Son Konu

Turkce kelimelerin yazılış kuralları

bilgiliadam

Yeni Üye
Katılım
16 Ağu 2017
Mesajlar
1,516,397
Tepkime
42
Puanları
48
Credits
-46,831
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
TURKCE KELİMELERİN YAZILIŞ KURALLARI


1Cumle icinde gecen ay ve gun adları kucuk harfle yazılır Belli bir tarihi işaret eden ay ve gun adları buyuk harfle yazılır 29 Mayıs 1453 yılının Salı gunu

2 Milli ve dini bayramlar buyuk harfle başlar Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Cumhuriyet Bayramı

3 Belli gunlerin isimleri cumle icinde oldukları zaman buyuk harfle başlanılarak yazılır Anneler Gunu, Nevruz, Tiyatro Gunu

4 Milletlerin, boyların, oymakların, dil ve lehcelerin adları buyuk harfle başlar Turk, Kırgız, Tatar, Alman, Turkce, Almanca, Hintce, Latince

5 Din ve mezhep adları da buyuk harfle başlar Musluman, İslamiyet, İslamlık, Hristiyan, Katolik

6Akrabalık adları bildiren kelimeler kucuk harfle yazılır Sevgili kardeşim, Ayşe teyze, Saim amca

7 Mektuplardaki hitap cumlelerinde ilk kelime buyuk harfle başlar, ondan sonrakiler ozel isim değilse kucuk devam eder Değerli dayıcığım, Sevgili kardeşim

8 Resmi yazılarda hitapların birinci kelimesi ve ondan sonra gelen isim soylu kelimeler buyuk harfle başlar 'Sayın Başkan, Sayın Mudur

9 Levhalar ve acıklama yazıları buyuk harfle başlar Levha yazıları birkac kelimeden oluştuğunda ilk kelime buyuk harfle başlar Giriş, Cıkış, Vezne, Doktor, Başkan

10 Gazete, dergi, kitap adlarının butun kelimeleri buyuk harfle başlar Ozel ada dahil olmayan sozler buyuk harfle başlamaz Milliyet gazetesi, Turk Dili dergisi

11 Kişi isimleri ve soy isimleri buyuk harfle başlar Mehmet Akif Ersoy, Ziya Gokalp, Cahit Sıtkı Tarancı, Omer Seyfettin Unvan ve sayı bildiren isimler buyuk harfle başlar Oğretmen Huseyin, Profesor Kenan, Dr Coşkun, Binbaşı Ali, Hamdi Bey, Mustafa Efendi, Zeynep Hanım

12Tarihe gecmiş kişilerin belirlenmiş, bilinen unvanları, lakapları da buyuk yazılır Yavuz Sultan Selim, Fatih Sultan Mehmet, Nişancı Mehmet Paşa, Safiye Sultan, Şeyhulislam Esad Efendi, Gazi Osman Paşa, Mimar Sinan

13 Kişilerin takma adları (mahlas) buyuk yazılır Avni: (Fatih Sultan Mehmet) Muhibbi: (Kanuni Sultan Suleyman) Tarhan: (Omer Seyfettin) Mehmet Ali Sel: (Orhan Veli Kanık) Aydede: (Refik Halit Karay) Deli Ozan:
(Faruk Nafiz Camlıbel) Baki Fuzuli Dertli Kaygusuz Abdal

14 Din kavramları icinde gecen ozel adlar buyuk yazılır Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus Tanrı kelimesi ozel bir ad olarak kullanılmadığı zaman kucuk yazılır Eski Yunan tanrıları, ilkel kabilelerin tanrıları

15Coğrafya ve astronomi ile ilgili yayınlarda Guneş, Dunya, Ay, Merkur gibi gezegen ve yer isimleri buyuk yazılır

16 Ozel coğrafya adları buyuk yazılır İstanbul, Konya, Akdeniz, Uludağ, Kızılırmak, Pınarbaşı, Asya, Avrupa, Guneydoğu Anadolu

17 Ulke adları buyuk harfle başlar, ulke adlarından sonra gelen krallık, halk cumhuriyeti, cumhuriyet gibi kelimeler de buyuk harfle başlar Turkiye Cumhuriyeti, Arnavutluk Halk Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Kıbrıs Turk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Cek Cumhuriyeti

18Yabancı yer adlarının bitişik veya ayrı yazılışında yabancıların kullandığı bicimlere uyulur Hyde Park, New York, Buenos Aires, San Marino

