HAYVANCILIĞIMIZIN COĞRAFİ DAĞILIŞI
BUYUKBAŞ HAYVANCILIK
İNEK
Buyuk baş hayvanlar icinde en fazla sığır(inek, okuz ,dana, manda) yetiştiriciliği vardır Sığırlar icinde de en fazla inek yetiştirilmektedir Butun bolgelerimizde inek yetiştiriciliği vardır Ama en fazla Karadeniz Bolgesinin kıyı kesimi ile Doğu Anadolu Bolgesinde ErzurumKars Bolumunde gelişmiştir Karadeniz Bolgesinde gelişmesi yağışların fazla olmasından dolayı cayırların fazla olmasıdır ErzurumKars bolumunde gelişmesi yaz yağışlarıyla oluşan gur ot ve cayırlıklardır İnek yetiştiriciliği ayrıca şeker fabrikaları cevresinde de gelişmiştir Şeker pancarı kuspesinin hayvan yemi olarak kullanılmasından dolayı
MANDA
Bol sulu bataklık ve gol kenarlarında beslenir Yurdumuzda başta Karadeniz Bolgesi kıyı kesimi olmak uzere G Marmara bolumunde yetiştiriciliği yaygındır Et kalitesi duşuk olduğundan yetiştiriciliği fazla gelişmemiştir
Buyukbaş hayvancılık Doğu Bolgelerimizde mera hayvancılığı şeklinde iken Batı Bolgelerimizde ahır hayvancılığı şeklindedir
KUCUKBAŞ HAYVANCILIK
KOYUN
Bozkırların hayvanıdır Hafif dalgalı duzluklerde iyi yetişir Turkiye'nin iklim şartları genelde koyun yetiştiriciliğine
elverişlidir Duşuk sıcaklık sebebiyle Doğu Anadolu Bolgesinin doğusunda yetiştiriciliği gelişmemiştir Ayrıca Doğu Karadeniz bolumunun kıyı kesiminde yuksek nem ve gur cayırlardan dolayı koyun yetiştirilmez En fazla koyun yetiştiren bolgemiz İc Anadolu'dur Bozkırların geniş alan kaplamasından dolayı Doğu Anadolu Bolgesi (batısı) ve GDoğu Anadolu Bolgeleri de koyun yetiştiriciliği gelişmiştir
Koyun kısa boylu otların geniş alanlarda yetiştiği bozkırlara uymuş bir hayvandır Turkiye'nin bircok bolgelerinde ve ozellikle yarı kurak olan step sahalarında başlıca yetişme yerini bulmuştur Koyun, yuruyuşu ağır bir hayvan olduğundan, dik yamaclı yerleri değil, duzce veya hafif dalgalı araziyi ister Koyun Anadolu'da eskiden beri yetiştirilmiş bir hayvandır Yeşil otlakların bir susu olmuş bulunan koyun, eti ve sutu, yunu ve derisi ile yaşantımızda onemli yer tutmuştur Memleketimizdeki başlıca soyları kıvırcık, dağlıc, karaman (akkaraman, morkaraman), sakız ve merinostur Kıvırcık koyunu Trakya ile Guney Marmara bolgesinde yetişir Et kalitesi cok iyidir Bu soy, bir yuksek yayla hayvanı olmayıp, iyi otlaklar ister ve soğuğa fazla dayanamaz Bu nedenle yuksek yaylalar bu cins koyunun yayılma sınırını cizmiştir Dağlıclar ise, butun batı Anadolu'da ve bu arada Ege bolgesinin cok dağlık olmayan bolgelerinde yetişir Ege bolgesinin bir başka koyun cinsi de sakızdır ki, ince ve az geniş kuyrukludur Turkiye'nin oteki butun bolgelerinde iri kuyruklu koyunlar yetişir İc ve Doğu Anadolu'nun yaygın koyun soyu Karamandır' ki, bolgesine gore ceşitleri vardır Butun bu yerli koyunlarımızın yunleri coğunca kalın ve kısadır Bu nedenle, 50 yıl kadar once yumuşak ve ince kumaş dokumaya daha elverişli olan merinos koyunu yetiştirilmesi yoluna gidilmiştir Bu arada yun dokuma fabrikalarımız icin merinos yunu ithal edilmiştir En fazla İspanya'da tutunmuş olan bu cins koyun, memleketimizde de Karacabey' deki ve Bandırma yakınlarındaki merinos istasyonlarında yetiştirilmiş, eski koyunlarımızla melez şekilleri de elde edilmiştir Merinosların yunu ince ve uzun olup, et kalitesi yuksek değildir Bu nedenle turlu ulkelerde kasaplık koyunlarla birleştirilerek melez soylar uretilmiştir Merinos soylarının en yaygın olduğu ulkeler Avusturalya, Guney Afrika ve Arjantin'dir
