Türkiye ’nin Dağları hakkında bilgiler:
Türkiye ’nin dağları konusuna Türkiye ’de yer alan kıvrımlı dağlarla başlayalım
1) Kıvrım Dağları: Kıvrımlı dağlar, levhaların sıkıştırmasına bağlı olarak elastik tabakaların kıvrılarak yükselmesiyle oluşan dağ türleridir Yüksekte kalan yerlere antiklinal, çanak biçiminde alçakta kalan yerlere de senklinal adı verilir
Türkiye ’nin dağları içinde yer alan kıvrımlı dağlar:
Türkiye ’nin dağları içinde yaradılış yönüyle en fazla bulunan dağ türü kıvrımlı dağlardır
Kuzey Anadolu Dağları : Karadeniz kıyısına paralel uzanan kıvrımlı dağlardır Kuzey Anadolu Dağları, Ilgaz, Canik, Küre, Bolu, Giresun, Rize, Hecin Süvarisi, Kaçkar, Çimen, Mescit, Kop, Köroğlu, Yalnızçam gibi dağlardan oluşmaktadır
Toros Dağları: Öteki kıvrım dağları da Akdeniz kıyısına paralel uzanan Toros kıvrımlı dağlarıdır Ülkemizde Toros dağları Batı Toroslar, Orta Toroslar ve Güneydoğu Toroslar edinmek üzere üçe ayrılmaktadır
Batı Toroslar: Söğüt, Bey, Barla, Sultan, Geyik, Karakuş ve Dedegöl dağlarından oluşmaktadır
Orta Toroslar: Aladağlar, Bolkar, Engizek, Tahtalı, Maraş (Ağıl) ve Binboğa dağları Orta Toroslarda yer almaktadır
Güneydoğu Toroslar: Bingöl, Hakkari gibi dağlarla, Gündeydoğu Anadolu Bölgesi ’ni kuzeyden kuşatan dağlardır
Doğu Anadolu Bölgesi: Buradaki kıvrım dağları Cilo, Mercan, Malatya, Karasu, Munzur, Allahuekber, İspiriz, Mengen dağlarından oluşmaktadır
İç Anadolu Bölgesi: Elmadağ, Akdağlar, Köse Dağları ve Tecer dağlarından oluşmaktadır
Marmara Bölgesi: Yıldız (Istranca), Samanlı, Koru, Işıklar ve Biga dağlarından oluşmaktadır
Ege Bölgesi: Demirci, Eğrigöz, Emirdağ ve Sandıklı dağları da Ege Bölgesindeki kıvrım dağlarını oluşturmaktadır
2) Kırık Dağlar: Basınca uğrayan ve kıvrılmayarak dek sert olan kütlelerin kırılmasıyla oluşan dağ türleridir Kırılma ile meydana gelen yüksek yerlere Horst, alçak depresyon alanlarına da Graben denilmektedir
Kırık dağlar en fazla Ege Bölgesinde yer almaktadır
Ege Bölgesinin Kuzeyinden Güneyine içten Horst ve Graben oluşumunun etkileri gözükmektedir Kuzeyden Güneye içten bir dağ (horst) ve bir akarsu (graben) sırasını peşine düşüp takip etmektedir
Kazdağı Edremit , Madra DağıBakırçay, YuntdağıGediz, Bozdağlar Minik Menderes, Açık Fikirli DağlarıBüyük Menderes, Menteşe Dağları
Ege Bölgesi ’nde yukarıdaki gibi bir dağ (horst) ve bir nehir (graben) kuzeyden güneye içten sıra izlemektedir
Akdeniz bölgesindeki Nur (Amanos) Dağları da kırık dağlara örnektir
3) Volkanik Dağlar: Bir öteki önemli dağ türü de volkanik dağlardır Volkanik dağlar, yerin içindeki kavgalı ve istikrarsız magma tabakasının dirençsiz kuvvetsiz bölümlerden yüzeye çıkması ve katılaşması sonucu oluşmaktadır
Başlıca fay hatları üzerinde yer alan volkanik dağların diğer dağlardan bir farkı da arazide tek olarak bulunmalarıdır
Türkiye ’nin Dağları içinde yer volkanik dağlar:
Doğu Anadolu Bölgesi: Sancı, Tendürek, Süphan ve Nemrut Dağları
Türkiye ’nin dağları içinde volkanik arazinin en geniş yer kapladığı alan Doğu Anadolu Bölgesi ’dir
İç Anadolu Bölgesi: Erciyes, Melendiz, Hasandağ, Karacadağ ve Karadağ İç Anadolu Bölgesi ’ndeki volkanik dağlardır
Ege Bölgesi: Manisa – Kula konileri
Marmara Bölgesi: Uludağ
Akdeniz Bölgesi: Hatay – Hassa
Güney Doğu Anadolu: Karacadağ
Güney Doğu Anadolu bölgesindeki Karacadağ, lav tabakasının aşırı akışkanlığından dolayı Türkiye ’nin en geniş konili volkan dağı olma özelliğini taşımaktadır Türkiye ’nin dağları içinde şu anda etkin bir volkanik dağ yoktur