19Yabancı dağ, tepe, akarsu, gol adlarının yazılışında, yabancı yazılışlara uyulur Leman, Mississippi, Frie, Mont Bianc 20 Bazı yabancı şehir, dağ, gol ve akarsuların adları dilimize Turkce bicimleriyle yerleşmiştir Turkce soylenişe uygun bu adlar Turk yazılış kurallarına uygun olarak yazılır Viyana (Wien), Marsilya (Marseille), Venedik (Venezia),

21Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, gol, nehir, dağ, boğaz vb tur bildiren ikinci isimler kucuk harfle başlar, İstanbul şehri, Marmara denizi, Erciyes dağı, Meric nehri Balkaş golu Ancak, ikinci isim ozel isme dahil ise ve ikisi birden kastedilen kavramı karşılıyorsa, ikinci isim de buyuk harfle başlar Bu halde dağ, deniz ve gol, boğaz, ırmak kelimeleri buyuk harfle yazılır İstanbul Boğazı, Canakkale Boğazı, Beyşehir Golu, Tuz Golu, Rumeli Kavağı, Haymana Ovası, Muş Ovası

22 Yukarıdaki maddede olduğu gibi mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak gecen bu kelimelerin baş harfleri buyuk yazılır Abbasağa Mahallesi, Eminonu Meydanı, Turk Ocağı Caddesi, Kızılay Meydanı

23Ozel adlardan meydana gelmiş mahalle, meydan, bulvar, cadde ve sokak adları buyuk harfle başlayıp ayrı olarak yazılır Fevzi Cakmak Caddesi, Cemal Nadir Sokağı, Barbaros Bulvarı

24 Saray, koşk, han, kale kopru, anıt vb yapı adlannın butun kelimeleri buyuk harfle başlar Topkapı Sarayı, Cankaya Koşku, Mostar Koprusu

25 Kurum, kuruluş, işletme, kooperatif, okul, birlik, dernek adlannın her kelimesi buyuk harfle başlar Turkiye Buyuk Millet Meclisi, Dış İşleri Bakanlığı, Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu, Milli Kutuphane, Ataturk Hava Limanı, Edebiyat Fakultesi, Makine ve Kimya Endustrisi Kurumu, Toprak Mahsulleri Ofisi, Et ve Balık Kurumu, İstatistik Enstitusu, Fakirleri Koruma Derneği, Bakanlar Kurulu

26 Kurum, merkez, bakanlık, universite gibi kuruluş bildiren kelimeler, belli bir kurum kastedildiğinde buyuk harfle başlar Bu yıl Meclis yeni doneme erken başladı

27 Bazı kuruluşların adlarım yazarken yaygınlık kazanmış şekillerine uyulur Genelkurmay Başkanlığı, Kara Yolları Genel Mudurluğu, İc İşleri Bakanlığı Bu isimler kalıplaşmış olduğu icin uygulanan bicimleri ile yazılırlar 28 Kurum ve kuruluş adlarında yer alan kelimeler bazen soz icinde gecebilirler, o zaman kucuk harfle yazılmaları
gerekir Bugun radyo ve televizyon programları iyi değildi

29 Hukukla ilgili her kanun, tuzuk, yonetmelik, yonerge,genelge adlannın her kelimesi buyuk yazılır Nutuk, Medeni Kanun, Borclar Hukuku

30 Ozel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa kucuk harfle başlar, hicaz (makam), acemi (tecrubesiz), amper (elektrik akımı şiddet birimi), allahlık (saf, zararsız) Muzikte kullanılan makam ve tur adları kucuk harfle başlar Nihavent, hicazkar, turku, varsağı

