türkiyedeki madenlerin çıkarıldıkları yerler
TÜRKİYE ’DE ÇIKARILAN MANÂLI MADENLER
Demir
Türkiye'nin birçok yerinde çıkarılan bir madendir Demir çıkarımının %80'ini Doğu Anadolu bölgesi içerisinde kalan Divriği sağlar Balıkesir'de Eymir ve Çarmık, Ege Bölgesinde Ayazmand ve Torbalı, Kahramanmaraş ile Kayseri arasında Faraşa ve Karamadazı, Sivas Hekimhan arasında Hasan çelebi ve Doğu Marmara'da Çamdağı, kayda değer demir alanlarıdır Demir, endüstride en çok kullanılan maden cevheridir bu nedenle demirçelik endüstrisinde başlıca maddedir
Krom
Sert, paslanmaz ve iyi parlatılan bir madendir Kaplamacılık ve çelik yapımında yaygın olarak kullanılır Türkiye'de yaygın olarak çıkarılan madenlerden biride kromdur En zengin krom yatakları; Elazığ'da Guleman, Batı akdenizde (fethiye, marmaris aralarında) Dalaman havzası, Kütahya ile Bursa arası ve Eskişehir'in doğusundaki Seyitgazi'de yer alır Adana'nın kuzeyindeki Akdağ yöresinde de yeni krom yatakları bulunmuştur Akdağ krom yatakları, Dünyanın en zengin yataklarıdır Türkiye, krom çıkarımında dünyada 3 sıradadır Türkiye, çıkardığı kromu büyük ölçüde cevher olarak satmaktadır bu nedenle çıkarımını dış taleplere tabi olarak ayarlamaktadır
Bakir
Kolay işenen bir madendir Elazığ'da maden (Ergani bakır işletmeleri), Artvin'de Murgul (Göktaş) ve Kastamonu'da Küre bakır çıkartılan yerlerdir Rize Çayeli'de yeni bakır yatakları bulunmuştur
Bor
Dilekçe alanı yaygın olan bu maden,boraks ve asitborik elde edilmesi bakımından da önemlidir Balıkesir'de Sultançayırı ve Bigadiç Eskişehir'de Seyitgazi ve Kütahya çevresi manâli çıkarım alanlarıdır Türkiye, bor minarellerinde dünyanın en varlıklı ülkesidir
Boksit
Konya'nın Seydişehir ilçesi ile Antalya'nın Akseki ilçesinde çıkarılır Bu iki çıkarım alanı da Antalya bölümünde yer alır Alüminyumun hammaddesidir
Kükurt
Isparta'nın Keçiborlu ilçesi ile Denizli'nin Sarayköy ilçesinde bulunmaktadır
Manganez
Zonguldak'ın Ereğli ve Artvin'in Borkça (Göktaş) çevrelerinde çıkartılır Denizli Tavas'ta yeni yatakları bulunmuştur
Civa
İzmir'in Ödemiş ve Karaburun, Konya'nın Sarayönü çevresinde ve hem Niğde civarlarında çıkartılır
Tuzlu
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş yollarla elde edilen bir doğal kaynaktır Kayatuzu olarak çıkartıldığı gibi, deniz suyundan ve açık işletme olarak Tuz gölünden de elde edilir en fazla tuzlu üretimi İzmir'deki Çamaltı tuzlasında, deniz suyundan elde edilir Çankırı, Erzurum, Kars, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Konya'da işletilmektedirTürkiye, birçok madende zengin bir ülkedir Bu madenlerden bazıları turistlik eşya yapımında önem taşır Lületaşı (Eskişehir'de) ve oltutaşı (Erzurum'da) bu özellikte olanların en önemlileridir
Tas Komuru (Maden kömürü):
Yurdumuzda tüketilen enerji kaynakları arasında taş kömürünün manâli bir yeri vardır Keza demirçelik ve kimya sanayiilerinin manâli çiğ maddesidir Esas taş kömürü yataklarımız; Zonguldak ve çevresindedir Burası Türkiye'nin tek maden kömürü havzasıdır Bir milyon tonu aşan rezervi vardır
Linyit
Yaygın olarak hemen her bölgemizde çıkarılır Ege bölgesi linyitleri epeyce kalitelidir Manisa'da Soma, Kütahya'da Tavşanlı, Tunçbilek ve Değirmisaz, Amasya'da Çeltek ve Erzurum en önemli çıkarım yerleridir Kahramanmaraş'ın Elbistan, Muğla'nın Yatağan linyitlerinin kalori değeri düşüktür böylece termik santrallerde kullanılır
Petrol
Günümüzde önemli bir güç kaynağı olan petrol, bununla birlikte kimya sanayiinin de çiğ maddesidir Yurdumuzdaki petrol yatakları artı varlıklı değildir Mevcut petrol yataklarımız daha fazla Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Batman, Siirt ve Diyarbakır'dadır Adıyaman, Şanlı Urfa ve Mardin'de de petrol yatakları vardır Üretilen petrol, ihtiyacımızın çok eksik bir kısmını (17) karşılamaktadır Geri kalan kısmını dışardan karşılamaktayız
