Yurdumuzdaki Doğal Anıtlar
Turkiyede Bulunan Doğal Anıtlar
Doğanın, jeolojik ve jeomorfolojik elemanlarıyla bitki ve su elemanları*nı, ayrı ayrı ya da bir arada kullanarak, kendi eliyle oluşturduğu veya işleyip bezediği mustesnaharika orijinal yapıtlara do*ğal anıt denilmektedir
Dağ zirveleri, ozel bicimli kayalıklar, kanyon ve mağaralar, liyas ve lav birikim*leri, krater ve krater golleri, kaynak ve ılı*calar, cağlayan ve buzullar, peri bacaları, yeraltı gol ve akarsuları Belli başlı jeolo*jik ve jeomorfolojik doğal anıtlardandır Orneğin, ulkemizde UrgupGoreme'nin peribacaları (şeytan masaları), Denizli'nin Pamukkale'si, Nemrut dağının krater ve golleri, Cilodağı buzulu Tortum şelalesi, Silifke'nin cennet cehennem mağaraları bunlardandır
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656c66317
PAMUKKALE:
Turkiye'nin en tanınmış bu doğa harikası kaynak sularının kirecinden oluşmuştur
Parlak beyaz rengi nedeniyle 20 km uzaktan gorulebilir
Pamukkale 2700 metre uzunluğunda ve yuksekliği 160 metredir
Tepesinde antik Roma'dan kalma Hierapolis adlı kutsal antik şehir bulunur510 km yakınında Laodikya antik kenti bulunur5 km ilerisinde ise uluslararası bir thermal merkez olan Karahayıt vardır
Bitki dunyasında da ozellikle ağaclar, bazen doğaustu uzun yaşamlarıyla ve guclu gelişmeleriyle norm, form, renk, doku ve garip yaşama bicimleri plastik ozellikleri! gosterebilirler ya da siyasal olaylarda yer alarak tarihsel onem kazanabilirler; bunlar da birer doğal anıt daha doğrusu birer anıt ağac (anıtsal ağactır)
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656d78702
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656e843da
GOREME VE KAPADOKYA:
Dunya Mirası Listesinde Turkiye'den bircok bolge de yer alıyor Goreme ve Kapadokya bunlardan biri 6 Aralık 1985 tarihinden bu yana doğal ve kulturel varlık olarak Dunya Miras Listesi'nde bulunuyor
Volkanik tuf hem ilgi cekici bir manzara oluşturmuş, hem de oluşturuduğu kaya yapısı yıllarca orada yaşayanları savaştan uzak tutmuş Bizans Kilise mimarisi ve hiristyan tarihinden onemli bir devri sergilemektedir
Bolge 60 milyon yıl once; Erciyes, Hasandağı ve Gulludağın puskurttuğu lav ve kullerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve ruzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya cıkmıştır
İnsan yerleşimi Paleolitik doneme kadar uzanmaktadır Hititler'in yaşadığı topraklar daha sonraki donemlerde Hırıstiyanlığın en onemli merkezlerinden biri olmuştur Kayalara oyulan evler ve kiliseler bolgeyi Hıristiyanlar icin devasa bir sığınak haline getirmiştir
NEMRUT DAĞI:
Adıyaman'ın Kahta ilcesinde boyunca uzanan dağ Kommagene Krallığı'nın bir antik kenti bunyesinde barındırır
I Antiochos Kommagene'nin en onemli kralıydı Amacı yeni bir din kurup dunyaya hukmetmekti Kendisini Tanrı ilan etti Nemrut Dağı'nın 2150 metre yukseklikteki zirvesinde yapımına başladığı gorkemli kutsal alan ve mezar anıtı ne yazık ki olumunden once bitirilemedi
Oğlu Kral I Antiochos da devam etmedi calışmalara, mezar anıtı yarım kaldı
Kutsal alanın doğu ve batı yamaclarında teraslar uzerinde yaptırdığı heykeller ise Nemrut'un sert hava koşullarıyla boğuşarak yuzyıllarca ayakta kalmayı başardı
HATTUŞAŞ:
Hattuşaş (Boğazkoy) Corum'un Sungurlu ilcesinin 22 km guneydoğusundaki Boğazkale ilcesinin (Boğazkoy) 4 km doğusundadır Şehrin adı Hititcede gumuş anlamına gelen hattustan gelmedir
Uzun zamandan beri yapılan kazılarda beş kultur katı ortaya cıkmıştır Bu katlarda Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans donemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur
Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Buyuk Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya'dan oluşmaktadır
Hattuşaş, 28 Kasım 1986 tarihinden bu yana kulturel varlık olarak Dunya Miras Listesi'nde yer almaktadır
XSANTOS VE LETOON:
Fethiye yakınlarındaki bu antik kent, antik cağda Likya'ya başkentlik yapmıştır
