Türkiye'de son periyotta uygulanan ekonomik modelin ana iskeletini cari fazla oluştururken, şimdi planlara nazaran tem tesir görülmedi. Geçen yıl planlanan cari açık ya da fazlanın savaşın çelmesine takılması ise güç tarafında sorunu büyütüyor. Türkiye'nin güç maliyeti cari açığı büyütecek mi?
Yeni haftaya başlarken açıklanacak kıymetli datalarından biri de cari açık olacak.
Ekonomistler son devirde rezervlerdeki kuru baskılamam emelli düşüşün cari açık finansmanında oluşturacağı tehlikeye dikkat çekerken, bunu sonuncunda da kurda da baskının azalacağının altını çiziyorlar. Güç fiyatlarındaki yükseliş dış ticaret açığında büyük oranda görülürken, cari açığın bundan misli ile etkileneceği belirtiliyor.
Sözcü'nün aktardığına göre, Reuters'ın 13 kurum ile gerçekleştirdiği ankete nazaran şubat ayında ortalama 5,5 milyar dolarlık cari açık bekleniyor. Ankette 2022 yılına ait beklenti ise bir evvelki anketteki 29 milyar dolardan 38,25 milyar dolara revize edildi.
Foreks Haber'in ise 16 ekonomist ile düzenlediği ankette varsayımlar ortalama 5 milyar 613 milyon dolar açık olarak gerçekleşti.
Merkez Bankası'nın faiz indirimleri ile cari fazla hedeflemesi geçen yılın tartışmaları iktisat başlıklarından olurken, kurdaki süratli yükselişe sonradan da Rusya'nın Ukrayna işgali eşlik etti.
Cari açık ocak ayında güç maliyetlerindeki rekor artış öncülüğünde 7,1 milyar dolara yükselerek son dört yılın tepesine ulaşmıştı.
Dış ticaret açığında ise ihracat tarafına odaklanılırken, artışın büyümesi beğenilen dikkat çekiyor. Türkiye şubat ayı dış ticaret açığı, 7,77 milyar doları güç ithalatından gelen ve yıllık yüzde 135,5 oranında artış göstererek 7,88 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu'nun geçen yıl enflasyon raporu sunumlarında üzerinde durduğu cari fazla, faizlerin düşürülerek, büyüme, istihdam, ihracat ve yatırımlarla artışa gitmesi hedeflenirken, cari açık geçen yıl 14,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ekonomik planlarının ana amacında de cari fazla olduğu biliniyor.
Rusya-Ukrayna savaşı ile tüm dünyayı etkileyen petrol, doğalgaz ve hububat fiyatlarındaki sert yükselişin Türkiye'nin cari açığını daha da büyütmesi bekleniyor.
Savaşın bir başka tesiri de Türkiye'ye gelen turistlerin yüklü olarak bu iki ülke vatandaşları olması ve savaş nedeniyle kur ve cari tarafta umut bağlanan turizm gelirlerinin riske girmesi de cari istikrar üzerinde baskı oluşturuyor.
Dünya çapında pandemi çıkışında arz yeterliliğinin tartışıldığı güç piyasalarında, Çin'de tekrar artan salgın önlemleri, petrol fiyatlarındaki üst baskıyı zayıflatsa da savaşın uzaması, Avrupa'nın Rusya'ya şimdi alternatif bulunmaması ile Rusya'nın yaptırımlara karşı rubleyi korumak maksadıyla ticaret düzenlemeleri ile de petrol yılbaşında 80 dolar değilken 100 dolar düzeyinde bulunuyor.