce beslenme modelinizi gözden geçirip yanlışlarınızı değiştirmeniz, toplam kalori kazanımını azaltıp aktiviteyi arttırmanız ve varsa fazla kilolarınızdan kurtulmanız gerekiyor
NASIL BİR DİYET?
Eğer kolesterol yüksekliğinde yaptığımız gibi hayvansal yağları, eti, tavuğu, peyniri, yoğurdu kısıtlayacak olursak iyi bir sonuç alamıyoruz Oysa fazla kilolarımızı verip de alkolü, patatesi, unu, nişastayı, şekeri, pirinci ve toplam kalori kazanımını azaltıp her gün yürüyebilirsek –benim önerim dakikada 100120 adımı geçecek şekilde her gün en az 3540 dakika tempolu yürüyüşler yapmaktır birkaç hafta bile geçmeden trigliserid seviyelerimiz hızla düşüyor, hatta normale bile inebiliyor Bununla birlikte hangi diyeti yaparsanız yapın, ne kadar kilo verirseniz verin trigliseridinizin kolay kolay düşmediği durumlar da var ki bunlarda genetik bir problem olması muhtemel, bu gibi durumlarda ilaç kullanmak zorunlu hale geliyor
NE YAPMALI?
Eğer trigliserid seviyeniz yüksekse mutlaka tokluk kan şekeri, açlık ve tokluk insülini, ürik asit ve iyi kolesterol HDL seviyelerinizi de ölçtürmenizi tavsiye ederim Açlık insülininiz yüksek, açlık veveya tokluk şekeriniz fazla, HDL kolesterolünüz de düşükse bence daha dikkatli olmalısınız Çünkü bu ek bulgular sizde zamanla hipertansiyon ve şeker hastalığının gelişebileceğini, ileri dönemde kalpdamar hastalığı hatta inmenin ortaya çıkabileceğine işaret edebilir Trigliseridi fazla olan birinin alkolden, şekerden, şeker ihtiva eden her türlü yiyecek ve içecekten, tatlı meyvelerden, taze meyve suları dahil meşrubattan, margarinlerden ve aşırı yağ tüketiminden uzak durmaları, prensip olarak daha az şeker, un ve yağ kullanmaları ve sağlıklı bir kilo aralığına inip orada kalmaları gerekiyor
BİR SORU : B 12 SEVİYENİZ YETERLİ Mİ?
B 12 vitamini yaşamsal besin unsurlarından biri Yeteri kadar kazanılmadığında, yani eksikliğinde başta “kansızlık olmak üzere birçok sağlık sorununa yol açıyor Mesela yorgunluk hissetmeye ve unutkanlıktan yakınmaya başlıyor, yeteri kadar konsantre olamadığınızı, kolay öğrenemediğinizi fark ediyorsunuz Bağışıklık gücünüz zayıflıyor El ve ayaklarınızda yanma, karıncalanma, uyuşma ve ağrılar başlayabiliyor Eğer bedeninizde yeteri kadar B 12 vitamininiz yoksa “homosistein seviyeleriniz de yükselmeye başlıyor Bu maddenin önemli bir “damar düşmanı olduğu biliniyor Bu nedenle yılda ne az bir kez kan tahlilleri yapılırken B 12 seviyelerini de ölçtürmenizde fayda var Makul rakamlar 500’ün üzerindeki değerler olarak gösteriliyor Bana göre de sağlıklı bir yetişkinin ve iyi yaşlanmayı düşünen herkesin kan B 12 seviyelerini 700’ler civarında tutmasında fayda var 400’ün altındaki rakamların, hele hele 200300 civarındaki değerlerin yetersiz olduğunu düşünüyorum Eğer yeteri kadar hayvansal ürün tüketiyorsanız, yani et, tavuk, balık yiyor, yoğurt ve peynirden istifade ediyorsanız, bağırsak floranızda yeteri kadar probiyotik bakteri deposu –probiyotik güç varsa sizde B 12 eksikliği kolay kolay olmuyor Seyrek olarak midenin yeteri kadar B 12 bağlayıcı maddeyi üretemediği ya da ameliyatla önemli bir bölümünün çıkarıldığı durumlarda, uzun süreli antibiyotik veya metformin kullanılması halinde ve tabiî ki katı bir vejetaryen beslenmenin ısrarla ve de uzun süre uygulanması durumlarında B 12 eksikliği ortaya çıkabiliyor Yaşlandıkça hem daha az hayvansal ürün tükettiğimiz, hem de midemizin B 12 bağlayıcı maddeyi yapma gücünün azalması ile B 12 seviyelerinin azalması ihtimali daha yüksek bir olasılık haline geliyor Zaten bu nedenle de özellikle yaşlı insanların özellikle yorgunluk ve bellek sorunlarından korunmaları amacıyla B 12 seviyeleri bakımından daha yakından takip edilmelerinde fayda var Eğer yeteri kadar B 12’niz yoksa ağız yoluyla kullanılan B 12 takviyelerinden ya da reçeteyle satılan B 12 ampullerinden faydalanmayı düşününüz