gitmektedir Pek cok tarihi olaylara ve savaşlara sahne olan kentten gunumuze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kulturune ozgu dikme mezar anıtları vardır
Kentte ele gecen en eski kalıntılar MO 8 yuzyıla kadar gitmektedir
1840'lı yıllarda antik kentte kazılar yapan İngiliz Fellows, Nereidler Anıtıile pek cok eseri British Museum'a goturmuştur
HİERAPOLİS:
Pamukkale yakınlarındaki bu antik kentin adı kutsal şehiranlamına gelmektedir
MO 190 yılında II Eumenes tarafından kuruldu MO 2 yuzyılda Roma egemenliğine giren şehir altın donemini bu zamanlar yaşadı ve depremlerle yıkıldıktan sonra tamamen Roma mimarisiyle bezendi
İsa'nın havarilerinden Aziz Filipus'un burada oldurulmesi şehre dini bir onem de kazandırmıştırTiyatro kapasitesinin 9500 kişi olmasından dolayı şehir nufusunun 95000100000 arasında olduğu tahmin edilmektedir
Tiyatrosunun tasarımından burada gladyator dovuşleri yapıldığı anlaşılır Sahne altındaki cukurluk bolumle oturma sıraları arasında seyircileri vahşi hayvanlardan korunmak icin yaklaşık 1 metrelik yukseklik farkı vardır
Cilodağı
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656f9671a
Cilo Dağı, Guneydoğu Anadolu Bolgesi'nde, Hakkari bolumunde dağ kutlesidir
Gunumuzde Turkiye'de buzulların en cok geliştiği bolge olan (Turkiye'nin en uzun buzulu Uludoruk buzulunun uzunluğu 4 km'dir) Buzul Dağı (Eski Cilo Dağları), Turkiye'nin ikinci yuksek doruğu olan Uludoruk'u (4135 m) taşır
Yaklaşık 30 km boyunca uzanır Guneydoğu Toroslar'ın Turkiye sınırları icindeki en doğu uzantısı olan Hakkari dağlarına bağlıdır
CennetCehennem Mağaraları
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af265709f855
Bir yeralti deresinin yolactigi kimyasal erozyonla tavanin cokmesi sonucu meydana gelmis buyuk bir cukurdur
Tortum Şelalesi
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af26571b12e7
Tortum Şelalesi oluşumu acsından dunyanın ikinci, yuksekliği bakımıdan ise dunyanın ucuncu şelalesidir
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af26572c3f25
Turkiyede Bulunan Doğal Anıtlar
Doğanın, jeolojik ve jeomorfolojik elemanlarıyla bitki ve su elemanları*nı, ayrı ayrı ya da bir arada kullanarak, kendi eliyle oluşturduğu veya işleyip bezediği mustesnaharika orijinal yapıtlara do*ğal anıt denilmektedir
Dağ zirveleri, ozel bicimli kayalıklar, kanyon ve mağaralar, liyas ve lav birikim*leri, krater ve krater golleri, kaynak ve ılı*calar, cağlayan ve buzullar, peri bacaları, yeraltı gol ve akarsuları Belli başlı jeolo*jik ve jeomorfolojik doğal anıtlardandır Orneğin, ulkemizde UrgupGoreme'nin peribacaları (şeytan masaları), Denizli'nin Pamukkale'si, Nemrut dağının krater ve golleri, Cilodağı buzulu Tortum şelalesi, Silifke'nin cennet cehennem mağaraları bunlardandır
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656c66317
PAMUKKALE:
Turkiye'nin en tanınmış bu doğa harikası kaynak sularının kirecinden oluşmuştur
Parlak beyaz rengi nedeniyle 20 km uzaktan gorulebilir
Pamukkale 2700 metre uzunluğunda ve yuksekliği 160 metredir
Tepesinde antik Roma'dan kalma Hierapolis adlı kutsal antik şehir bulunur510 km yakınında Laodikya antik kenti bulunur5 km ilerisinde ise uluslararası bir thermal merkez olan Karahayıt vardır
Bitki dunyasında da ozellikle ağaclar, bazen doğaustu uzun yaşamlarıyla ve guclu gelişmeleriyle norm, form, renk, doku ve garip yaşama bicimleri plastik ozellikleri! gosterebilirler ya da siyasal olaylarda yer alarak tarihsel onem kazanabilirler; bunlar da birer doğal anıt daha doğrusu birer anıt ağac (anıtsal ağactır)
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656d78702
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656e843da
GOREME VE KAPADOKYA:
Dunya Mirası Listesinde Turkiye'den bircok bolge de yer alıyor Goreme ve Kapadokya bunlardan biri 6 Aralık 1985 tarihinden bu yana doğal ve kulturel varlık olarak Dunya Miras Listesi'nde bulunuyor
Volkanik tuf hem ilgi cekici bir manzara oluşturmuş, hem de oluşturuduğu kaya yapısı yıllarca orada yaşayanları savaştan uzak tutmuş Bizans Kilise mimarisi ve hiristyan tarihinden onemli bir devri sergilemektedir