Et ve yun vasıfları farklı olan butun bu koyunlarımızın sayısı 40 yıl kadar once 13 milyon tahmin olunmuş, bu miktar gunumuze kadar coğalmış, 1970 de 36500000'i, 1982 de 50000000'0 bulmuştur Buna gore, memleketimizde bugun nufus başına bir koyun duşmektedir: Yun (yapağı) uretimi 57000 tonu biraz gecmiştir Yerli koyunlarımızın yun verimi az olup, ortalama olarak koyun başına 1,5 kilo kadardır Merinos koyunlarının verimi ise 4 kiloyu bulmaktadır Turkiye, dunyanın cok koyun yetiştiren ulkelerindendir
Koyun Turleri:
Kıvırcık: Soğuğa dayanıklı değildir Et verimi yuksektir
Marmara ve Ege Bolgelerinde yetiştirilir
Dağlıc: Ege ve İc Batı Anadolu'da yetiştirilir
Karaman: Ege, İc, Doğu ve GDoğu Anadolu Bolgelerinde yetiştirilir
Sakız ve Merinos: GMarmara Bolumunde yetiştirilir Merinos yunu icin yetiştirilmektedir
KIL KECİSİ
Dağlık bolgelerin hayvanıdır Ağacların filizlerini yemek suretiyle beslenir Ormanlara zarar verdiği icin sayılarının azaltılması yoluna gidilmektedir En fazla Akdeniz Bolgesi ile Doğu Anadolu Bolgelerinde yetiştirilir
Kılkecisi, koyuna gore daha dayanıklı, daha kolay beslenebilir bir hayvan olup, dik yamaclı dağlık yerlerimizde yetiştirilir Anadolu'nun bircok yerlerinde koy evlerinin coğunda 12 keci bulunur ve ozellikle sutu icin beslenirse de dağlık yerlerde suruler halinde de beslenir ve uretilir Memleketimizde 15 milyon kılkecisi (I 982) vardır Ormanlık ve fundalık yerlerde uzun sure beslenmiş bulunan kılkecisinin, filizleri ve surgunleri yemesi yuzunden ormanlarımız zarar gormuştur Ormanlarım korumak isteyen Avrupa ulkeleri kılkecisi sayısını azaltmışlardır (Yugoslavya, İspanya gibi), Memleketimizde de orman korunması nedeniyle biraz azalma olmuş, hic olmazsa artma olmamıştır (1956 da 19 milyon kılkecisi vardı)
TİFTİK KECİSİ
Tiftiği icin yetiştirilmektedir Yurdumuzda AnkaraKonya cevresi ile GDoğu Anadolu Bolgesinde Siirt cevresinde yetiştirilmektedir *** Sağılan ve kesilen hayvan sayısı az; uretilen sut ve et miktarı fazla ise orada Buyuk baş hayvancılık (inek yetiştiriciliği) gelişmiştir Sağılan ve kesilen hayvan sayısı fazla iken; uretilen et ve sut miktarı az ise Kucuk baş hayvancılık gelişmiştir( Koyun yetişitiriciliği)
Tiftik kecisinin bir adı da Ankara kecisidir Bu cins kecinin tuyleri ince, uzun ve ipek gibi parlaktır Bu ozelliği ile bazı hallerde iyi yunlerden de ustun tutulur Bu kecinin başlıca yaşama alanları İc Anadolu'nun kuzey ve batı kenarları ile doğu kenarları ve aşağı Kızılırmak kesiminin batı yakasıdır İc Anadolu'nun başka yerlerinde de seyrek olarak ve kılkecisi ile birlikte bulunur Uzun sure Anadolu'ya mahsus bir keci soyu olmuş bulunan ve Batı ulkelerinde Ankara kecisiadı ile tanınan bu ekonomik değer, bundan 90 100 sene kadar once (19 yuzyılın sonlarında), bu doğal şartların benzerinin bulunduğu Guney Afrika'ya ve Kuzey Amerika'nın batı bolgelerine goturulerek orada uretilmiş, zamanla o ulkelere uyan soylar oluşturulmuştur Bugun memleketimizde 3,5 milyon tiftik kecisi vardır (1982) Bu miktar, 1959 da 6 milyondan cok idi Gunumuze kadar tiftik urunumuz bir dış ticaret malı olmuş, memleket icinde bunun tuketimi fazla olmamıştır
