Turkiyedeki Bitki Ortusu ceşitleri
Turkiye, bitki tur ve ceşitleri bakımından dunyanın en zengin ulkelerinden biridir Tum Avrupa Kıtasında yaklaşık 12000 bitki turu yer alırken Turkiye'de 12000den fazla bitki turu bulunmaktadır
Bitki Turlerinin Ceşitlilik Gostermesinde; İklim tiplerinin cok ceşitli olmasıYer şekillerinin ve yukseltinin kısa mesafede ceşitlilik gostermesiMatematik konum olarak orta kuşakta yer alması gibi faktorler etkilidirUlkemizde III ve IV jeolojik zamanlarda oluşmuş, gunumuzdeki iklim şartlarında yetişmesi mumkun olmayan ve relikt (kalıntı) diye adlandırılan bazı bitki turleri mevcutturOrneğin Karadeniz Bolgesinde yer yer gorulen kızılcam, sandal ve sedirler aslında Akdeniz bitkileridir Yani bunlar IV Zamandaki iklim değişikliğinde oluşan kalıntı bitkilerdirUlkemizdeki bitkilerin yaklaşık ucte biri dunyanın hicbir yerinde gorulmeyen endemik bitkilerdir Ulkemizde endemik bitkiler en cok Toros Dağları kuşağında bulunur Koyceğiz Golu cevresindeki sığla ağacı, Goller Yoresinde kasnak meşesi, Datca ve Teke Yarımadalarındaki Datca hurması, Kazdağındaki Kazdağı koknarı, Yenice (Zonguldak) civarındaki Istranca meşesi, Kastamonu ve Yozgat cevresindeki İspir meşesi endemik bitkilere ornektir
AORMAN
Ulkemizin yaklaşık % 27,64'u ormanlarla kaplı olup bu ormanların buyuk coğunluğu kıyı kesimlerinde yer almaktadır Turkiyede ormanların dağılışında en fazla yağış miktarı etkilidir Yağışların fazla olduğu kıyı bolgeler orman bakımından da zengindir Doğu Karadeniz kıyıları haric tahrip edilen ormanların kendini yenilemesi yurdumuzun bir cok yerinde zordur
Ormanlar, ağacların oluşturduğu topluluğa denir Ağaclar yapraklarının ozelliğine gore iğne ve geniş yapraklı diye iki gruba ayrılır Sıcaklığın fazla olduğu yerlerde geniş yapraklı ormanlar, sıcaklığın azaldığı yerlerde ise iğne yapraklı ormanlar yer alır
Ormanların gelişmesini sınırlayan iklim olayları sıcaklık ve yağıştır Orman ust sınırını sıcaklık belirler Bu sınır ormanların ortadan kalktığı ve ağacların azaldığı yerlerdir Orman alt sınırını ise yağış belirlerUlkemizde orman ust sınırının en fazla olduğu yerler Doğu Anadolu Bolgesindedir Burada orman ust sınırı 2800 m dir İc Anadoluda 2500 m, Akdeniz Bolgesinde 2100 m ve Karadeniz Bolgesinde 2000 mdir
İĞNE YAPRAKLI AĞACLAR
KIZILCAM
Kızılcam, ışığı seven hızlı buyuyen bir cam turudur Dunyadaki en geniş yayılışı Turkiye'dedir Esas olarak Akdeniz ve Ege Bolgelerinde geniş ormanlar oluştururlar
FISTIK CAMI
Tipik bir Akdeniz ağacı olan fıstıkcamı, ozellikle Batı ve Guney Anadolu'da ormanlar kurar Tohumları oldukca buyukturHalk arasında cam fıstığıdiye adlandırılan tohumları Batı Anadolu yoresindeki koyluler icin onemli bir gelir kaynağıdır
SARICAM
Sarıcam, Kuzey Anadolu'nun yuksek dağlık kesimlerinde saf yada karışık ormanlar kurmakla birlikte, kucuk adacıklar halinde ic ve guney bolgelerimize kadar ulaşır Narin govdeli, sivri tepeli ve ince dallı bir ağactır Yetişkin bireylerinin boyu 40 metreyi aşar
KARACAM
İc bolgelerimiz ile butun kıyı bolgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar
