İflas riski diye de bilinen ‘kredi temerrüt sigorta primi' (CDS) Türkiye için 2018 kur krizinde 566 puanla tepeyi görmesinin akabinde kademeli gerileyerek dün prestijiyle 262 puanı test etti.
Türkiye risk priminin bu düzeylere geri dönmesinin iktisatta olumlu bir gelişme olduğunu belirten Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, evvelki gün yaptığı açıklamada Türkiye'nin risk priminin Mayıs 2018'den beri en düşük düzeye ulaştığını lisana getirdi. Albayrak, “Kur atağı yaşadığımız 2018 Ağustos‘tan bugüne yaklaşık 320 baz puan düzgünleşme sağladık” dedi.
Türkiye'de, kur krizinin yarattığı kırılganlık ortamında risk primi 566 baz puana kadar yükselerek tepe yaptıktan sonra dövizde yaşanan nispeten istikrarlı seyir ve iktisattaki kısmi toparlanmaya paralel olarak bir ölçü geriledi. Fakat CDS liginde Türkiye ile benzeri puana sahip ülkeler artık Mısır, Ruanda, Kenya, Bahreyn ve Umman oldu. Halbuki, tıpkı periyotta cari açık ve enflasyon oranlarının yüksekliği ve dış yatırımlara duydukları gereksinim hasebiyle Türkiye'nin birebir kategoride olduğu ‘kırılgan beşli' olarak isimlendirilen ülkelerin CDS puanı 50-100 aralığında geriledi.
KENYA DAHA AZ RİSKLİ
Türkiye'nin risk primini gösteren CDS'ler dün prestijiyle bir yıl öncesine nazaran yüzde 28'lik bir güzelleşme ile 262 baz puan oldu. Son bir yılda risk primi yüzde 39 gerileyen Hindistan'ın ise CDS'i 65 baz puana düştü. Brezilya'nın CDS primi yıllık yüzde 45 düşüşle 100 baz puana, Endonezya'nın yüzde 53 düşüşle 61 baz puana, Güney Afrika'nın ise yüzde 18 düşüşle 168 baz puana geriledi. CDS primi, ülkelerin ekonomik ve politik risk seviyelerine nazaran günlük olarak belirleniyor. CDS priminin artması, finansal piyasadaki aktörlerin risklerinin artması manasına geliyor.
Ekonomik krizle birlikte 5 yıllık CDS'lerdeki artış Türkiye'yi, Mısır, Ruanda, Kenya, Senegal üzere ülkeler sıralamasına düşürdü. Dün prestijiyle 5 yıllık CDS'lerde Bahreyn 255 baz puan, Mısır 270 baz puan Ruanda ise 278 baz puan ile Türkiye'ye yakın düzeylerde risk primine sahip olurken, Senegal 206, Kenya 207 baz puanla Türkiye'den daha az riskli görünüyor.
100 PUAN OLMALIYDI
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın CDS açıklamasına ekonomistlerden de reaksiyon geldi. Merkez Bankası'nın eski lideri Durmuş Yılmaz, Toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada Türkiye'nin CDS'de kırılgan beşli kümesinden koptuğunu, Mısır, Ruanda ve Kenya kümesine düştüğünü kaydetti. Kırılgan beşlinin CDS puanının 50-100 aralığına gerilediğine dikkati çeken Yılmaz, “Bunun nesi ile övünüyorsunuz” dedi.
Tecrübeli bankacı Kerim Rota ise “Mısır, Ruanda, Kenya ile başa baş olan CDS düzeyimiz ‘başarı' diye sunulunca aklın yolu bir oluyor. CDS yalnızca bir finansal eser değil. Dış borç için cebimizden çıkan faizi gösteriyor, birebir vakitte bir idare kalitesi göstergesi. Bırakın 267'yi, Türkiye'nin hak ettiği zati 100 puanın aşağısı olmalı” yorumunu yaptı.
1.5 yıl öncesine döndük
CDS puanının borçlanma maliyetinin belirlenmesinde değerli bir gösterge olduğunu tabir eden tecrübeli bankacı Kerim Rota şunları söyledi:
“Global likiditeden gelişen ülkeler faydalanırken ülkemiz 1.5 sene öncesine lakin geri dönmüş. CDS düzeyimiz, bundan 2-3 sene evvel Brezilya, Rusya, Güney Afrika ile başa baştı. 2015, 2016 ve 2017 yıllarının ortalamasına bakıldığında Türkiye'nin CDS puanı 236 iken, Rusya'nın 234, Brezilya'nın 257, Güney Afrika'nın 237 idi. Meğer artık bu ülkeler lig atlarken, Türkiye'nin CDS puanına nazaran yeni rakiplerinin Mısır, Umman, Senegal olduğu görülüyor.”
Rota'nın verdiği bilgiye nazaran, CDS'ler birebir vakitte borçlanma maliyetlerini belirleyen değerli etkenlerin başında geliyor. CDS puanının yüksek olması ekonomik belirsizliğin derinleştiğine, çeşitli nedenlerde kırılganlığın arttığına işaret ediyor.
Mehtap Ertürk/Sözcü