TSH (tiroid bezi uyarıcı hormonu) tiroid bezini uyararak vucuttaki her dokunun metabolizmasını stimule etmekle gorevli olan tiroksin (T4) ve triiodothyronine (T3) hormonlarının uretilmesini sağlar TSH, hipofiz bezi tarafından uretilmektedir ve kana ne kadar tiroid hormonu salgılanmasını kontrol eder
TSH ve Gorevi TSH oncelikle olarak tiroksin (T4) hormonunun salgılanması sağlar Bu hormon tek başına metabolizmada pek etkili değildir Bu yuzden triiodothyronine (T3) adı verilen aktif hormona donuşturulur Donuşturme sureci %80’i karaciğer ve diğer organlarda, %20’si ise tiroid bezinde gercekleşir Kandaki T3 ve T4 hormonları konsantrasyonu hipofiz bezinden ne kadar TSH salgılanması gerektiğini gostermektedir Orneğin, T3 ve T4 duşuk olduğu zaman TSH uretimi arttırılır, konsantrasyon yuksek olduğu zaman da duşurulur
Tiroid ve TSH
TSH reseptoru tiroid folikule hucrelerinde bulunmaktadır Bu reseptorun uyarılması T3 ve T4 uretimini ve salınımı arttırır Bu reseptore antikor ile stimule edilmesi Graves hastalığına yol acmaktadır
TSH konsantrasyonu cocuklarda yetişkinlere gore daha fazladır Bu normal bir durumdur En son yapılan araştırmalara gore yetişkinlerde kanda olması geren oran 04–25 µIUmL civarındadır 20 µIUmL’den fazla olan konsantrasyonlar hipotiroidi riski doğurmaktadır
TSH Kan Testi Nedir ? TSH kan testi ile kandaki T3 ve T4 hormonlarının konsantrasyonu olculmektedir Bu test sayesinde kişinin tiroid bezinin doğru calışıp calışmadığı tespit edilir Testi yaptırmadan 46 hafta oncesine kadar radyoaktif madde iceren bir test veya iyot iceren XRay (rontgen) yaptırılmışsa muhakkak doktora bildirilmelidir
TSH kan testi aşağıdaki durumlar icin yaptırılmalıdır:
Tiroid Bozukluğu Semptomları Gorulen Kişilerde Hipertiroid icin Yenidoğanların Kontrolunde Hipertiroid Hastalarının İlac Tedavisinin Kontrolunde Kadınlarda Kısırlık Problemlerinin Kontrolunde Hipofiz Bezinin Fonksiyonlarının Kontrolunde Tiroid bezi az calışmasına hipotiroid adı verilmektedir ve şu belirtileri vardır:
Kilo Alma Yorgunluk Kuru cilt Kabızlık Cok Uşume Sık Menstrual Periyotlar Tiroid bezinin fazla calışmasına hipertiroid adı verilmektedir ve şu belirtileri vardır:
Kilo Kaybı Hızlı Kalp Atışı Sinirlilik İshal Sıcaklık Basması Duzensiz Menstural Periyotlar Tiroid hastası (bkz: tiroid hastalıkları) olan bir kişi aralıklı periyotlarla TSH kan testi yaptırmalıdır Eğer kişinin kullandığı bir tiroid ilacı varsa ve bu ilac değiştirilirse, kan testi 68 hafta gecmeden yaptırılmamalıdır 60 yaşından buyuk kişiler hipotiroid olasılığı icin TSH kan testi yaptırmalıdır Aşağıdaki nedenler kan testi sonuclarını etkileyebilir:
Kortikosteroid İceren İlaclarlar, Levodopa, Heparin, Dopamin veya Lityum Aşırı Stres veya Kronik Bir Hastalık Daha Once İyot İceren XRay Testine Girmiş Olmak Yuksek TSH Nedir ? Kan testi sonucunda yuksek TSH cıkmışsa aşağıdaki anlamlar cıkarılabilir:
Kişinin tiroid bezi az calışmaktadır Akut veya kronik bir tirodi bozukluğu olabilir Hipotiroid hastalığı olan veya tiroid bezi alınmış bir kişi ise kullandığı tiroid ilacı yetersiz kalıyor olabilir Dozajının veya ilacın tipinin değiştirilmesi gerekebilir Kişi hipotiroid hastası ise cok fazla antitiroid ilacı alıyor olabilir Dozajın azaltıması gerekmektedir Hipofiz bezinde bir problem olabilir Orneğin hipofiz bezindeki bir tumor kontrolsuz TSH salgılanmasına neden oluyor olabilir Duşuk TSH Nedir ? Kan testi sonucunda duşuk TSH cıkmışsa aşağıdaki anlamlar cıkarılabilir:
Kişinin tiroid bezi fazla aktif calışmaktadır Yani hipertiroid vardır Hipotiroid hastalığı olan veya tiroid bezi alınmış bir kişi ise kullandığı tiroid ilacının dozajı fazla verilmiş olabilir Kişi hipertiroid hastası ise antitiroid ilacı yetersiz kalıyor olabilir Hipofiz bezi zarar gormuş ve yetersiz TSH uretiyor olabilir Test sonucları TSH ve T4 konsantrasyonlarına gore aşağıdaki gibi değerlendirilebilir:
Patolojik Kaynak TSH Seviyesi Tiroid Hormon Seviyesi Hastalık Yaratan Durum Hipotalamushipofez Yuksek Yuksek Hipofez tumoru veya tiroid hormonu direnci Hipotalamushipofez Duşuk Duşuk İkincil hipotiroid veya “merkezi hipotiroid Hipertiroid Duşuk Yuksek Birincil hipertiroid Graves Hastalığı Hipotiroid Yuksek Duşuk Doğuştan hipotiroid