ARDIC
Surungen calılardan buyuk ağaclara kadar cok ceşitli turleri olan ardıc, hemen hemen butun bolgelerimizin yuksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gosterir
SEDİR
Batı, Orta Toroslarda doğal olarak bulunur Toros Sedirinin dunya uzerindeki en geniş doğal ormanları Turkiye'dedir
GOKNAR(KOKNAR)
40m'ye kadar boylanabilen goknarlar, kendine ozgu formu, govde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Camgiller familyasının diğer turlerinden ayırt edilebilir Dunya uzerindeki 40 turunden dordu; Doğu Karadeniz goknarı , Batı Karadeniz goknarı , Kazdağı goknarı ,Toros goknarı ulkemizde doğal yayılış alanı gosterir
LADİN
Kuzey yarıkurenin ılıman ve soğuk bolgelerinde yayılış gosterirUlkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yuksek kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kuran turu Doğu ladinidir
SERVİ
Fıstık camı ile birlikte Akdeniz'in doğal peyzajını karakterize eder Turkulere konu olmuş inceliği, uzun boyu (3035 m) ve koyu yeşil yaprak dokusu ile uzaklardan dikkati ceker
GENİŞ YAPRAKLI AĞACLAR
MEŞE
Ulkemizin hemen her bolgesinde turlerine bağlı olarak yayılış gosterir 25 m boya ve 2 m capa erişebilen geniş tepeli ağaclardan 35 m boya sahip calılara kadar değişen turleri vardır
KAYIN
Daha cok kuzey bolgelerimizde doğal yayılış gostermekle birlikte kayın ağacı guneydeki Nur dağlarında da yayılış gosterir Saf yada goknar, ladin, cam ve meşelerle karışık geniş ormanlar kurar
GURGEN
Trakya, Ege, Marmara Bolgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bolgesi'nde yayılış gosterir Genellikle kuzey ve guney kıyı bolgelerimizin karışık ormanlarında bulunur
KIZILAĞAC
Trakya, Marmara cevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz'de saf ve karışık olarak yayılış gosterir
AKCAAĞAC
Adını, acık renkli odunundan alır Kanatlı meyveleri kelebeğe benzediği icin bazı bolgelerde kelebek ağaclarıolarak da anılmaktadır
KESTANE
Kuzey Anadolu ve Marmara Bolgesi'nde yayılış gosterir Cicekleri onemli bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
DİŞBUDAK
Doğu ve Batı Karadeniz Bolumleri ile Marmara ve Ege Bolgesi'nde yayılış gosterir
IHLAMUR
Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaclarında 1000 metre yuksekliğe kadar yetişebilmektedirCok gec acan cicekleri (HaziranTemmuz) kurutularak cay gibi icilir
CINAR
Orman bolgelerindeki dere iclerinde ve akarsu yataklarında doğal olarak yetişir
KAVAK
Turkiye'nin hemen her bolgesinde yayılış gosterir Doğal yayılış gosteren turleri; Karakavak , Akkavak ,Titrek kavak , Fırat kavağıdır
BMAKİ
Maki; Akdeniz ikliminin gorulduğu yerlerde, kızılcam ve meşe ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya cıkan, bodur ağac ve calılardan oluşan bitki ortusudur Genellikle 13 m boyundadır Makiyi oluşturan bitkilerin yaprakları kalın, sert, cilalı veya kece gibi tuyludurMakiyi oluşturan başlıca bitkiler; Yabani zeytin, mersin, keciboynuzu, kermez meşesi, sandal, kocayemiş, defne, sakız, menengic, zakkum, tesbih ağacı ve akcakesmedirMakiler; Marmara kıyılarında 300400 m, Ege kıyılarında 500600m, Akdeniz