SIĞIRLAR
Sığırların sutunden, etinden ve gucunden memleketimizde cok yararlanılmıştır Anadolu'nun bircok koylerinde, bircok evlerde ailenin gecimine girmiş bir iki sığır bulunur Evlerden cobanlar vasıtasıyla toplanan inekler, suru halinde cevrede otlar, akşamlan yine yerli yerine donerler Kimi halde de sığırlar bir elden beslenir, yetiştirilir ve uretilir Bunlar buyuk suruler halinde yaylalarda cayırlarda beslenir ve mandıralarda da yetiştirilirler Bugun sığır ozellikle sutu ve eti bakımından ulkemizin başta gelen ekonomik kaynaklan arasındadır Sayı bakımından da koyun ve keciden sonra en fazla sayı sığırlarda olup 15 milyona yaklaşmaktadır (1982
Turkiye'nin her bolgesinde sığır vardır Uzun sure sığır, memleketimizde birinci derecede cift hayvanı olmuş ve sutunden faydalanılmış, etinden ise faydalanma yonu bunlara gore geride kalmıştır coğunca bakımsızlık yuzunden ineklerimizin yerli cinsleri bozulmuş, govdeleri kucuk kalmıştır Ancak Kars Erzurum yaylalarının boylu ve taze otları ile beslenen sığırlar gelişmiş, boyle şartların bulunduğu başka yorelerimizde de iyi cins inekler yetişebilmiştir Ayrıca, haralarda ve mandıralarla ciftliklerde iyi beslenen ve iyi soylar olarak uretilen inekler verimli olmuşlardır Şimdi, Batı ulkelerinde olduğu gibi memleketimizde de sığır eti son yıllarda daha cok aranır olmuş boylece sığır yetiştirilmesi daha buyuk onem kazanmıştır
Bugun yurdumuzda ceşitli soydan sığır yetiştirilmektedir ki, başlıcaları bozsığır, karasığır, kırmızısığır ve ceşitli melez soylardır Bozinek adı ile de soylenen birincileri Trakya ve Batı Anadolu'da coktur Yerli karasığırlar ise İc Anadolu ile kuzey cevresinde beslenir Bu soyun inekleri yılda 500 600 litre sut verir İyi beslenmeyenlerinde ise bunu bile almak zorlaşır Etleri makbuldur Doğu kırmızıinekleri Kuzeydoğu ve Kuzey Anadolu'da beslenir Parlak kahverenkli olduklarından bu ad ile anılırlar Bunlar bol sut verirler Kasaplık olarak da kullanılırlar Guney kırmızıinekleri ise Akdeniz bolgesi ile Guneydoğu Anadolu'da beslenir Koyu kahverenklidirler Butun bu sığırlar coğunca govdeli olup, inekleri az sut verirler (Kars tarafları haric) Bunun icin başka ulkelerden (Avusturalya, İsvicre gibi) damızlıklar getirtilerek haralarımızda bol sut veren inekler yetiştirilmiştir
Bunlardan başka Turkiye'nin nisbeten bol sulu ve bataklık yerlerinde manda (bir milyon) vardır Bunların sutleri, oteki sutlerden daha yağlı, eti daha az makbuldur coğunca koşum hayvanı olarak yararlanılmıştır
Ayrıca, at (1971 de 1 milyon, 1982 de 800 bin), koylumuzun cok işine yarayan eşek (2 milyon) dağınık ve sarp yerlerin onemli bir yuk hayvanı olan katır (1978 de 300 bin) vardır
KUMES HAYVANCILIĞI
Kumes hayvanları icinde en fazla yetiştirilen tavuktur Kumes hayvancılığı butun bolgelerimizde yapılabilmektedir Ama en fazla Marmara ve Ege Bolgelerinde gelişmiştir İstanbul, İzmir, Manisa, Balıkesir, Ankara gibi buyuk kentler cevresinde gelişmiştir
