Türkiye Nin çevresindeki Medeniyetler Nelerdir

Türkiye Nin çevresindeki Medeniyetler
Mısır
Bir Afrika ülkesidir Mısır ın tarihi devirleri üç kısma ayrılır Eski imparatorluk, Orta imparatorluk ve Yeni imparatorluk Darı uygarlığının sembolü olan piramitler eski imparatorluk döneminde yapıldı Orta imparatorluk döneminde bayındırlık ve sulama işlerine siklet verildi Yeni imparatorluk döneminin en önemli olaylarından biri şravun II Ramses in Kuzey Suriye yi fethetmek için Hititler le yaptığı Kadeş Savaşıdır Bu savaştan istenilen sonuç elde edilemedi Ege göçleri Darı imparatorluğu nu zayışattı sonradan Persler Darı ı işgal ettiler ve burasını kendilerine emrindeki bir eyalet haline getirdiler (MÖ 525)

Mezopotamya
ilk çağda Dicle ile Fırat nehirleri arasındaki bölgeye Mezopotamya adı verilmiştir Burası bereketli toprakları ve yerleşmeye yerinde konumu nedeniyle sık sık istilalara uğramıştır Mezopotamya nın siyasi tarihi Sümerliler ile başlamaktadır Sümerliler Mezopotamya daki medeniyetlerin temelini atmışlardır MÖ 3000 lerde Site adı verilen kent devletleri kurmuşlardır En kayda değer Sümer kent Devletleri Bitkiler, Uruk, Kiş, Umma ve Lagaş tır Mezopotamya daki Sümer egemenliği, MÖ 2750 yılında Akad Kralı Sargon tarafından sona erdirilmiştir Mezopotamya da kurulan ikinci büyük devlet, Akad Krallığı dır Sâmi asıllı bir kavim olan Akadlar, Sümerlerin Kuzeyine yerleşerek, MÖ 2750 de Sümer ülkesini de alarak bağımsızlıklarını ilan ettiler Akad Kralığı na Gutiler son verdiler (MÖ 2150) MÖ 2000 yıllarında Mezopotamya Arabistan dan gelen Amurruların istilasına
uğradı Sâmi ırkından gelen Amurrular Babil şehri merkez olmak üzere enerjik bir devlet kurdular Bundan sonradan bu devlet Babil Devleti olarak tanındı Bu devletin en ünlü hükümdarı Hammurabi dir Onun vaktinde devlet imparatorluk haline gelmiştir MÖ 1800 yılında Hititler, Babil Krallığı na son vermişlerdir
Mezopotamya ya gelen Sâmi kökenli öteki bir kavim de Asurlular dır MÖ 200 de Arabistan dan gelerek Asur şehri çevresine yerleşmişlerdir Asurlular en aydınlık dönemlerini kral Asurbanipal döneminde yaşamışlardır Asurlular ticarete büyük yük vermişler, çevre ülkelerle ticaret yapmışlardır Anadolu da da koloniler kuran Asurlular sınırlarını Darı a ve Toroslara değin genişletmişlerdir MÖ 612 yılında Medler ve Babiller bu devlete son vermişlerdir

Ege ve Yunanistan
MÖ III ve II binyılda Girit, Ege Adaları, Yunanistan ve Anadolu nun batı kıyılarında artan uygarlığa Ege Uygarlıkları denir Ege ve Yunan medeniyetinin birincil ortaya çıktığı yer Girit adasıdır MÖ II binde ortaya çıkan Girit şehir halkı Devletleri, MÖ 1600 lerde birleşerek Girit Krallığı nı meydana getirdiler Girit Krallığı na MÖ 1200 lerde Dorlar son verdi MÖ 1700 yılında kurulan Miken Devleti ne MÖ 1100 de Dorlar son vermişlerdir MÖ II binde Akalar Yunanistan a yerleştiler Aka hakimiyetine MÖ XII yüzyılda Dorlar son verdiler Dorlarla birlikte Yunanistan da polis adı bahşedilen büyük kasaba devletleri kuruldu Yunan kent devletleri arasında Atina ve Isparta Yunan tarihinde manâlı bir rol oynamışlardır Karint ve Larissa da Yunan şehir Devletleri içerisinde yer alır Yunanlılar, kent devletlerinin kuruluşundan sonra Akdeniz, Ege ve Karadeniz kıyılarına yerleşerek Koloniler meydana getirmişlerdir Kolonilerle Yunan kültürünün yayılması sağlanmış ve ticaret gelişmiştir
Fenikeliler ve ibranîler Sâmî asıllı bir kavim olan Fenikeliler bugünkü Lübnan Dağları ile Akdeniz arasında
kalan bölgede yerleştiler (MÖ 2000) Deniz ticaretinde manâlı gelişmeler kaydeden Fenikelilerin en kayda değer şehirleri; Biblos, Sayda ve Sur dur Fenikeliler MÖ 800 yılında Asur egemenliğine girmişlerdir ibranîler de Sâmî asıllı olup bir vakit Suriye ve Mezopotamya aralarında oturduktan daha sonra MÖ II bin başlarında bugünkü şlistin e yerleştiler ibrani Devleti MÖ XVII yüzyılda Hz Davud göre kuruldu daha sonra israil ve Yahudi Devleti olarak ikiye ayrıldı israil Devleti ne Asurlular, Yahudi Devleti ne ise Babilliler son vermişlerdir Hz Musa dan dolayı Musevi diye de anıldılar ibranîler bir zaman Pers, Makedonya ve Roma hâkimiyetinde yaşamışlardır MS I yüzyılda çıkardıkları isyan sonucu Romalılar tarafından dünyanın dört tarafına sürüldüler

