Hükümetin temel gıda ürünlerinde yüzde 8’lik KDV’yi yüzde 1’e indiren kararı dün uygulanmaya başladı.
Ekonomistler, KDV indiriminin zincir marketlerdeki işleyişini yorumlarken, tüketici dernekleri ise oranı yetersiz buldu. Vatandaş ise zam beklentisini koruyor.
KDV indirimi fiyatlara nasıl yansıdı?
Bir yılda fiyatları yüzde 100’ün üzerinde artan gıda ürünlerinde yapılan yüzde 7’lik KDV indirimi devede kulak kaldı.
Cumhuriyet'ten Ali Can Polat haberine göre, geçen yıl mart ayında 6.45 liraya satılan Türk kahvesi çıktığı 13.90 TL’den sadece 12.99 liraya inerken, geçen yıl 104.5 liraya satılan 2 litrelik zeytinyağı 165.9 liradan 155.19 liraya düştü. Geçen yıl 15.25 lira iken önceki gün 33.90 TL’den satılan yeşil mercimek ise indirimle 31.70 lira oldu. Tüketici “şırıngayla çektiler, damlalıkla veriyorlar” yorumunu yaparken ekonomistler ise maliyetler düşmeden kalıcı bir fiyat düşüşünün olamayacağını söylüyor. Market raflarındaki indirimler, haftalık ortalama market alışverişine 30 lira 49 kuruş olarak yansıdı.
Marketlerin nakit akış dengesi bozulur mu?
KDV indirimi ile zincir marketlerin büyük bir nakit akışı kaybı yaşayacağını söyleyen Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, marketlerin yüksek faizlerle krediler çekeceğini ve bunun da satılan ürünlerin fiyatına yansıyacağını belirtti. Uzunoğlu, “Bu marketler yüzde 8’lik vergiyi vatandaştan toplayıp belli bir vade sonunda hazineye veriyordu. Ellerinde sıcak para oluyordu sürekli. Şimdi bu sıcak para dengesi bozuldu. Zincir marketlerin, ekonomi yönetimine yardımcı olmaları pek mümkün değil” diye konuştu. Uzunoğlu, bu indirimin enflasyona ise en fazla yüzde 1 etki edeceğini belirtti.
Bakkallar zarar mı edecek?
KDV indirimleri sebebiyle her bir bakkalın 3-4 bin TL zararı olacağını söyleyen Perakendeci Bakkallar Bayiler ve Büfeciler Odası Başkanı Yılmaz Kaya, bakkalların elindeki ürünü yüzde 8 KDV ödeyerek aldığını hatırlattı. Kaya, “Birden bire yüzde 1 KDV ile satmaya başladık. Aradaki yüzde 7 bizim zararımız oldu. Bu oran da her bir bakkal için 3-4 bin TL eder. Bakkallarımızın böyle bir zararı karşılayacak sermayesi yok” dedi.
Etiketlerdeki indirimin sürekli artan girdi maliyetleri sebebiyle kısa bir sürede silineceğini söyleyen Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal ise kalıcı bir çözüm için güçlü ekonomi politikaları uygulanması gerektiğini belirtti. Özellikle gıdada hedeflenen enflasyon için tarım politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini aktaran Koçal, bunun yanı sıra elektrik, doğalgaz ve akaryakıtın da temel ihtiyaç olduğunu hatırlatarak bu kalemlerde de vergi indirimleri gerektiğini vurguladı.