kıyılarında 700800m yukseltiye kadar cıkabilmektedir Makilerin cıkabildiği ust sınırın bolgelere gore değişiklik gostermesinin nedeni, sıcaklığın enleme gore değişmesidirAkdeniz ve Ege kıyılarında makilerin tahrip edildiği, toprağın inceldiği alanlarda dikenli calılardan oluşan bitki toplulukları gorulur Garig adı verilen bu bitkilerin başlıcaları; lavanta ciceği, diken calısı, supurge calısı, laden, yasemin ve fundadırKaradeniz kıyılarında da ormanların tahrip edildiği yerlerde calılara rastlanır Bunlara yalancı maki (psodomaki) denir
CBOZKIR
Kurak ve yarı kurak bolgelerde, ilkbahar yağışlarıyla yeşeren ve yaz kuraklığının etkisiyle sararan ot topluluklarıdır Bozkırlarda gorulen yaygın ot turleri; geven, coban yastığı, uzerlik, cakır dikeni, yavşan otu, gelincik, sığır kuyruğu, kılıcotu, cayır ucgulu, peygamber ciceğidirUlkemizin onemli bir bolumunde bozkırlar yer almaktadır Fakat bu alanların hepsi doğal bozkır değildir İc kesimlerde insanlar tarafından ormanların tahrip edilmesiyle oluşan bozkır alanları da vardır Bunlara antropojen bozkır adı verilir
DCAYIR
İlkbaharda yeşerip yaz boyu yeşil kalan, bozkırlardan daha gur ot toplulukları cayır, dağ cayırı veya alpin cayır olarak adlandırılırBunlar, ErzurumKars cevresindeki yuksek plato alanlarında, Kuzey Anadolu Dağlarında, Toroslarda ve ulkemizin doğusunda yer alan yuksek dağlarda gorulmektedirDağ cayırlarını oluşturan başlıca ot turleri; geven, yumak, tarla sarmaşığı, duğun ciceği, sarı cicekli orman gulu, mine, kar cicekleri, kardelen, taşkıran, yıldız ve cayırdır
Turkiye, bitki tur ve ceşitleri bakımından dunyanın en zengin ulkelerinden biridir Tum Avrupa Kıtasında yaklaşık 12000 bitki turu yer alırken Turkiye'de 12000den fazla bitki turu bulunmaktadır
Bitki Turlerinin Ceşitlilik Gostermesinde; İklim tiplerinin cok ceşitli olmasıYer şekillerinin ve yukseltinin kısa mesafede ceşitlilik gostermesiMatematik konum olarak orta kuşakta yer alması gibi faktorler etkilidirUlkemizde III ve IV jeolojik zamanlarda oluşmuş, gunumuzdeki iklim şartlarında yetişmesi mumkun olmayan ve relikt (kalıntı) diye adlandırılan bazı bitki turleri mevcutturOrneğin Karadeniz Bolgesinde yer yer gorulen kızılcam, sandal ve sedirler aslında Akdeniz bitkileridir Yani bunlar IV Zamandaki iklim değişikliğinde oluşan kalıntı bitkilerdirUlkemizdeki bitkilerin yaklaşık ucte biri dunyanın hicbir yerinde gorulmeyen endemik bitkilerdir Ulkemizde endemik bitkiler en cok Toros Dağları kuşağında bulunur Koyceğiz Golu cevresindeki sığla ağacı, Goller Yoresinde kasnak meşesi, Datca ve Teke Yarımadalarındaki Datca hurması, Kazdağındaki Kazdağı koknarı, Yenice (Zonguldak) civarındaki Istranca meşesi, Kastamonu ve Yozgat cevresindeki İspir meşesi endemik bitkilere ornektir
AORMAN
Ulkemizin yaklaşık % 27,64'u ormanlarla kaplı olup bu ormanların buyuk coğunluğu kıyı kesimlerinde yer almaktadır Turkiyede ormanların dağılışında en fazla yağış miktarı etkilidir Yağışların fazla olduğu kıyı bolgeler orman bakımından da zengindir Doğu Karadeniz kıyıları haric tahrip edilen ormanların kendini yenilemesi yurdumuzun bir cok yerinde zordur