Etinden ve yumurtasından yararlanmak icin uretilen ve beslenen tavuk, hindi, kaz, ordek gibi kanatlı hayvanlar kumes hayvanlarıadı altında toplanmıştır Memleketimiz icin onemi gittikce artan kumes hayvanlarının bakımı, uretilmesi, verimli olmaları tavukculukadı verilen ilmin uygulanmasıyla mumkun olur Memleketimizde Tavukculuk Enstitulerive uretimi yerleri kurulmuştur Turkiye'de kumes hayvanlarının ekonomik değeri en fazla olanı tavuktur Memleketimizde 57 milyondan cok tavuk ve horoz bulunmakta (1982), hindi sayısı ise 3 (1982) milyona yaklaşmaktadır Yılda uretilen tavuk yumurtası sayısı 5 (1982) milyara yaklaşmaktadır Bir tavuk ortalama olarak, 2 kilo kadar gelir Besili tavuklar arasında ise 3 4 kilo gelenleri az değildir Butun kuşlar gibi, tavuklar da yumurtaları ile urerler
İyi bir tavuk yılda 200 250 yumurta verir Tavuk uremesi normal kuluckalarla olduğu gibi, kulucka makinaları ile de uretilmektedir Turkiye'deki tavuk cinsleri arasında denizli, hacıkadın, santepeli, cebeci, gerze cinsleri tanınmıştır Bunların dışında sonra gelmiş başka tavuk cinsleri de vardır: İspenc, bec, legorn, brahma, koşin, plimut gibi
Memleketimiz ekonomisi bakımından tavukculuğun onemi gittikce atmıştır Tavuk eti, sindirimi kolay olan iyi bir besin maddesidir Yumurtanın da besinde onemli yeri vardır Turkiye, tavuk yetiştiren ulkeler arasında ise de, modem tavukculuk henuz gelişme yolundadır
Memleketimizde eskiden beri ve bugun tavuğu olmayan bir koye rastlamak hemen hemen mumkun değildir Koylerde hemen her evin tavukları vardır ki, bunlar acıkta dolaşır, kendi kendine beslenir, yumurtlar Koylu, yumurtalarını ve tavuğunu coğunca en yakın pazara goturerek bunları paraya cevirir Tavukculuk esaslarına dayalı tavuk uretimi, ozellikle buyuk şehirlerimiz cevresinde artmıştır
ARICILIK
Bal, bal mumu, polen ,arı sutu elde etmek icin arıcılık butun bolgelerimizde yapılabilmektedir En fazla Ege ve Doğu Anadolu Bolgelerinde gelişmiştir Muğla, Manisa, İzmir, Balıkesir, Canakkale, Ağrı, Erzurum, Hakkari, Rize (Anzer yoresinin balları cok unludur), Artvin, Ordu onemli bal uretim merkezlerimizdir Turkiye değişik iklim bolgeleri ve coğrafyasından dolayı cok zengin ve ceşitli arı florasına sahiptir Bu ozelliği nedeni ile Cin, ABD ve Meksika'dan sonra koloni varlığı acısından 35 milyon adet koloni ile dunyada 4 sırada yer almaktadır
Turkiye'nin toplam bal uretimi 65000 tondur Bunun 40008000 tonu dış satıma gitmektedir Halen 38000 aile arıcılık yaparak, bal ve diğer arı urunlerini uretmektedir Bu ailelerin 10000 adedi gecimini sadece arıcılıktan sağlamakta, diğer 28000 aile ise yan gelir olarak arı urunleri uretmektedir Ancak ulkede koloni başına ortalama bal verimi 1517 kg civarında olup, arıcılıkta gelişmiş ulkelerdeki verimin 13'u kadardır
İPEK BOCEKCİLİĞİ
İpek boceği yetiştirme ve kozasından ipek elde etme faaliyetidirDut yaprağı yemek suretiyle beslenir En fazla G
Marmara'da gelişmiştir Bursa, Balıkesir, Bilecik cevresinde cok gelişmiştir İpekli dokumada ise BursaGemlikİstanbul gelişmiştir
BALIKCILIK
Yurdumuzun etrafı denizlerle cevrili, bircok akarsu ve tatlı su golumuz olmasına rağmen balıkcılık gelişmemiştir
Balıkcılığın Gelişmemesinin Sebepleri
Denizlerimizin balık bakımından zengin olmaması Acık deniz (Okyanus) balıkcılığının yapılmayışı
Taşıma ve depolama imkanlarının yetersizliği Zararlı avlanma yontemlerinin uygulanması (dinamit patlatma, trol
avcılığı gibi) Denizlerimizdeki kirlenmenin onlenememesi
turkiyenin hayvancılık haritası
imagesturkiyedehayvancilikharitasi5b0323dac8f1e