1) Devlet Yönetimi
Mısır:
Devlet bir krallıktı Krallara şravun denirdi Kral tüm insanların üzerinde bir varlık olup dinî ve siyasi otoriteyi şahsında toplamıştı Mezopotamya: Mezopotamya da site adı bahşedilen şehir halkı devletleri vardı kent
devletlerini Patesi adı verilen rahip krallar yönetirdi Bu kral bütün kent devletlerini egemenliği altına alırsa Lugal Kalma unvanını alırdı Tarihte birincil mutlak krallık Babiller tarafından kurulmuştur

Ege ve Yunanistan:
Yunanistan da Polis (şehir halkı Devleti) farklı bir devletti Başında kral vardı Zamanla asiller yönetimi ele geçirerek aristokrasiyi kurdular Savaş zamanlarında soylular yönetimi Tiran adı bahşedilen kimselere bırakırlardı mücadeleye girişti Sonuçta ahali şehir halkı devletlerinin çoğunda laf sahibi oldu Bu Nedenle Yunanistan da demokrasiye geçiş hareketi hızlandı Fenike ve ibraniler: Fenikeliler büyük kasaba devletleri halinde yaşadılar ibraniler, dini esaslara göre krallıkla yönetilmişlerdir

2) Din ve inanış
Mısır:
Çok tanrılı bir din anlayışı vardı Öldükten sonra her yerde hayata döneceklerine inandıkları için ölülerini mumyalamışlardır

Mezopotamya:
Her sitenin bir tanrısı vardı Tanrılar için Ziggurat adı bahşedilen fazla katlı tapınaklar yapmışlardır

Ege ve Yunanistan:
Ege medeniyetinde çok tanrılı inanç vardı Yunanlılar tanrılarını insan biçiminde düşünmüşler ve heykellerini yapmışlardır En büyük tanrıları zeus un Olimpos Dağı nda oturduğuna inanmışlardır Yunanlılar tanrıları adına Olimpos Dağı nın eteklerinde dört yılda bir spor, müzik ve şiir yarışmaları düzenlemişlerdir Bu yarışmalar günümüzde yapılan olimpiyatların kaynağıdır Fenikeliler ve ibranîler: Fenikeliler fazla tanrılı inanca sahiptiler ibranîler ise tarihte ilk tek tanrılı ilâhi dine inanmışlardır Allah tarafından Hz Musa ya gönderilen kutsal kitap Tevrat ta On Dikte adı verilen Musevîliğin esas esasları yer almıştır

3) Sosyal ve iktisadi Hayat
Darı:
Kraldan sonradan üst sınıfta, vezirler ve rahipler bulundu sonradan memurlardan oluşan devlet görevlileri gelirdi Köylülerden daha sonra köleler, nüfus olarak çoğunluğu oluşturuyordu Darı ın en kayda değer kazanç kaynağını tarım ürünleri teşkil etmekteydi Keza madencilik de gelişmişti

Mezopotamya:
Halk Müziği hürler, korunanlar ve köleler almak üzere üç sınıfa ayrılıyordu Mezopotamya da gelişmiş bir hukuk vardı Sümerler en eski kanunlara sahip bir toplumdu birincil kanun Lagaş Kralı Urukagina göre MÖ 2375 yılında çıkartılmıştır Mezopotamya da çıkarılan kanunlar içerisinde en gelişmiş ve meşhur olanı Hammurabi kanunlarıdır Buradan anlaşılabileceği gibi Sümerliler bazı kanunlar çıkararak hukuk devletinin kurulmasına öncülük etmişlerdir Ekonominin temelini tarım oluşturuyordu Tarımın yanına hayvancılık da
yapılıyordu Ticaret birincil devirlerden itibaren büyük tartma kazanmıştır Ege ve Yunanistan: Halk Müziği dört büyük sınıfa ayrılmıştır Birincisi kral ve zengin toprak sahiplerinden meydana gelen soylular sınıfı idi ikinci derslik tüccarlar, üçüncü sınıf ise küçük toprak sahiplerinden oluşuyordu Bunlar fakirleştikleri zaman köleler sınıfına iniyorlardı Kölelerin hiçbir hakları yoktu Yunan ekonomisi ticarete dayanıyordu Yunanlılar; Yunanistan ın tarıma kullanışlı olmayışı, denize kıyısının pozitif olması ve sosyal çatışmalar nedeniyle kolonileri kurdular