Ormanlar, ağacların oluşturduğu topluluğa denir Ağaclar yapraklarının ozelliğine gore iğne ve geniş yapraklı diye iki gruba ayrılır Sıcaklığın fazla olduğu yerlerde geniş yapraklı ormanlar, sıcaklığın azaldığı yerlerde ise iğne yapraklı ormanlar yer alır
Ormanların gelişmesini sınırlayan iklim olayları sıcaklık ve yağıştır Orman ust sınırını sıcaklık belirler Bu sınır ormanların ortadan kalktığı ve ağacların azaldığı yerlerdir Orman alt sınırını ise yağış belirlerUlkemizde orman ust sınırının en fazla olduğu yerler Doğu Anadolu Bolgesindedir Burada orman ust sınırı 2800 m dir İc Anadoluda 2500 m, Akdeniz Bolgesinde 2100 m ve Karadeniz Bolgesinde 2000 mdir
İĞNE YAPRAKLI AĞACLAR
KIZILCAM
Kızılcam, ışığı seven hızlı buyuyen bir cam turudur Dunyadaki en geniş yayılışı Turkiye'dedir Esas olarak Akdeniz ve Ege Bolgelerinde geniş ormanlar oluştururlar
FISTIK CAMI
Tipik bir Akdeniz ağacı olan fıstıkcamı, ozellikle Batı ve Guney Anadolu'da ormanlar kurar Tohumları oldukca buyukturHalk arasında cam fıstığıdiye adlandırılan tohumları Batı Anadolu yoresindeki koyluler icin onemli bir gelir kaynağıdır
SARICAM
Sarıcam, Kuzey Anadolu'nun yuksek dağlık kesimlerinde saf yada karışık ormanlar kurmakla birlikte, kucuk adacıklar halinde ic ve guney bolgelerimize kadar ulaşır Narin govdeli, sivri tepeli ve ince dallı bir ağactır Yetişkin bireylerinin boyu 40 metreyi aşar
KARACAM
İc bolgelerimiz ile butun kıyı bolgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar
ARDIC
Surungen calılardan buyuk ağaclara kadar cok ceşitli turleri olan ardıc, hemen hemen butun bolgelerimizin yuksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gosterir
SEDİR
Batı, Orta Toroslarda doğal olarak bulunur Toros Sedirinin dunya uzerindeki en geniş doğal ormanları Turkiye'dedir
GOKNAR(KOKNAR)
40m'ye kadar boylanabilen goknarlar, kendine ozgu formu, govde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Camgiller familyasının diğer turlerinden ayırt edilebilir Dunya uzerindeki 40 turunden dordu; Doğu Karadeniz goknarı , Batı Karadeniz goknarı , Kazdağı goknarı ,Toros goknarı ulkemizde doğal yayılış alanı gosterir
LADİN
Kuzey yarıkurenin ılıman ve soğuk bolgelerinde yayılış gosterirUlkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yuksek kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kuran turu Doğu ladinidir
SERVİ
Fıstık camı ile birlikte Akdeniz'in doğal peyzajını karakterize eder Turkulere konu olmuş inceliği, uzun boyu (3035 m) ve koyu yeşil yaprak dokusu ile uzaklardan dikkati ceker
GENİŞ YAPRAKLI AĞACLAR
MEŞE
Ulkemizin hemen her bolgesinde turlerine bağlı olarak yayılış gosterir 25 m boya ve 2 m capa erişebilen geniş tepeli ağaclardan 35 m boya sahip calılara kadar değişen turleri vardır
KAYIN
Daha cok kuzey bolgelerimizde doğal yayılış gostermekle birlikte kayın ağacı guneydeki Nur dağlarında da yayılış gosterir Saf yada goknar, ladin, cam ve meşelerle karışık geniş ormanlar kurar
GURGEN
Trakya, Ege, Marmara Bolgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bolgesi'nde yayılış gosterir Genellikle kuzey ve guney kıyı bolgelerimizin karışık ormanlarında bulunur
