CUMHURİYETİN İLANI
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, 1 Kasım 1922'de aldığı tarihi kararında, saltanata son vermiştir Bu tarihi kararın da acık bir belirtisi olarak, 1921 Anayasası ile yeni siyasal rejime gecilmiştir Ancak, Cumhuriyet resmen ilan edilmemiştir
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, 1 Nisan 1923'te secimlerin yenilenmesine karar vermiş ve yeni kurulan Meclis, Lozan'da elde edilen antlaşmayı onaylamıştır Lozan Barış Antlaşması'nın kabulu ve 6 Ekim 1923'te Turk Ordusunun İstanbul'a girmesi ile Turk vatanının butunluğu gercekleşmiş ve boylece bir devir kapanmış ve yeni bir devir acılmıştır Siyasal rejimin 23 Nisan 1920'den itibaren kaydettiği gelişmelere uygun devlet şeklini bulmak da bir zorunluluk haline gelmiştir
Cumhuriyet'in Kabulu 25 Ekim 1923 gunu gelişen bir kabine bunalımı, Buyuk Millet Meclisi'nde calışma gucluğunu ortaya cıkardı 28 Ekim 1923 gunu akşamına kadar kabine kurulamaması uzerine, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Cankaya koşkunde yemek sırasında arkadaşlarına; Yarın Cumhuriyet ilan edeceğizdiyerek goruşunu acıklamıştır 29 Ekim gunu Halk Fırkası Meclis Grubunda, Bakanlar Kurulunun oluşturulması konusunda tartışıldı Sorun cozulemeyince, Gazi Mustafa Kemal Paşa'dan duşuncelerini acıklaması istendi Mustafa Kemal Paşa, bunalımdan cıkış yolunu Anayasanın değiştirilmesi zorunluluğu ile acıkladı Cumhuriyetin ilanını hedefleyen tasarıyı da grubun bilgisine sundu
Grupta cereyan eden uzun muzakereler sonunda, Cumhuriyetin ilanı kabul edildi Parti Grubu'ndan sonra, Meclis toplanarak hazırlanan kanun tasarısını aynen kabul etti Yaşasın Cumhuriyetsesleri arasında gece saat 2030'da Cumhuriyet ilan edildi Cumhuriyetin ilanı 1921 tarihli Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 364 Nolu Kanunun kabulu ile olmuştur Bu kanunla, Anayasanın 1, 2, 4, 10, 11 ve 12'nci maddeleri onemli olcude değiştirilmiştir Bu onemli değişiklikler, 29 Ekim gunu yapılmış ve aynı gun, Cumhurbaşkanlığı secimi yapılarak, Gazi Mustafa Kemal Paşa oybirliğiyle yeni Turk Devletinin ilk Cumhurbaşkanı secilmiştir
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, 1 Kasım 1922'de aldığı tarihi kararında, saltanata son vermiştir Bu tarihi kararın da acık bir belirtisi olarak, 1921 Anayasası ile yeni siyasal rejime gecilmiştir Ancak, Cumhuriyet resmen ilan edilmemiştir
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, 1 Nisan 1923'te secimlerin yenilenmesine karar vermiş ve yeni kurulan Meclis, Lozan'da elde edilen antlaşmayı onaylamıştır Lozan Barış Antlaşması'nın kabulu ve 6 Ekim 1923'te Turk Ordusunun İstanbul'a girmesi ile Turk vatanının butunluğu gercekleşmiş ve boylece bir devir kapanmış ve yeni bir devir acılmıştır Siyasal rejimin 23 Nisan 1920'den itibaren kaydettiği gelişmelere uygun devlet şeklini bulmak da bir zorunluluk haline gelmiştir
Cumhuriyet'in Kabulu 25 Ekim 1923 gunu gelişen bir kabine bunalımı, Buyuk Millet Meclisi'nde calışma gucluğunu ortaya cıkardı 28 Ekim 1923 gunu akşamına kadar kabine kurulamaması uzerine, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Cankaya koşkunde yemek sırasında arkadaşlarına; Yarın Cumhuriyet ilan edeceğizdiyerek goruşunu acıklamıştır 29 Ekim gunu Halk Fırkası Meclis Grubunda, Bakanlar Kurulunun oluşturulması konusunda tartışıldı Sorun cozulemeyince, Gazi Mustafa Kemal Paşa'dan duşuncelerini acıklaması istendi Mustafa Kemal Paşa, bunalımdan cıkış yolunu Anayasanın değiştirilmesi zorunluluğu ile acıkladı Cumhuriyetin ilanını hedefleyen tasarıyı da grubun bilgisine sundu
Grupta cereyan eden uzun muzakereler sonunda, Cumhuriyetin ilanı kabul edildi Parti Grubu'ndan sonra, Meclis toplanarak hazırlanan kanun tasarısını aynen kabul etti Yaşasın Cumhuriyetsesleri arasında gece saat 2030'da Cumhuriyet ilan edildi Cumhuriyetin ilanı 1921 tarihli Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 364 Nolu Kanunun kabulu ile olmuştur Bu kanunla, Anayasanın 1, 2, 4, 10, 11 ve 12'nci maddeleri onemli olcude değiştirilmiştir Bu onemli değişiklikler, 29 Ekim gunu yapılmış ve aynı gun, Cumhurbaşkanlığı secimi yapılarak, Gazi Mustafa Kemal Paşa oybirliğiyle yeni Turk Devletinin ilk Cumhurbaşkanı secilmiştir