Yurdumuzda çiğ petrolün arıtılması için rafineriler kurulmuştur Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen ham petrolün bir kısmı Batman Rafinerisine, bir kısmı da Batmanİskenderun boru hattı ile Dörtyol'a gönderilmektedir Buradan da tankerlerle Ataş, İzmir ve İzmit rafinerilerine taşınmaktadır İskenderun Körfezi ile Kırıkkale arasındaki petrol boru hattı ile de Kırıkkale Rafinerisine ham petrol aktarılmaktadır Keza TürkiyeIrak boru hattı ile Irak petrollerinin bir kısmı Yumurtalık Limanı'na taşınmaktadır Bu taşımacılıktan Ülkemiz manâli bir kazanç sağlamaktadır Azerbaycan petrolünün de yapılacak boru hattı ile İskenderun Körfezi'ne getirilmesi planlanmaktadır Yurdumuzda petrol aramalarına şipşak devam edilmektedir
Türkiye'de su gücünden elde edilen elektrik enerjisi üretimi her geçen gün artmaktadır Barajlara dayalı elektrik üreten böylece çok hidroelektrik santralimiz vardır Bunların başlıcaları; Atatürk, Karakaya, Keban, Hasan Şanslı, Demirköprü, Hasan Polatkan, Oymapınar ve Hirfanh hidroelektrik santralleridir Bunların yanına yapımı devamlı hidroelektrik santrallerimiz de vardır
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Fırat ve Dicle üstünde 21 baraj, 17 hidroelektrik santrali yapımı öngörülmektedir Bu proje ile elde edilecek hidroelektrik enerji, Türkiye'deki mevcut hidroelektrik enerjiden fazla daha artı olacaktır
Keza, Denizli yakınlarında Sarayköy'de yüksek sıcaklıktaki su buharından enerji elde edilmektedir Bu tür enerjiye Jeotermal enerjidenir Birçok yerinde dağıtılmış sıcaklıkta termal kaynaklar yer alan yurdumuz, bu güç kaynağı açısından da şanslı görülmektedir Yine yurdumuzun dağıtılmış yerlerinde güneş enerjisinden ısı enerjisi olarak yararlanılmaktadır Yurdumuzda doğal gazdan da faydalanılmaktadır Bir arz yerli üretimin yanı sıra Rusya Federasyonu'ndan borularla, Cezayir'den de deniz yolu ile doğal gaz getirilmektedir Bilhassa büyük kentlerimizde daha fazla kışın ısınmada kullanılan doğal gaz, hava kirliliğini de büyük ölçüde önlemektedir *
TÜRKİYE ’DE ÇIKARILAN MANÂLI MADENLER
Demir
Türkiye'nin birçok yerinde çıkarılan bir madendir Demir çıkarımının %80'ini Doğu Anadolu bölgesi içerisinde kalan Divriği sağlar Balıkesir'de Eymir ve Çarmık, Ege Bölgesinde Ayazmand ve Torbalı, Kahramanmaraş ile Kayseri arasında Faraşa ve Karamadazı, Sivas Hekimhan arasında Hasan çelebi ve Doğu Marmara'da Çamdağı, kayda değer demir alanlarıdır Demir, endüstride en çok kullanılan maden cevheridir bu nedenle demirçelik endüstrisinde başlıca maddedir
Krom
Sert, paslanmaz ve iyi parlatılan bir madendir Kaplamacılık ve çelik yapımında yaygın olarak kullanılır Türkiye'de yaygın olarak çıkarılan madenlerden biride kromdur En zengin krom yatakları; Elazığ'da Guleman, Batı akdenizde (fethiye, marmaris aralarında) Dalaman havzası, Kütahya ile Bursa arası ve Eskişehir'in doğusundaki Seyitgazi'de yer alır Adana'nın kuzeyindeki Akdağ yöresinde de yeni krom yatakları bulunmuştur Akdağ krom yatakları, Dünyanın en zengin yataklarıdır Türkiye, krom çıkarımında dünyada 3 sıradadır Türkiye, çıkardığı kromu büyük ölçüde cevher olarak satmaktadır bu nedenle çıkarımını dış taleplere tabi olarak ayarlamaktadır
Bakir
Kolay işenen bir madendir Elazığ'da maden (Ergani bakır işletmeleri), Artvin'de Murgul (Göktaş) ve Kastamonu'da Küre bakır çıkartılan yerlerdir Rize Çayeli'de yeni bakır yatakları bulunmuştur
Bor
Dilekçe alanı yaygın olan bu maden,boraks ve asitborik elde edilmesi bakımından da önemlidir Balıkesir'de Sultançayırı ve Bigadiç Eskişehir'de Seyitgazi ve Kütahya çevresi manâli çıkarım alanlarıdır Türkiye, bor minarellerinde dünyanın en varlıklı ülkesidir
Boksit
Konya'nın Seydişehir ilçesi ile Antalya'nın Akseki ilçesinde çıkarılır Bu iki çıkarım alanı da Antalya bölümünde yer alır Alüminyumun hammaddesidir
Kükurt
Isparta'nın Keçiborlu ilçesi ile Denizli'nin Sarayköy ilçesinde bulunmaktadır
Manganez