BUYUKBAŞ HAYVANCILIK
İNEK
Buyuk baş hayvanlar icinde en fazla sığır(inek, okuz ,dana, manda) yetiştiriciliği vardır Sığırlar icinde de en fazla inek yetiştirilmektedir Butun bolgelerimizde inek yetiştiriciliği vardır Ama en fazla Karadeniz Bolgesinin kıyı kesimi ile Doğu Anadolu Bolgesinde ErzurumKars Bolumunde gelişmiştir Karadeniz Bolgesinde gelişmesi yağışların fazla olmasından dolayı cayırların fazla olmasıdır ErzurumKars bolumunde gelişmesi yaz yağışlarıyla oluşan gur ot ve cayırlıklardır İnek yetiştiriciliği ayrıca şeker fabrikaları cevresinde de gelişmiştir Şeker pancarı kuspesinin hayvan yemi olarak kullanılmasından dolayı
MANDA
Bol sulu bataklık ve gol kenarlarında beslenir Yurdumuzda başta Karadeniz Bolgesi kıyı kesimi olmak uzere G Marmara bolumunde yetiştiriciliği yaygındır Et kalitesi duşuk olduğundan yetiştiriciliği fazla gelişmemiştir
Buyukbaş hayvancılık Doğu Bolgelerimizde mera hayvancılığı şeklinde iken Batı Bolgelerimizde ahır hayvancılığı şeklindedir
KUCUKBAŞ HAYVANCILIK
KOYUN
Bozkırların hayvanıdır Hafif dalgalı duzluklerde iyi yetişir Turkiye'nin iklim şartları genelde koyun yetiştiriciliğine
elverişlidir Duşuk sıcaklık sebebiyle Doğu Anadolu Bolgesinin doğusunda yetiştiriciliği gelişmemiştir Ayrıca Doğu Karadeniz bolumunun kıyı kesiminde yuksek nem ve gur cayırlardan dolayı koyun yetiştirilmez En fazla koyun yetiştiren bolgemiz İc Anadolu'dur Bozkırların geniş alan kaplamasından dolayı Doğu Anadolu Bolgesi (batısı) ve GDoğu Anadolu Bolgeleri de koyun yetiştiriciliği gelişmiştir
Koyun kısa boylu otların geniş alanlarda yetiştiği bozkırlara uymuş bir hayvandır Turkiye'nin bircok bolgelerinde ve ozellikle yarı kurak olan step sahalarında başlıca yetişme yerini bulmuştur Koyun, yuruyuşu ağır bir hayvan olduğundan, dik yamaclı yerleri değil, duzce veya hafif dalgalı araziyi ister Koyun Anadolu'da eskiden beri yetiştirilmiş bir hayvandır Yeşil otlakların bir susu olmuş bulunan koyun, eti ve sutu, yunu ve derisi ile yaşantımızda onemli yer tutmuştur Memleketimizdeki başlıca soyları kıvırcık, dağlıc, karaman (akkaraman, morkaraman), sakız ve merinostur Kıvırcık koyunu Trakya ile Guney Marmara bolgesinde yetişir Et kalitesi cok iyidir Bu soy, bir yuksek yayla hayvanı olmayıp, iyi otlaklar ister ve soğuğa fazla dayanamaz Bu nedenle yuksek yaylalar bu cins koyunun yayılma sınırını cizmiştir Dağlıclar ise, butun batı Anadolu'da ve bu arada Ege bolgesinin cok dağlık olmayan bolgelerinde yetişir Ege bolgesinin bir başka koyun cinsi de sakızdır ki, ince ve az geniş kuyrukludur Turkiye'nin oteki butun bolgelerinde iri kuyruklu koyunlar yetişir İc ve Doğu Anadolu'nun yaygın koyun soyu Karamandır' ki, bolgesine gore ceşitleri vardır Butun bu yerli koyunlarımızın yunleri coğunca kalın ve kısadır Bu nedenle, 50 yıl kadar once yumuşak ve ince kumaş dokumaya daha elverişli olan merinos koyunu yetiştirilmesi yoluna gidilmiştir Bu arada yun dokuma fabrikalarımız icin merinos yunu ithal edilmiştir En fazla İspanya'da tutunmuş olan bu cins koyun, memleketimizde de Karacabey' deki ve Bandırma yakınlarındaki merinos istasyonlarında yetiştirilmiş, eski koyunlarımızla melez şekilleri de elde edilmiştir Merinosların yunu ince ve uzun olup, et kalitesi yuksek değildir Bu nedenle turlu ulkelerde kasaplık koyunlarla birleştirilerek melez soylar uretilmiştir Merinos soylarının en yaygın olduğu ulkeler Avusturalya, Guney Afrika ve Arjantin'dir
