TURKİYE’DE İC GOCLERİN SEBEP VE SONUCLARI
Goclerin nedenlerine bakacak olursak;sosyal bir olgu olan gocler kendiliğinden meydana gelmemiş,sebepsiz yere olmamıştır Gocleri meydana getiren birtakım sosyal,ekonomik,coğrafi ve dini sebepler vardır Yine goclerin yapılmasıyla birlikte meydana ceşitli sorunlarda yok değildir
Turkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan gunumuze kadar gocler sebepleri bakımından iki ayrı bolumde incelenebilir Daha gelenekci yapıya sahip kulturun etkisiyle meydana gelen sebeplerle 19501980 arası yapılan gocler ve 19802000 yılları arasında yapılan gocler
Fakat Turkiye’de meydana gelen goclerin sebepleri ve sonuclarını acıklamadan once 1927 ile 1950 ve 1955 ile 2000 yılları arasında kırsal ve kentsel nufus oranlarını belirtmek ve bu doğrultuda bilgilenmek sebep ve sonuclar acısından daha iyi olacaktır
Yeni kurulmuş olan Turkiye Cumhuriyeti’nde 1950’ye kadar kırsal nufus oranlarının hayli yuksek olduğu gorulmektedir Bu donemde Turkiye ekonomik ozellikleri dikkate alındığında bir tarım ulkesidir(Erkan,2002)
‘Bilindiği gibi kentlerdeki doğal nufus artışı kırsal alandan daha duşuktur Bunun altında yatan temel neden 1980’li yıllardan sonra Turkiye’deki koyden kente hızlı bir gocun yaşanmakta oluşudur’ (Erkan , 2002 : 86)
Goclerin sebeplerine genel olarak bakınca,itici ve cekici faktorler olarak ic goclerin sebeplerini ikiye ayırabiliriz Koylerde meydana gelen olumsuz etkenler itici faktorleri, şehirlerin sunmuş olduğu imkanlar ise ic gocler icin cekici faktorleridir
1980’lere kadar Turkiye’de ic goclere koylu ve toprakağadevlet ilişkileri,kan davaları,istimlak,kız kacırma,suc,doğal afetler,dinsel baskılar,yoksul koyluler ve kentlerin cekiciliği gibi faktorler sebep olmuştur( Doğan , 1980)
Değişen şartlarla birlikte kan davaları ic goclerin yapılmasını etkileyen sebeplerden biri olmaktan cıkmış fakat yerini teror olayları nedeniyle yapılan goclere bırakmıştır
1980 sonrası Turkiye’de ic goclerin hızlanmasında etkili olan faktorler ceşitlilik gosterir
‘Turkiye’de ic gocler genelde kırdan kente doğrudur Bunda kırsal alanda eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği,kentlerde iş imkanlarının fazlalılığı etkendir’( Meral , 2002 : 601)
Kırsal alanlarda hızlı nufus artışı ic goclerin en onemli sebeplerinden birisidir Hızlı nufus artışının sebep olduğu fazla sayıdaki mirascıların paylaşmalarıyla tarım alanlarının daralması,artan nufusla birlikte kırsal alanlarda bulunan iş olanaklarının nufusa yeterli gelmemesi ic goclerin onemli nedenlerindendir İklimin gosterdiği değişiklikler ve yer şekillerinin de olumsuz etkisiyle insanlar goc etmeye mecbur kalmışlardır
Ote yandan gelişen teknolojiyle birlikte tarımda makineleşmenin artması ve iş gucune duyulan ihtiyacın azalması insanları goc etmek zorunda bırakmıştır
Kentlerde;sanayileşmeden dolayı iş imkanlarının fazla olması,eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygın olması,hayat standartlarının yuksek olması ve yeni iş olanakları elde etme amacı gibi cekici faktorler ic goclerin diğer sebepleridir
İtici ve cekici faktorlerin etkisiyle yapılan ic goclerin beraberinde getirdiği insanların kısa surede barınma ihtiyaclarını karşılamak icin yaptıkları gecekonduların sebep olduğu duzensiz kentleşme en onemli sorunlardan biridir Goclerle birlikte artan nufusun barınma ihtiyacı giderilememiş ve kentlerde konut sıkıntısı yaşanmıştır Kentlerde artan nufusun sorunları giderilmeye calışılmış,nufusun istihdamı hedeflenmiş,kırsal kesim yine ihmal edilerek yatırımlarda dengesizlik olmuştur Kırsal kesimde nufus surekli azalmış,kentlerde ise surekli artmıştır Bununla birlikte nufusun dağılışında dengesizlik olmuşturKaynakwh webhatticom:
Kentlerin kuruluş yıllarında şehirin dışına yapılan sanayi tesisleri,nufusun artması ve paralelinde artan konutlarla birlikte kentlerin icinde kalmış,sonucta yuksek duzeyde cevre kirliliğine neden olmuş,iyi bir planlama yapılamaması yuzunden alt yapı yetersizliği sorunu olmuşturKaynakwh webhatticom:
