Sağlık örgütleri, Sıhhat Bakanı’nın “Beyaz Reform” ismi altında duyurduğu düzenlemeleri kıymetlendirmek, çalışma şartlarının ve sıhhat hizmetinin güzelleştirilmesine dönük taleplerinin takipçisi olmak gayesiyle 27 Ağustos 2022 günü Türk Tabipleri Birliği’nde (TTB) bir ortaya geldi.
Toplantıda birinci olarak Sıhhat Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği ile Aile Hekimliği Mukavele ve Ödeme Yönetmeliği değerlendirildi. Yapılan konuşmalarda performans sisteminin birebir şekilde sürmesinin çalışma şartlarını ağırlaştırma ve sıhhatte şiddeti tırmandırma sonuçlarını doğurabileceği, yanı sıra disiplin ceza sayısının artabileceği belirtildi. Türel sürecin de ele alındığı toplantıda 5 acil talep belirlendi.
Yapılan ortak açıklama şöyle:
Sağlığımız için Oluşturduğumuz 5 Talebimizin Hepsi Karşılanana Kadar Hareketlerimize Devam Edeceğiz!
Sağlık Bakanı’nın “Beyaz Reform” olarak nitelediği, ağustos ayı içerisinde yayımlanan, “Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği” ve “Aile Hekimliği Mukavele ve Ödeme Yönetmeliği”ndeki düzenlemeler elbette ki haklarımız için birlikte gayretimizin bir başarısıdır. Fakat aylardır lisana getirdiğimiz taleplerimizin yerine getirilmediğini de görmekteyiz. Çalışma şartlarımızı ve münasebetiyle sunduğumuz sıhhat hizmetinin niteliğini güzelleştirmeyecek olan bu düzenlemelerin, hem bizim hem de toplumun sıhhatini uygun tarafta etkilemeyeceği açıktır. Sağlıklı olabilmemiz için daha evvelce de sık sık gündeme getirdiğimiz ve son toplantımızda ortaklaştırdığımız 5 talebimizi kamuoyuna hürmet ile duyuruyoruz.
Sağlığımız İçin 5 Öncelikli Talebimiz
1. Tesirli Bir Sıhhatte Şiddet Yasası
Daha evvel çıkarılan sıhhatte şiddet maddeleri, sıhhatte şiddeti bitirmekte tesirli olmaktan çok uzaktır. Tesirli bir “Sağlıkta Şiddete Yönelik Yasa Teklifi”, Meclis açılır açılmaz, öncelikli olarak gündeme alınmalı ve yasalaşmalıdır.
“Beyaz Reform” ismi altında yayımlanan son iki ödeme düzenlemesi (Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği, Aile Hekimliği Mukavele ve Ödeme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), sağlıkta şiddeti azaltması bir yana sıhhatte şiddeti “teşvik” edecek düzenlemeler içermektedir. Sıhhatte şiddetin tahlili için her alanda, bütünlüklü bir yaklaşım gerekmektedir.
2. İnançlı ve Sağlıklı Çalışma Koşulları
Daha düzgün bir sıhhat hizmeti verebilmemiz için;
Tüm doktorlar ve sıhhat çalışanlarının çalışma ortamları, çalışma mühletleri ve iş yükleri; bilimsel bilgiler ışığında ilgili emek-meslek örgütlerinin de iştiraki ve kontrolüyle sağlanmalıdır.
Hekimleri de hastaları da mağdur eden, doktorlara karşı şiddet kaynağı olan, halkın sıhhatini tehlikeye atan 5 dakikada muayene dayatmasından vazgeçilmelidir. Sıhhat hizmetleri; tabibin ve toplumun hak ettiği biçimde; bilim ve üniversal kıymetler çerçevesinde sunulmalıdır.
Sağlık kurumlarında yönetimin çalışanı denetlediği tek taraflı kontrol sistemi ortadan kaldırılmalı, çalışanların ve temsilcilerinin de olduğu kolektif denetleyecekleri bir sistem oluşturulmalıdır.
Çalışanlar üzerindeki disiplin soruşturmaları, görevlendirme vb. ile oluşturulan baskı kalkmalı, nitelikli çalışma şartları ile nitelikli sıhhat hizmeti öncelik olmalıdır.
Başta Aile Sıhhati Merkezleri (ASM) olmak üzere kamusal bir hizmet olan sıhhat hizmeti; kamu binalarında, kamu imkanlarıyla verilmelidir.
Sağlık hizmetlerinin temeli olan birinci basamak sıhhat hizmetlerine kâfi kaynak ayrılmalı, doktor başı 1500 kesin kayıtlı birey düşecek halde aile tabibi sayısı artırılmalı, sevk zinciri altyapısı oluşturulmalı ve uzman aile tabibi sayısı birinci basamak sıhhat hizmetlerini uygun ve kâfi seviyede sağlayacak halde artırılmalıdır.
3. Nitelikli Eğitim
Üniversite ve uzmanlık eğitimi kontenjanları, ilgili emek ve meslek örgütlerinin yükte olduğu bir heyetle liyakate dayalı ve bilimsel ölçütlere nazaran oluşturulmalıdır.