Et ve yun vasıfları farklı olan butun bu koyunlarımızın sayısı 40 yıl kadar once 13 milyon tahmin olunmuş, bu miktar gunumuze kadar coğalmış, 1970 de 36500000'i, 1982 de 50000000'0 bulmuştur Buna gore, memleketimizde bugun nufus başına bir koyun duşmektedir: Yun (yapağı) uretimi 57000 tonu biraz gecmiştir Yerli koyunlarımızın yun verimi az olup, ortalama olarak koyun başına 1,5 kilo kadardır Merinos koyunlarının verimi ise 4 kiloyu bulmaktadır Turkiye, dunyanın cok koyun yetiştiren ulkelerindendir
Koyun Turleri:
Kıvırcık: Soğuğa dayanıklı değildir Et verimi yuksektir
Marmara ve Ege Bolgelerinde yetiştirilir
Dağlıc: Ege ve İc Batı Anadolu'da yetiştirilir
Karaman: Ege, İc, Doğu ve GDoğu Anadolu Bolgelerinde yetiştirilir
Sakız ve Merinos: GMarmara Bolumunde yetiştirilir Merinos yunu icin yetiştirilmektedir
KIL KECİSİ
Dağlık bolgelerin hayvanıdır Ağacların filizlerini yemek suretiyle beslenir Ormanlara zarar verdiği icin sayılarının azaltılması yoluna gidilmektedir En fazla Akdeniz Bolgesi ile Doğu Anadolu Bolgelerinde yetiştirilir
Kılkecisi, koyuna gore daha dayanıklı, daha kolay beslenebilir bir hayvan olup, dik yamaclı dağlık yerlerimizde yetiştirilir Anadolu'nun bircok yerlerinde koy evlerinin coğunda 12 keci bulunur ve ozellikle sutu icin beslenirse de dağlık yerlerde suruler halinde de beslenir ve uretilir Memleketimizde 15 milyon kılkecisi (I 982) vardır Ormanlık ve fundalık yerlerde uzun sure beslenmiş bulunan kılkecisinin, filizleri ve surgunleri yemesi yuzunden ormanlarımız zarar gormuştur Ormanlarım korumak isteyen Avrupa ulkeleri kılkecisi sayısını azaltmışlardır (Yugoslavya, İspanya gibi), Memleketimizde de orman korunması nedeniyle biraz azalma olmuş, hic olmazsa artma olmamıştır (1956 da 19 milyon kılkecisi vardı)
TİFTİK KECİSİ
Tiftiği icin yetiştirilmektedir Yurdumuzda AnkaraKonya cevresi ile GDoğu Anadolu Bolgesinde Siirt cevresinde yetiştirilmektedir *** Sağılan ve kesilen hayvan sayısı az; uretilen sut ve et miktarı fazla ise orada Buyuk baş hayvancılık (inek yetiştiriciliği) gelişmiştir Sağılan ve kesilen hayvan sayısı fazla iken; uretilen et ve sut miktarı az ise Kucuk baş hayvancılık gelişmiştir( Koyun yetişitiriciliği)
Tiftik kecisinin bir adı da Ankara kecisidir Bu cins kecinin tuyleri ince, uzun ve ipek gibi parlaktır Bu ozelliği ile bazı hallerde iyi yunlerden de ustun tutulur Bu kecinin başlıca yaşama alanları İc Anadolu'nun kuzey ve batı kenarları ile doğu kenarları ve aşağı Kızılırmak kesiminin batı yakasıdır İc Anadolu'nun başka yerlerinde de seyrek olarak ve kılkecisi ile birlikte bulunur Uzun sure Anadolu'ya mahsus bir keci soyu olmuş bulunan ve Batı ulkelerinde Ankara kecisiadı ile tanınan bu ekonomik değer, bundan 90 100 sene kadar once (19 yuzyılın sonlarında), bu doğal şartların benzerinin bulunduğu Guney Afrika'ya ve Kuzey Amerika'nın batı bolgelerine goturulerek orada uretilmiş, zamanla o ulkelere uyan soylar oluşturulmuştur Bugun memleketimizde 3,5 milyon tiftik kecisi vardır (1982) Bu miktar, 1959 da 6 milyondan cok idi Gunumuze kadar tiftik urunumuz bir dış ticaret malı olmuş, memleket icinde bunun tuketimi fazla olmamıştır