Zonguldak'ın Ereğli ve Artvin'in Borkça (Göktaş) çevrelerinde çıkartılır Denizli Tavas'ta yeni yatakları bulunmuştur
Civa
İzmir'in Ödemiş ve Karaburun, Konya'nın Sarayönü çevresinde ve hem Niğde civarlarında çıkartılır
Tuzlu
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş yollarla elde edilen bir doğal kaynaktır Kayatuzu olarak çıkartıldığı gibi, deniz suyundan ve açık işletme olarak Tuz gölünden de elde edilir en fazla tuzlu üretimi İzmir'deki Çamaltı tuzlasında, deniz suyundan elde edilir Çankırı, Erzurum, Kars, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Konya'da işletilmektedirTürkiye, birçok madende zengin bir ülkedir Bu madenlerden bazıları turistlik eşya yapımında önem taşır Lületaşı (Eskişehir'de) ve oltutaşı (Erzurum'da) bu özellikte olanların en önemlileridir
Tas Komuru (Maden kömürü):
Yurdumuzda tüketilen enerji kaynakları arasında taş kömürünün manâli bir yeri vardır Keza demirçelik ve kimya sanayiilerinin manâli çiğ maddesidir Esas taş kömürü yataklarımız; Zonguldak ve çevresindedir Burası Türkiye'nin tek maden kömürü havzasıdır Bir milyon tonu aşan rezervi vardır
Linyit
Yaygın olarak hemen her bölgemizde çıkarılır Ege bölgesi linyitleri epeyce kalitelidir Manisa'da Soma, Kütahya'da Tavşanlı, Tunçbilek ve Değirmisaz, Amasya'da Çeltek ve Erzurum en önemli çıkarım yerleridir Kahramanmaraş'ın Elbistan, Muğla'nın Yatağan linyitlerinin kalori değeri düşüktür böylece termik santrallerde kullanılır
Petrol
Günümüzde önemli bir güç kaynağı olan petrol, bununla birlikte kimya sanayiinin de çiğ maddesidir Yurdumuzdaki petrol yatakları artı varlıklı değildir Mevcut petrol yataklarımız daha fazla Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Batman, Siirt ve Diyarbakır'dadır Adıyaman, Şanlı Urfa ve Mardin'de de petrol yatakları vardır Üretilen petrol, ihtiyacımızın çok eksik bir kısmını (17) karşılamaktadır Geri kalan kısmını dışardan karşılamaktayız
Yurdumuzda çiğ petrolün arıtılması için rafineriler kurulmuştur Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen ham petrolün bir kısmı Batman Rafinerisine, bir kısmı da Batmanİskenderun boru hattı ile Dörtyol'a gönderilmektedir Buradan da tankerlerle Ataş, İzmir ve İzmit rafinerilerine taşınmaktadır İskenderun Körfezi ile Kırıkkale arasındaki petrol boru hattı ile de Kırıkkale Rafinerisine ham petrol aktarılmaktadır Keza TürkiyeIrak boru hattı ile Irak petrollerinin bir kısmı Yumurtalık Limanı'na taşınmaktadır Bu taşımacılıktan Ülkemiz manâli bir kazanç sağlamaktadır Azerbaycan petrolünün de yapılacak boru hattı ile İskenderun Körfezi'ne getirilmesi planlanmaktadır Yurdumuzda petrol aramalarına şipşak devam edilmektedir
Türkiye'de su gücünden elde edilen elektrik enerjisi üretimi her geçen gün artmaktadır Barajlara dayalı elektrik üreten böylece çok hidroelektrik santralimiz vardır Bunların başlıcaları; Atatürk, Karakaya, Keban, Hasan Şanslı, Demirköprü, Hasan Polatkan, Oymapınar ve Hirfanh hidroelektrik santralleridir Bunların yanına yapımı devamlı hidroelektrik santrallerimiz de vardır
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Fırat ve Dicle üstünde 21 baraj, 17 hidroelektrik santrali yapımı öngörülmektedir Bu proje ile elde edilecek hidroelektrik enerji, Türkiye'deki mevcut hidroelektrik enerjiden fazla daha artı olacaktır
Keza, Denizli yakınlarında Sarayköy'de yüksek sıcaklıktaki su buharından enerji elde edilmektedir Bu tür enerjiye Jeotermal enerjidenir Birçok yerinde dağıtılmış sıcaklıkta termal kaynaklar yer alan yurdumuz, bu güç kaynağı açısından da şanslı görülmektedir Yine yurdumuzun dağıtılmış yerlerinde güneş enerjisinden ısı enerjisi olarak yararlanılmaktadır Yurdumuzda doğal gazdan da faydalanılmaktadır Bir arz yerli üretimin yanı sıra Rusya Federasyonu'ndan borularla, Cezayir'den de deniz yolu ile doğal gaz getirilmektedir Bilhassa büyük kentlerimizde daha fazla kışın ısınmada kullanılan doğal gaz, hava kirliliğini de büyük ölçüde önlemektedir *