Türkiyenin Dağlar Haritası
*
Türkiye ’nin dağları konusuna Türkiye ’de yer alan kıvrımlı dağlarla başlayalım
1) Kıvrım Dağları: Kıvrımlı dağlar, levhaların sıkıştırmasına bağlı olarak elastik tabakaların kıvrılarak yükselmesiyle oluşan dağ türleridir Yüksekte kalan yerlere antiklinal, çanak biçiminde alçakta kalan yerlere de senklinal adı verilir
Türkiye ’nin dağları içinde yer alan kıvrımlı dağlar:
Türkiye ’nin dağları içinde yaradılış yönüyle en fazla bulunan dağ türü kıvrımlı dağlardır
Kuzey Anadolu Dağları : Karadeniz kıyısına paralel uzanan kıvrımlı dağlardır Kuzey Anadolu Dağları, Ilgaz, Canik, Küre, Bolu, Giresun, Rize, Hecin Süvarisi, Kaçkar, Çimen, Mescit, Kop, Köroğlu, Yalnızçam gibi dağlardan oluşmaktadır
Toros Dağları: Öteki kıvrım dağları da Akdeniz kıyısına paralel uzanan Toros kıvrımlı dağlarıdır Ülkemizde Toros dağları Batı Toroslar, Orta Toroslar ve Güneydoğu Toroslar edinmek üzere üçe ayrılmaktadır
Batı Toroslar: Söğüt, Bey, Barla, Sultan, Geyik, Karakuş ve Dedegöl dağlarından oluşmaktadır
Orta Toroslar: Aladağlar, Bolkar, Engizek, Tahtalı, Maraş (Ağıl) ve Binboğa dağları Orta Toroslarda yer almaktadır
Güneydoğu Toroslar: Bingöl, Hakkari gibi dağlarla, Gündeydoğu Anadolu Bölgesi ’ni kuzeyden kuşatan dağlardır
Doğu Anadolu Bölgesi: Buradaki kıvrım dağları Cilo, Mercan, Malatya, Karasu, Munzur, Allahuekber, İspiriz, Mengen dağlarından oluşmaktadır
İç Anadolu Bölgesi: Elmadağ, Akdağlar, Köse Dağları ve Tecer dağlarından oluşmaktadır
Marmara Bölgesi: Yıldız (Istranca), Samanlı, Koru, Işıklar ve Biga dağlarından oluşmaktadır
Ege Bölgesi: Demirci, Eğrigöz, Emirdağ ve Sandıklı dağları da Ege Bölgesindeki kıvrım dağlarını oluşturmaktadır
2) Kırık Dağlar: Basınca uğrayan ve kıvrılmayarak dek sert olan kütlelerin kırılmasıyla oluşan dağ türleridir Kırılma ile meydana gelen yüksek yerlere Horst, alçak depresyon alanlarına da Graben denilmektedir
Kırık dağlar en fazla Ege Bölgesinde yer almaktadır
Ege Bölgesinin Kuzeyinden Güneyine içten Horst ve Graben oluşumunun etkileri gözükmektedir Kuzeyden Güneye içten bir dağ (horst) ve bir akarsu (graben) sırasını peşine düşüp takip etmektedir
Kazdağı Edremit , Madra DağıBakırçay, YuntdağıGediz, Bozdağlar Minik Menderes, Açık Fikirli DağlarıBüyük Menderes, Menteşe Dağları
Ege Bölgesi ’nde yukarıdaki gibi bir dağ (horst) ve bir nehir (graben) kuzeyden güneye içten sıra izlemektedir
Akdeniz bölgesindeki Nur (Amanos) Dağları da kırık dağlara örnektir
3) Volkanik Dağlar: Bir öteki önemli dağ türü de volkanik dağlardır Volkanik dağlar, yerin içindeki kavgalı ve istikrarsız magma tabakasının dirençsiz kuvvetsiz bölümlerden yüzeye çıkması ve katılaşması sonucu oluşmaktadır
Başlıca fay hatları üzerinde yer alan volkanik dağların diğer dağlardan bir farkı da arazide tek olarak bulunmalarıdır
Türkiye ’nin Dağları içinde yer volkanik dağlar:
Doğu Anadolu Bölgesi: Sancı, Tendürek, Süphan ve Nemrut Dağları
Türkiye ’nin dağları içinde volkanik arazinin en geniş yer kapladığı alan Doğu Anadolu Bölgesi ’dir
İç Anadolu Bölgesi: Erciyes, Melendiz, Hasandağ, Karacadağ ve Karadağ İç Anadolu Bölgesi ’ndeki volkanik dağlardır
Ege Bölgesi: Manisa – Kula konileri
Marmara Bölgesi: Uludağ
Akdeniz Bölgesi: Hatay – Hassa
Güney Doğu Anadolu: Karacadağ
Güney Doğu Anadolu bölgesindeki Karacadağ, lav tabakasının aşırı akışkanlığından dolayı Türkiye ’nin en geniş konili volkan dağı olma özelliğini taşımaktadır Türkiye ’nin dağları içinde şu anda etkin bir volkanik dağ yoktur
Türkiyenin Dağlar Haritası
*