Kontenjanların ve müfredatın belirlenmesi ve uygulanmasında; ülkenin gerçek sıhhat hizmeti muhtaçlığı, kurumların eğitimle ilgili yeterlilikleri üzere özellikler göz önünde bulundurulmalı; memleketler arası ve bilimsel standartlar sağlanmadan yeni eğitim kurumu açılmamalıdır. Sıhhat sisteminde de eğitimde de hami sıhhat hizmetleri öncelenmelidir.
Sağlık meslek öğrencilerinin fiyat ve staj imkanlarıyla ilgili mevzuatta düzenleme yapılmalıdır.
Asistan ve intörn tabiplerin eğitim, dinlenme haklarını ellerinden almayan fiyat düzenlemesi derhal hayata geçirilmelidir.
4. COVID-19 Pandemisi Özelinde Güvence
COVID-19 tüm tabipler ve sıhhat çalışanları için illiyet bağı aranmaksızın meslek hastalığı sayılmalı ve yasal desteği olmalıdır.
Pandeminin başlangıcından itibaren tüm tabip, sıhhat çalışanlarının yıpranma hissesi, geçmişi de içerecek biçimde bir yıla 120 gün olmalıdır. Pandemi bittiğinde ise tüm sıhhat çalışanlarına beş yıla bir yıl yıpranma hissesi verilecek biçimde düzenleme yapılmalıdır.
Pandemide sıhhat kurumlarında ve filyasyonda vazife alan diş tabipleri başta olmak üzere sıhhat çalışanlarına kendi alanı dışında görevlendirmeler yapılmıştır. Pandemi dahi olsa tüm görevlendirmeler, alana uygun olan unvan ve misyonlardaki bireyler göz önünde bulundurularak planlı ve teminatlı bir biçimde yapılmalıdır.
5. Ekonomik ve Özlük Haklarımızın Korunması ve Geliştirilmesi
Tüm fiyatlar, özlük haklarından feragat etmemiz istenmeden; tek kalemde ve emekliliğe yansıyan formda olmalıdır. Müsaade, rapor ve eğitimlerde fiyat kesintisi yapılmamalı; fiyat belirlemede toplu görüşme değil toplu mukavele temel olmalıdır.
Tüm sıhhat çalışanları, yoksulluk hududunun üzerinde aylık net gelire sahip olmalıdır. Doktorların aylık en düşük net geliri, yoksulluk sonunun en az iki katı olmalıdır.
Tüm sıhhat çalışanlarının en yüksek derece ve kademedeki ek göstergeleri 3.600’den başlatılmalı; tabiplerin en yüksek derece ve kademedeki ek göstergesi ise en az 7.600 olmalıdır.
Aynı işi yapan çalışanlar ortasında farklı istihdam modelleri nedeniyle oluşan eşitsizliği gidermek emeliyle tek ve garantili istihdam modeli sağlanmalıdır.
İçinde bulunduğumuz mevcut ekonomik koşullar göz önüne alındığında, bilhassa ASM’lerde olmak üzere tüm sıhhat ünitelerinde hizmetin yürütülmesi aksamaktadır. Bu nedenle sıhhate ayrılan bütçe kâfi hale getirilmeli, aile hekimliği kapsamındaki tüm ödemeler, günümüz koşullarına nazaran düzenlenmelidir.
Emekli aylıklarında Emekli Sandığı, SSK, Bağ-Kur adaletsizliği giderilmeli; insanca yaşanabilir bir fiyat herkesin hakkı olmalıdır.
“Beyaz Reform” diye nitelendirilen kapsam içi adil olmayan, kapsam dışı eşit olmayan (112, İSM, TSM, temel tıp bilimleri… ) tüm düzenlemeler adil ve eşit hale getirilmeli; zati gecikmiş ve taleplerimizi karşılamakta yetersiz olan düzenlemelerin hepsi, 1 Temmuz 2022’yi kapsayacak biçimde yapılmalıdır.
Duyurulan yönetmeliklerde kapsam dışı kalan üçüncü basamak ile ilgili beklenen yönetmeliğin 15 Eylül 2022 tarihli uygulamada hayata geçirilmemesi durumunda, platform olarak acil aksiyon kararımızı açıklayacağımızı, tüm taleplerimiz gerçekleşene kadar aksiyonlara ve çabaya devam edeceğimizi bildiriyoruz.
Aile Doktorları Dernekleri Federasyonu (AHEF), Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN), Birinci Basamak Sıhhat Çalışanları Birlik ve Dayanışma Sendikası (BDS), Doktor Birliği Sıhhat ve Toplumsal Hizmet Çalışanları Sendikası (Hekim Birliği), Kamu Diş Doktorları Derneği (KADHED), Sıhhat ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası (SES) ile Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) katıldığı toplantıdan çıkan metne Genel Sıhhat ve Toplumsal Hizmet Kolu Kamu Çalışanları Sendikası (Genel Sağlık-İş), Doktor ve Öbür Sıhhat Çalışanları Kamu Sıhhat ve Toplumsal Hizmetler Sendikası (Hekim-Sen), Tabip ve Başka Sıhhat Çalışanları Sıhhat ve Toplumsal Hizmetler Kamu Vazifelileri Sendikası (Tabip-Sen), Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği (Tüm Rad-Der), Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) de imza attı. (BSHA)