Aşırı kentleşmenin etkisiyle artan nufusun istihdamı zorlaşmış,insanların eğitim ve sağlık hizmetleri tam anlamıyla giderilememiştir Yine aşırı nufusun etkisiyle toplu taşımada sorunlar ortaya cıkmıştır
Yukarıda sınıflamasını yaptığımız ic ve dış gocler sebep ve sonuc itibariyle bazı noktalarda birbirinden ayrılır Dış gocler, ic goclere gore, sebepleri ve etkileriyle cok geniş coğrafyaları cok daha buyuk bir bicimde etkiler
Meydana gelen buyuk capta tabi afetler insanları dış goce zorlayan onemli bir nedendir Ulkeler arasında meydana gelen savaşların yıkıcı etkisinden kurtulmak icin insanlar dışarı goc etmek zorunda kalmışlardır Yine savaşların sonunda devletlerin kendi aralarında yaptığı anlaşmalarla nufus değişimi(mubadele) yapmışlar ve insanlar kitleler halinde goc etmişlerdir
Toplumlar arasında,bulundukları etnik grubun farklılıkları sorun olmuş,anlaşmazlıklar cıkmış ve bu insanlar goce zorlanmıştır Yaşadığı yerin ekonomik olarak yaşamını devam ettirmeye yeterli olmaması dış gocun sebepleri arasındadır
Yine devletler arasında yapılan anlaşmalarla birlikte yapılan sınır değişiklikleri onemli bir dış goc nedenidir
‘İc gocleri onlemek icin,kırsal alanda eğitim ve sağlık gibi hizmetler iyileştirilmeli,besi ve tarım hayvancılığı geliştirilmeli,kırsal alanda kucuk sanayi kolları geliştirilmelidir’ ( Meral, 2002 : 601)
İc goclerin sebepleri dikkate alınarak koye donuş yasaları desteklenmeli,bu yonde yapılan ve uygulanan projeler desteklenmelidir Kırsal kesimde yaşayan insanların guvenlik sorunları giderilmelidir Aşırı nufus artışının onune gecilerek iyi bir aile planlaması yapılmalı,halkın eğitim seviyesi yukseltilerek sağlık hizmetleri iyileştirilmelidir Halkın kentleşmesinin onune gecilerek toplumun kultur yapısı zedelenmemelidir
Kırsal kesimdeki halkın istihdamıyla yapılacak yatırımlarla ve izlenecek ekonomik politikalarla koyden kente yapılan goclerin onune gecilmiş olacak,kırsal kesimdeki halkın refah duzeyi yukselip,kentlerde meydana gelen olumsuzlukların onune gecilmiş olacaktır
Goclerin nedenlerine bakacak olursak;sosyal bir olgu olan gocler kendiliğinden meydana gelmemiş,sebepsiz yere olmamıştır Gocleri meydana getiren birtakım sosyal,ekonomik,coğrafi ve dini sebepler vardır Yine goclerin yapılmasıyla birlikte meydana ceşitli sorunlarda yok değildir
Turkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan gunumuze kadar gocler sebepleri bakımından iki ayrı bolumde incelenebilir Daha gelenekci yapıya sahip kulturun etkisiyle meydana gelen sebeplerle 19501980 arası yapılan gocler ve 19802000 yılları arasında yapılan gocler
Fakat Turkiye’de meydana gelen goclerin sebepleri ve sonuclarını acıklamadan once 1927 ile 1950 ve 1955 ile 2000 yılları arasında kırsal ve kentsel nufus oranlarını belirtmek ve bu doğrultuda bilgilenmek sebep ve sonuclar acısından daha iyi olacaktır
Yeni kurulmuş olan Turkiye Cumhuriyeti’nde 1950’ye kadar kırsal nufus oranlarının hayli yuksek olduğu gorulmektedir Bu donemde Turkiye ekonomik ozellikleri dikkate alındığında bir tarım ulkesidir(Erkan,2002)
‘Bilindiği gibi kentlerdeki doğal nufus artışı kırsal alandan daha duşuktur Bunun altında yatan temel neden 1980’li yıllardan sonra Turkiye’deki koyden kente hızlı bir gocun yaşanmakta oluşudur’ (Erkan , 2002 : 86)
Goclerin sebeplerine genel olarak bakınca,itici ve cekici faktorler olarak ic goclerin sebeplerini ikiye ayırabiliriz Koylerde meydana gelen olumsuz etkenler itici faktorleri, şehirlerin sunmuş olduğu imkanlar ise ic gocler icin cekici faktorleridir
1980’lere kadar Turkiye’de ic goclere koylu ve toprakağadevlet ilişkileri,kan davaları,istimlak,kız kacırma,suc,doğal afetler,dinsel baskılar,yoksul koyluler ve kentlerin cekiciliği gibi faktorler sebep olmuştur( Doğan , 1980)
Değişen şartlarla birlikte kan davaları ic goclerin yapılmasını etkileyen sebeplerden biri olmaktan cıkmış fakat yerini teror olayları nedeniyle yapılan goclere bırakmıştır
1980 sonrası Turkiye’de ic goclerin hızlanmasında etkili olan faktorler ceşitlilik gosterir