TSH ve Gorevi TSH oncelikle olarak tiroksin (T4) hormonunun salgılanması sağlar Bu hormon tek başına metabolizmada pek etkili değildir Bu yuzden triiodothyronine (T3) adı verilen aktif hormona donuşturulur Donuşturme sureci %80’i karaciğer ve diğer organlarda, %20’si ise tiroid bezinde gercekleşir Kandaki T3 ve T4 hormonları konsantrasyonu hipofiz bezinden ne kadar TSH salgılanması gerektiğini gostermektedir Orneğin, T3 ve T4 duşuk olduğu zaman TSH uretimi arttırılır, konsantrasyon yuksek olduğu zaman da duşurulur
Tiroid ve TSH
TSH reseptoru tiroid folikule hucrelerinde bulunmaktadır Bu reseptorun uyarılması T3 ve T4 uretimini ve salınımı arttırır Bu reseptore antikor ile stimule edilmesi Graves hastalığına yol acmaktadır
TSH konsantrasyonu cocuklarda yetişkinlere gore daha fazladır Bu normal bir durumdur En son yapılan araştırmalara gore yetişkinlerde kanda olması geren oran 04–25 µIUmL civarındadır 20 µIUmL’den fazla olan konsantrasyonlar hipotiroidi riski doğurmaktadır
TSH Kan Testi Nedir ? TSH kan testi ile kandaki T3 ve T4 hormonlarının konsantrasyonu olculmektedir Bu test sayesinde kişinin tiroid bezinin doğru calışıp calışmadığı tespit edilir Testi yaptırmadan 46 hafta oncesine kadar radyoaktif madde iceren bir test veya iyot iceren XRay (rontgen) yaptırılmışsa muhakkak doktora bildirilmelidir
TSH kan testi aşağıdaki durumlar icin yaptırılmalıdır:
Tiroid Bozukluğu Semptomları Gorulen Kişilerde Hipertiroid icin Yenidoğanların Kontrolunde Hipertiroid Hastalarının İlac Tedavisinin Kontrolunde Kadınlarda Kısırlık Problemlerinin Kontrolunde Hipofiz Bezinin Fonksiyonlarının Kontrolunde Tiroid bezi az calışmasına hipotiroid adı verilmektedir ve şu belirtileri vardır:
Kilo Alma Yorgunluk Kuru cilt Kabızlık Cok Uşume Sık Menstrual Periyotlar Tiroid bezinin fazla calışmasına hipertiroid adı verilmektedir ve şu belirtileri vardır:
Kilo Kaybı Hızlı Kalp Atışı Sinirlilik İshal Sıcaklık Basması Duzensiz Menstural Periyotlar Tiroid hastası (bkz: tiroid hastalıkları) olan bir kişi aralıklı periyotlarla TSH kan testi yaptırmalıdır Eğer kişinin kullandığı bir tiroid ilacı varsa ve bu ilac değiştirilirse, kan testi 68 hafta gecmeden yaptırılmamalıdır 60 yaşından buyuk kişiler hipotiroid olasılığı icin TSH kan testi yaptırmalıdır Aşağıdaki nedenler kan testi sonuclarını etkileyebilir:
Kortikosteroid İceren İlaclarlar, Levodopa, Heparin, Dopamin veya Lityum Aşırı Stres veya Kronik Bir Hastalık Daha Once İyot İceren XRay Testine Girmiş Olmak Yuksek TSH Nedir ? Kan testi sonucunda yuksek TSH cıkmışsa aşağıdaki anlamlar cıkarılabilir:
Kişinin tiroid bezi az calışmaktadır Akut veya kronik bir tirodi bozukluğu olabilir Hipotiroid hastalığı olan veya tiroid bezi alınmış bir kişi ise kullandığı tiroid ilacı yetersiz kalıyor olabilir Dozajının veya ilacın tipinin değiştirilmesi gerekebilir Kişi hipotiroid hastası ise cok fazla antitiroid ilacı alıyor olabilir Dozajın azaltıması gerekmektedir Hipofiz bezinde bir problem olabilir Orneğin hipofiz bezindeki bir tumor kontrolsuz TSH salgılanmasına neden oluyor olabilir Duşuk TSH Nedir ? Kan testi sonucunda duşuk TSH cıkmışsa aşağıdaki anlamlar cıkarılabilir:
Kişinin tiroid bezi fazla aktif calışmaktadır Yani hipertiroid vardır Hipotiroid hastalığı olan veya tiroid bezi alınmış bir kişi ise kullandığı tiroid ilacının dozajı fazla verilmiş olabilir Kişi hipertiroid hastası ise antitiroid ilacı yetersiz kalıyor olabilir Hipofiz bezi zarar gormuş ve yetersiz TSH uretiyor olabilir Test sonucları TSH ve T4 konsantrasyonlarına gore aşağıdaki gibi değerlendirilebilir:
Patolojik Kaynak TSH Seviyesi Tiroid Hormon Seviyesi Hastalık Yaratan Durum Hipotalamushipofez Yuksek Yuksek Hipofez tumoru veya tiroid hormonu direnci Hipotalamushipofez Duşuk Duşuk İkincil hipotiroid veya “merkezi hipotiroid Hipertiroid Duşuk Yuksek Birincil hipertiroid Graves Hastalığı Hipotiroid Yuksek Duşuk Doğuştan hipotiroid