SIĞIRLAR
Sığırların sutunden, etinden ve gucunden memleketimizde cok yararlanılmıştır Anadolu'nun bircok koylerinde, bircok evlerde ailenin gecimine girmiş bir iki sığır bulunur Evlerden cobanlar vasıtasıyla toplanan inekler, suru halinde cevrede otlar, akşamlan yine yerli yerine donerler Kimi halde de sığırlar bir elden beslenir, yetiştirilir ve uretilir Bunlar buyuk suruler halinde yaylalarda cayırlarda beslenir ve mandıralarda da yetiştirilirler Bugun sığır ozellikle sutu ve eti bakımından ulkemizin başta gelen ekonomik kaynaklan arasındadır Sayı bakımından da koyun ve keciden sonra en fazla sayı sığırlarda olup 15 milyona yaklaşmaktadır (1982
Turkiye'nin her bolgesinde sığır vardır Uzun sure sığır, memleketimizde birinci derecede cift hayvanı olmuş ve sutunden faydalanılmış, etinden ise faydalanma yonu bunlara gore geride kalmıştır coğunca bakımsızlık yuzunden ineklerimizin yerli cinsleri bozulmuş, govdeleri kucuk kalmıştır Ancak Kars Erzurum yaylalarının boylu ve taze otları ile beslenen sığırlar gelişmiş, boyle şartların bulunduğu başka yorelerimizde de iyi cins inekler yetişebilmiştir Ayrıca, haralarda ve mandıralarla ciftliklerde iyi beslenen ve iyi soylar olarak uretilen inekler verimli olmuşlardır Şimdi, Batı ulkelerinde olduğu gibi memleketimizde de sığır eti son yıllarda daha cok aranır olmuş boylece sığır yetiştirilmesi daha buyuk onem kazanmıştır
Bugun yurdumuzda ceşitli soydan sığır yetiştirilmektedir ki, başlıcaları bozsığır, karasığır, kırmızısığır ve ceşitli melez soylardır Bozinek adı ile de soylenen birincileri Trakya ve Batı Anadolu'da coktur Yerli karasığırlar ise İc Anadolu ile kuzey cevresinde beslenir Bu soyun inekleri yılda 500 600 litre sut verir İyi beslenmeyenlerinde ise bunu bile almak zorlaşır Etleri makbuldur Doğu kırmızıinekleri Kuzeydoğu ve Kuzey Anadolu'da beslenir Parlak kahverenkli olduklarından bu ad ile anılırlar Bunlar bol sut verirler Kasaplık olarak da kullanılırlar Guney kırmızıinekleri ise Akdeniz bolgesi ile Guneydoğu Anadolu'da beslenir Koyu kahverenklidirler Butun bu sığırlar coğunca govdeli olup, inekleri az sut verirler (Kars tarafları haric) Bunun icin başka ulkelerden (Avusturalya, İsvicre gibi) damızlıklar getirtilerek haralarımızda bol sut veren inekler yetiştirilmiştir
Bunlardan başka Turkiye'nin nisbeten bol sulu ve bataklık yerlerinde manda (bir milyon) vardır Bunların sutleri, oteki sutlerden daha yağlı, eti daha az makbuldur coğunca koşum hayvanı olarak yararlanılmıştır
Ayrıca, at (1971 de 1 milyon, 1982 de 800 bin), koylumuzun cok işine yarayan eşek (2 milyon) dağınık ve sarp yerlerin onemli bir yuk hayvanı olan katır (1978 de 300 bin) vardır
KUMES HAYVANCILIĞI
Kumes hayvanları icinde en fazla yetiştirilen tavuktur Kumes hayvancılığı butun bolgelerimizde yapılabilmektedir Ama en fazla Marmara ve Ege Bolgelerinde gelişmiştir İstanbul, İzmir, Manisa, Balıkesir, Ankara gibi buyuk kentler cevresinde gelişmiştir