4) Yazı, Dil ve Edebiyat
Mısır:
Hiyeroglif adı verilen Darı fotoğraf yazısı MÖ 4000 lerde bulunmuştur Yazı malzemesi olarak papirus adı verilen kamış türü bir bitkiyi kullanmışlardır Darı yazısı Fenike alfabesine öncülük etmiştir Hiyeroglif yazısı 1822 yılında Fransız bilgini şampolyon tarafından okunmuştur,

Mezopotamya:
Sümerler MÖ 3500 yıllarında tırnak yazısını kullanmaya başladılar Yazıyı ilk kullanmaya başlayan Sümerlilerle tarih çağları da başlamış oldu Mezopotamya da yazı tamamen yazınsal türler gelişmiştir Bunların başında
destanlar gelir Gılgamış Destanı, Tufan Hikâyesi ve Oluşum manzumesi günümüze değin gelen klasik eserler arasına dahil olmuştur

Ege ve Yunanistan:
Yunanlılar yazıyı MÖ VIII yüzyıl başlarına içten Fenikelilerden almışlardır Yunanlılarda tiyatro çok tanrılı dinin etkisiyle büyük gelişme göstermiştir Yunan edebiyatında yer alan, ilk edebî nesil, Homeros un iliada (ilyada) ve Odyyssia (Odesa) destanlarıdır Bu destanların konusunu bugünkü Çanakkale sınırları içinde yer alan Truva şehrinde geçen savaşlar teşkil etmiştir

Fenikeliler ve ibraniler:
Fenikeliler 22 harşi bir alfabe kullanmışlardır Bu alfabe, Yunanlılar ve Romalılar kadar geliştirilerek bugünkü Latin Alfabesi ortaya çıkmıştır ibranîler alfabelerini Fenikelilerden almışlardır

5) Bilim ve Sanat
Mısır:
Bilhassa matematik ve tıpta ilerlemişlerdir Nil sularının taşma zamanının hesaplanması, gökbilim ve geometrinin gelişmesinde etkin olmuştur Mısırlılar Pi sayısının değerini bugünküne çok yakın olarak bulmuşlardır Bir yılı 365 gün olarak hesap etmiş, 12 avuç içi bölmüşlerdir Güneş yılını başlıca bölge takvimi bulmuşlardır Mısır takvimi Yunanlılar ve Romalılar tarafından kullanılarak geliştirilmiş ve bugünkü Milâdi
Yıllık ortaya çıkmıştır Tarihte ilk yıldız listesini de Mısırlılar yapmıştır Mısır piramitleri (Keops, Kefren, Mikerinos) dünyanın yedi harikasından biri sayılmaktadır

Mezopotamya:
Daireyi 360 parçaya bölmüş olan Sümerler, uzunluk, hacim, alan ve tartı ölçülerini hesaplamış, çarpma ve bölme işlemlerini bulmuşlardır Burçları bulan Sümerler bir yılı 360 gün olarak tespit etmişler bunu 12 avuç içi bölerek gece ve gündüzü 12 şer saatlik iki dilime ayırmışlardır Babilliler Ay ın hareketlerine bağlı olarak 354 günlük bir yıllık meydana getirmişlerdir Tarihte ilk kubbe ve kemer tekniği Sümerler tarafından Ziggurat adı bahşedilen tapınaklarda kullanılmıştır

Ege ve yunanistan:
Felsefe, tarih, tıp, aritmetiksel, geometri ve gökbilim alanlarında kayda değer ilerlemeler yaşanmıştır Ege medeniyetinin kaynağı Batı Anadolu da kurulan şehir halkı devletleridir ilk kez Batı Anadolu da doğan Felsefe sonradan Yunanistan a geçmiştir Yunan felsefesinin temsilcileri Sokrat, Eflatun ve Aristo dur Tarih alanında Heredot, Tukidides ve Ksenefon manâlı eserler vermiştir Hipokrat modern tıbbın kurucusu olmuştur
Mimaride tiyatro ve tapınaklar ön plana geçmiştir

Fenike ve ibraniler:
Fenikelilerde şehircilik ileri bir seviyede idi Eski Ön Asya medeniyetlerinin Akdeniz dünyasına girmesinde kayda değer rol oynamışlardır ibraniler in yaptığı en manâlı eser Hz Süleyman Mâbedi dir Bu eser Babil hükümdarı Nabukadnezar göre yıktırılmıştır *