31 Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde ozel adlar buyuk harfle başlar Antep fıstığı, Bruksel lahanası, Frenk gomleği, Japon gulu
TURKCE'DE BİTİŞİK VE AYRIK YAZILAN KELİMELER
Bitişik Yazılması Gereken Kelimeler:
1 Birleşen iki kelimede anlam kaymasına uğrayanlar Hanımeli (bir bitki), kadıngobeği (bir tatlı), devetabanı (bir bitki), aslanağzı (bir cicek)
2 Bileşik kelimelerin bir kısmında sesli harf duşmesi meydana gelmiş olanlar Pazartesi (pazar ertesi), kaynana (kayın ana), nicin (ne icin)
3Pekiştirilmiş sıfatlar Sapsarı, sipsivri, dumduz
4Yapı bakımından tam olarak birleşmiş, bileşik kelime halini almış bazı kelime ve deyimler Zıpcıktı, cıtkırıldım, dedikodu, gecekondu, kulbastı
5 Farscadan alınan (hane) kelimesi ile yapılan birleşik kelimeler Kahvehane, cayhane, yatakhane
6 Dilimizde bulunan bazı kelimeler, etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleri ile birleşirken ses fazlalaşması (kelimeler yabancıdır, asıllarına benzer duruma gelirler) meydana gelir Affetmek, halletmek, hissetmek
7 Dilimize yabancı dillerden girmiş, bugun cok kullandığımız bazı kelimeler etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleri ile birleşirken ikinci hecedeki sesli harflerini duşururler (asılları gibi olurlar) Emir emretmek, nakil nakletmek, şukur o şukretmek, sabır sabretmek 8 (aeıiuu) ekleri kullanılarak yapılmış bileşik fiiller Uyuyakalmak, bakakalmak, yapabilmek, yazıvermek, oleyazmak
9 İki veya daha cok kelimeden meydana gelmiş Turkce yer adları (İI, şehir, koy) Canakkale, Eskişehir, Pınarbaşı
10 İki veya daha cok kelimeden meydana gelmiş mahalle ve semt adları Cengelkoy, Beşiktaş, Yenimahalle, Sarıyer
11 Dağ, tepe, akarsu, gol, deniz adları Uludağ, Kızıldeniz, Karasu, Acıgol, Aksu
Ayrı Yazılması Gereken Kelimeler:
1Sıfatlarda derece gostermeye yarayan (en, daha) gibi zarflar En guzel, daha iyi, en fazla, daha soğuk vb
2 İkilemeler, (ikilemeler dilimizde cok geniş yer tutarlar) Duşe kalka, gide gide, eski pusku, şıpır şıpır, kem kum, allak bullak
3 İkilemelerden bazıları bugun kullanılmayan kelimelerden meydana gelir Anlamsız gibi gorunen bu kelimelerin zamanında anlamlı birer kelime olduğu bilinmektedir Bunlar da diğer ikilemeler gibi yazılır Ev bark, soy sop
4 (m) ile yapılmış ikilemeler Dolap molap, kapı mapı, kitap mitap
5 İsim hal ekleri ile yapılan ikilemeler: ic ice, goz goze, elden ele, yıldan yıla, yan yana
6 İyelik eki almış ikilemeler Boşu boşuna, gunu gunune
7 İsimleri tekrarlamak şeklinde yapılan ikilemeler Akın akın, kucak kucak, takım takım
8 Sıfatların tekrarlanması ile yapılan ikilemeler: Tatlı tatlı, diri diri, ağır ağır, guzel guzel
9 Koku yabancı olup (be) getirilerek soylenen ikilemeler Oz be oz, ay be ay
10Deyimler (Dilimizde cok sık kullanılmaktadır) Yuvasını yapmak, devede kulak, ununu elemiş eleğini asmış, calım satmak
11 (Ev, yurt) kelimeleri ile kurulan bileşik kelimeler Radyo evi, sağlık yurdu, oğrenci yurdu, aş evi
12 Ardı sıra, peşi sıra, onu sıra, yanı sıra gibi sozler
13 İki kelimeyi birleştirip bir bileşik kelime yapıldığında her iki kelime de eski anlamını koruyorsa Arnavut kaldırımı deniz yolu, Tatar boreği, kuru soğan, tahin helvası, tulum peyniri, cam fıstığı, badem şekeri, bağ bozumu
14 İsim soylu bir kelime ile etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleri ile yapılan bileşik fiiller Yarış etmek, borc etmek, gelin olmak, sağ olmak, el etmek,,
15 Yer adlarında kullanılan Batı, Doğu, Guney, Kuzey, Aşağı, Orta, Yukarı, Kucuk, Buyuk,: Eski, Yeni, ic ve benzeri, kelimeler Doğu Anadolu, Batı Trakya, Orta Anadolu, Kuzey Amerika, Kuzeydoğu Anadolu,
Uzak Doğu, İc Anadolu, Kucuk Cekmece, Buyuk Camlıca, Buyuk Menderes
 
Üst Alt