Bolge 60 milyon yıl once; Erciyes, Hasandağı ve Gulludağın puskurttuğu lav ve kullerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve ruzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya cıkmıştır
İnsan yerleşimi Paleolitik doneme kadar uzanmaktadır Hititler'in yaşadığı topraklar daha sonraki donemlerde Hırıstiyanlığın en onemli merkezlerinden biri olmuştur Kayalara oyulan evler ve kiliseler bolgeyi Hıristiyanlar icin devasa bir sığınak haline getirmiştir
NEMRUT DAĞI:
Adıyaman'ın Kahta ilcesinde boyunca uzanan dağ Kommagene Krallığı'nın bir antik kenti bunyesinde barındırır
I Antiochos Kommagene'nin en onemli kralıydı Amacı yeni bir din kurup dunyaya hukmetmekti Kendisini Tanrı ilan etti Nemrut Dağı'nın 2150 metre yukseklikteki zirvesinde yapımına başladığı gorkemli kutsal alan ve mezar anıtı ne yazık ki olumunden once bitirilemedi
Oğlu Kral I Antiochos da devam etmedi calışmalara, mezar anıtı yarım kaldı
Kutsal alanın doğu ve batı yamaclarında teraslar uzerinde yaptırdığı heykeller ise Nemrut'un sert hava koşullarıyla boğuşarak yuzyıllarca ayakta kalmayı başardı
HATTUŞAŞ:
Hattuşaş (Boğazkoy) Corum'un Sungurlu ilcesinin 22 km guneydoğusundaki Boğazkale ilcesinin (Boğazkoy) 4 km doğusundadır Şehrin adı Hititcede gumuş anlamına gelen hattustan gelmedir
Uzun zamandan beri yapılan kazılarda beş kultur katı ortaya cıkmıştır Bu katlarda Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans donemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur
Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Buyuk Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya'dan oluşmaktadır
Hattuşaş, 28 Kasım 1986 tarihinden bu yana kulturel varlık olarak Dunya Miras Listesi'nde yer almaktadır
XSANTOS VE LETOON:
Fethiye yakınlarındaki bu antik kent, antik cağda Likya'ya başkentlik yapmıştır
gitmektedir Pek cok tarihi olaylara ve savaşlara sahne olan kentten gunumuze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kulturune ozgu dikme mezar anıtları vardır
Kentte ele gecen en eski kalıntılar MO 8 yuzyıla kadar gitmektedir
1840'lı yıllarda antik kentte kazılar yapan İngiliz Fellows, Nereidler Anıtıile pek cok eseri British Museum'a goturmuştur
HİERAPOLİS:
Pamukkale yakınlarındaki bu antik kentin adı kutsal şehiranlamına gelmektedir
MO 190 yılında II Eumenes tarafından kuruldu MO 2 yuzyılda Roma egemenliğine giren şehir altın donemini bu zamanlar yaşadı ve depremlerle yıkıldıktan sonra tamamen Roma mimarisiyle bezendi
İsa'nın havarilerinden Aziz Filipus'un burada oldurulmesi şehre dini bir onem de kazandırmıştırTiyatro kapasitesinin 9500 kişi olmasından dolayı şehir nufusunun 95000100000 arasında olduğu tahmin edilmektedir
Tiyatrosunun tasarımından burada gladyator dovuşleri yapıldığı anlaşılır Sahne altındaki cukurluk bolumle oturma sıraları arasında seyircileri vahşi hayvanlardan korunmak icin yaklaşık 1 metrelik yukseklik farkı vardır
Cilodağı
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af2656f9671a
Cilo Dağı, Guneydoğu Anadolu Bolgesi'nde, Hakkari bolumunde dağ kutlesidir
Gunumuzde Turkiye'de buzulların en cok geliştiği bolge olan (Turkiye'nin en uzun buzulu Uludoruk buzulunun uzunluğu 4 km'dir) Buzul Dağı (Eski Cilo Dağları), Turkiye'nin ikinci yuksek doruğu olan Uludoruk'u (4135 m) taşır
Yaklaşık 30 km boyunca uzanır Guneydoğu Toroslar'ın Turkiye sınırları icindeki en doğu uzantısı olan Hakkari dağlarına bağlıdır
CennetCehennem Mağaraları
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af265709f855
Bir yeralti deresinin yolactigi kimyasal erozyonla tavanin cokmesi sonucu meydana gelmis buyuk bir cukurdur
Tortum Şelalesi
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af26571b12e7
Tortum Şelalesi oluşumu acsından dunyanın ikinci, yuksekliği bakımıdan ise dunyanın ucuncu şelalesidir
imagesturkiyedekidogalanitlarnelerdirozellikleri5af26572c3f25