KIZILAĞAC
Trakya, Marmara cevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz'de saf ve karışık olarak yayılış gosterir
AKCAAĞAC
Adını, acık renkli odunundan alır Kanatlı meyveleri kelebeğe benzediği icin bazı bolgelerde kelebek ağaclarıolarak da anılmaktadır
KESTANE
Kuzey Anadolu ve Marmara Bolgesi'nde yayılış gosterir Cicekleri onemli bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
DİŞBUDAK
Doğu ve Batı Karadeniz Bolumleri ile Marmara ve Ege Bolgesi'nde yayılış gosterir
IHLAMUR
Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaclarında 1000 metre yuksekliğe kadar yetişebilmektedirCok gec acan cicekleri (HaziranTemmuz) kurutularak cay gibi icilir
CINAR
Orman bolgelerindeki dere iclerinde ve akarsu yataklarında doğal olarak yetişir
KAVAK
Turkiye'nin hemen her bolgesinde yayılış gosterir Doğal yayılış gosteren turleri; Karakavak , Akkavak ,Titrek kavak , Fırat kavağıdır
BMAKİ
Maki; Akdeniz ikliminin gorulduğu yerlerde, kızılcam ve meşe ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya cıkan, bodur ağac ve calılardan oluşan bitki ortusudur Genellikle 13 m boyundadır Makiyi oluşturan bitkilerin yaprakları kalın, sert, cilalı veya kece gibi tuyludurMakiyi oluşturan başlıca bitkiler; Yabani zeytin, mersin, keciboynuzu, kermez meşesi, sandal, kocayemiş, defne, sakız, menengic, zakkum, tesbih ağacı ve akcakesmedirMakiler; Marmara kıyılarında 300400 m, Ege kıyılarında 500600m, Akdeniz kıyılarında 700800m yukseltiye kadar cıkabilmektedir Makilerin cıkabildiği ust sınırın bolgelere gore değişiklik gostermesinin nedeni, sıcaklığın enleme gore değişmesidirAkdeniz ve Ege kıyılarında makilerin tahrip edildiği, toprağın inceldiği alanlarda dikenli calılardan oluşan bitki toplulukları gorulur Garig adı verilen bu bitkilerin başlıcaları; lavanta ciceği, diken calısı, supurge calısı, laden, yasemin ve fundadırKaradeniz kıyılarında da ormanların tahrip edildiği yerlerde calılara rastlanır Bunlara yalancı maki (psodomaki) denir
CBOZKIR
Kurak ve yarı kurak bolgelerde, ilkbahar yağışlarıyla yeşeren ve yaz kuraklığının etkisiyle sararan ot topluluklarıdır Bozkırlarda gorulen yaygın ot turleri; geven, coban yastığı, uzerlik, cakır dikeni, yavşan otu, gelincik, sığır kuyruğu, kılıcotu, cayır ucgulu, peygamber ciceğidirUlkemizin onemli bir bolumunde bozkırlar yer almaktadır Fakat bu alanların hepsi doğal bozkır değildir İc kesimlerde insanlar tarafından ormanların tahrip edilmesiyle oluşan bozkır alanları da vardır Bunlara antropojen bozkır adı verilir
DCAYIR
İlkbaharda yeşerip yaz boyu yeşil kalan, bozkırlardan daha gur ot toplulukları cayır, dağ cayırı veya alpin cayır olarak adlandırılırBunlar, ErzurumKars cevresindeki yuksek plato alanlarında, Kuzey Anadolu Dağlarında, Toroslarda ve ulkemizin doğusunda yer alan yuksek dağlarda gorulmektedirDağ cayırlarını oluşturan başlıca ot turleri; geven, yumak, tarla sarmaşığı, duğun ciceği, sarı cicekli orman gulu, mine, kar cicekleri, kardelen, taşkıran, yıldız ve cayırdır