Etinden ve yumurtasından yararlanmak icin uretilen ve beslenen tavuk, hindi, kaz, ordek gibi kanatlı hayvanlar kumes hayvanlarıadı altında toplanmıştır Memleketimiz icin onemi gittikce artan kumes hayvanlarının bakımı, uretilmesi, verimli olmaları tavukculukadı verilen ilmin uygulanmasıyla mumkun olur Memleketimizde Tavukculuk Enstitulerive uretimi yerleri kurulmuştur Turkiye'de kumes hayvanlarının ekonomik değeri en fazla olanı tavuktur Memleketimizde 57 milyondan cok tavuk ve horoz bulunmakta (1982), hindi sayısı ise 3 (1982) milyona yaklaşmaktadır Yılda uretilen tavuk yumurtası sayısı 5 (1982) milyara yaklaşmaktadır Bir tavuk ortalama olarak, 2 kilo kadar gelir Besili tavuklar arasında ise 3 4 kilo gelenleri az değildir Butun kuşlar gibi, tavuklar da yumurtaları ile urerler
İyi bir tavuk yılda 200 250 yumurta verir Tavuk uremesi normal kuluckalarla olduğu gibi, kulucka makinaları ile de uretilmektedir Turkiye'deki tavuk cinsleri arasında denizli, hacıkadın, santepeli, cebeci, gerze cinsleri tanınmıştır Bunların dışında sonra gelmiş başka tavuk cinsleri de vardır: İspenc, bec, legorn, brahma, koşin, plimut gibi
Memleketimiz ekonomisi bakımından tavukculuğun onemi gittikce atmıştır Tavuk eti, sindirimi kolay olan iyi bir besin maddesidir Yumurtanın da besinde onemli yeri vardır Turkiye, tavuk yetiştiren ulkeler arasında ise de, modem tavukculuk henuz gelişme yolundadır
Memleketimizde eskiden beri ve bugun tavuğu olmayan bir koye rastlamak hemen hemen mumkun değildir Koylerde hemen her evin tavukları vardır ki, bunlar acıkta dolaşır, kendi kendine beslenir, yumurtlar Koylu, yumurtalarını ve tavuğunu coğunca en yakın pazara goturerek bunları paraya cevirir Tavukculuk esaslarına dayalı tavuk uretimi, ozellikle buyuk şehirlerimiz cevresinde artmıştır
ARICILIK
Bal, bal mumu, polen ,arı sutu elde etmek icin arıcılık butun bolgelerimizde yapılabilmektedir En fazla Ege ve Doğu Anadolu Bolgelerinde gelişmiştir Muğla, Manisa, İzmir, Balıkesir, Canakkale, Ağrı, Erzurum, Hakkari, Rize (Anzer yoresinin balları cok unludur), Artvin, Ordu onemli bal uretim merkezlerimizdir Turkiye değişik iklim bolgeleri ve coğrafyasından dolayı cok zengin ve ceşitli arı florasına sahiptir Bu ozelliği nedeni ile Cin, ABD ve Meksika'dan sonra koloni varlığı acısından 35 milyon adet koloni ile dunyada 4 sırada yer almaktadır
Turkiye'nin toplam bal uretimi 65000 tondur Bunun 40008000 tonu dış satıma gitmektedir Halen 38000 aile arıcılık yaparak, bal ve diğer arı urunlerini uretmektedir Bu ailelerin 10000 adedi gecimini sadece arıcılıktan sağlamakta, diğer 28000 aile ise yan gelir olarak arı urunleri uretmektedir Ancak ulkede koloni başına ortalama bal verimi 1517 kg civarında olup, arıcılıkta gelişmiş ulkelerdeki verimin 13'u kadardır
İPEK BOCEKCİLİĞİ
İpek boceği yetiştirme ve kozasından ipek elde etme faaliyetidirDut yaprağı yemek suretiyle beslenir En fazla G
Marmara'da gelişmiştir Bursa, Balıkesir, Bilecik cevresinde cok gelişmiştir İpekli dokumada ise BursaGemlikİstanbul gelişmiştir
BALIKCILIK
Yurdumuzun etrafı denizlerle cevrili, bircok akarsu ve tatlı su golumuz olmasına rağmen balıkcılık gelişmemiştir
Balıkcılığın Gelişmemesinin Sebepleri
Denizlerimizin balık bakımından zengin olmaması Acık deniz (Okyanus) balıkcılığının yapılmayışı
Taşıma ve depolama imkanlarının yetersizliği Zararlı avlanma yontemlerinin uygulanması (dinamit patlatma, trol
avcılığı gibi) Denizlerimizdeki kirlenmenin onlenememesi
turkiyenin hayvancılık haritası
imagesturkiyedehayvancilikharitasi5b0323dac8f1e