‘Turkiye’de ic gocler genelde kırdan kente doğrudur Bunda kırsal alanda eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği,kentlerde iş imkanlarının fazlalılığı etkendir’( Meral , 2002 : 601)
Kırsal alanlarda hızlı nufus artışı ic goclerin en onemli sebeplerinden birisidir Hızlı nufus artışının sebep olduğu fazla sayıdaki mirascıların paylaşmalarıyla tarım alanlarının daralması,artan nufusla birlikte kırsal alanlarda bulunan iş olanaklarının nufusa yeterli gelmemesi ic goclerin onemli nedenlerindendir İklimin gosterdiği değişiklikler ve yer şekillerinin de olumsuz etkisiyle insanlar goc etmeye mecbur kalmışlardır
Ote yandan gelişen teknolojiyle birlikte tarımda makineleşmenin artması ve iş gucune duyulan ihtiyacın azalması insanları goc etmek zorunda bırakmıştır
Kentlerde;sanayileşmeden dolayı iş imkanlarının fazla olması,eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygın olması,hayat standartlarının yuksek olması ve yeni iş olanakları elde etme amacı gibi cekici faktorler ic goclerin diğer sebepleridir
İtici ve cekici faktorlerin etkisiyle yapılan ic goclerin beraberinde getirdiği insanların kısa surede barınma ihtiyaclarını karşılamak icin yaptıkları gecekonduların sebep olduğu duzensiz kentleşme en onemli sorunlardan biridir Goclerle birlikte artan nufusun barınma ihtiyacı giderilememiş ve kentlerde konut sıkıntısı yaşanmıştır Kentlerde artan nufusun sorunları giderilmeye calışılmış,nufusun istihdamı hedeflenmiş,kırsal kesim yine ihmal edilerek yatırımlarda dengesizlik olmuştur Kırsal kesimde nufus surekli azalmış,kentlerde ise surekli artmıştır Bununla birlikte nufusun dağılışında dengesizlik olmuşturKaynakwh webhatticom:
Kentlerin kuruluş yıllarında şehirin dışına yapılan sanayi tesisleri,nufusun artması ve paralelinde artan konutlarla birlikte kentlerin icinde kalmış,sonucta yuksek duzeyde cevre kirliliğine neden olmuş,iyi bir planlama yapılamaması yuzunden alt yapı yetersizliği sorunu olmuşturKaynakwh webhatticom:
Aşırı kentleşmenin etkisiyle artan nufusun istihdamı zorlaşmış,insanların eğitim ve sağlık hizmetleri tam anlamıyla giderilememiştir Yine aşırı nufusun etkisiyle toplu taşımada sorunlar ortaya cıkmıştır
Yukarıda sınıflamasını yaptığımız ic ve dış gocler sebep ve sonuc itibariyle bazı noktalarda birbirinden ayrılır Dış gocler, ic goclere gore, sebepleri ve etkileriyle cok geniş coğrafyaları cok daha buyuk bir bicimde etkiler
Meydana gelen buyuk capta tabi afetler insanları dış goce zorlayan onemli bir nedendir Ulkeler arasında meydana gelen savaşların yıkıcı etkisinden kurtulmak icin insanlar dışarı goc etmek zorunda kalmışlardır Yine savaşların sonunda devletlerin kendi aralarında yaptığı anlaşmalarla nufus değişimi(mubadele) yapmışlar ve insanlar kitleler halinde goc etmişlerdir
Toplumlar arasında,bulundukları etnik grubun farklılıkları sorun olmuş,anlaşmazlıklar cıkmış ve bu insanlar goce zorlanmıştır Yaşadığı yerin ekonomik olarak yaşamını devam ettirmeye yeterli olmaması dış gocun sebepleri arasındadır
Yine devletler arasında yapılan anlaşmalarla birlikte yapılan sınır değişiklikleri onemli bir dış goc nedenidir
‘İc gocleri onlemek icin,kırsal alanda eğitim ve sağlık gibi hizmetler iyileştirilmeli,besi ve tarım hayvancılığı geliştirilmeli,kırsal alanda kucuk sanayi kolları geliştirilmelidir’ ( Meral, 2002 : 601)
İc goclerin sebepleri dikkate alınarak koye donuş yasaları desteklenmeli,bu yonde yapılan ve uygulanan projeler desteklenmelidir Kırsal kesimde yaşayan insanların guvenlik sorunları giderilmelidir Aşırı nufus artışının onune gecilerek iyi bir aile planlaması yapılmalı,halkın eğitim seviyesi yukseltilerek sağlık hizmetleri iyileştirilmelidir Halkın kentleşmesinin onune gecilerek toplumun kultur yapısı zedelenmemelidir
Kırsal kesimdeki halkın istihdamıyla yapılacak yatırımlarla ve izlenecek ekonomik politikalarla koyden kente yapılan goclerin onune gecilmiş olacak,kırsal kesimdeki halkın refah duzeyi yukselip,kentlerde meydana gelen olumsuzlukların onune gecilmiş olacaktır