turklerin kullandıkları alfabeler ve ozellikleri,urklerin kullandıkları alfabeler resimli anlatım
Gokturk Alfabesi
imagesturklerintarihtengunumuzekadarkullandiklarialfabelerresimli5ad68d2ea10f5
Turklerin siyasal varlık olarak tarih sahnesine cıkmaları, Milattan onceki yuzyıllara, Hiungnu`lar donemine kadar geriye gitmektedir Hunlar doneminde yazının kullanıldığına ilişkin bazı kayıtlar olmakla birlikte, bu yazının niteliği hakkında acık bilgilere sahip değiliz Bu yuzden Turklerin kullandıkları kesin olarak bilinen ilk alfabe Gokturkler doneminde yaygınlık kazanan Gokturk alfabesidir Son yıllarda IssıkGol yakınındaki bir kurganda bulunan iki satırdan oluşan yazı, Gokturk alfabesi karakterinde olup, MO VIV yuzyıllara tarihlenmektedir Bu yuzden de Gokturklere bağlanan ilk Turk yazısının Gokturk Kağanlığı`nın kuruluşundan yuzyıllarca once bulunduğunu kabul etmek gerekmektedir
İlk Turk alfabesinden gunumuze kalan en buyuk kalıntılar Gokturkler doneminde dikilen yazıtlarda karşımıza cıkmaktadır Cozulup değerlendirilmeleri ancak XIX yuzyıl sonunda mumkun olmuştur Bunlardan ilk bulunanları Yenisey Irmağı boyundaki yazıtlar olmuştu 1889′da da Orhon yazıtları diye anılan iki buyuk yazıt daha ortaya cıkarılmıştı Oteki yazıtlardan farklı olarak bunların arka yuzlerinde Cince metinler de vardı Yani Ankara`daki Augustus Tapınağı`nda olduğu gibi iki ayrı dilde yazılmışlardı Danimarkalı Turkolog Wilhelm Thomsen, 1893`te bu yazıtları cozmuş, boylece bunların Kultigin ve Bilge Kağan tarafından diktirildikleri, yazının Turklere ozgu bir alfabe, dilin de eski Turkce olduğu meydana cıkarılmıştı
Anıtların oneminden oturu Orhon alfabesi diye de anılan Gokturk alfabesinin kokenine gelince, bu konuda cok farklı goruş ve iddialar bulunmaktadır Bu alfabede kullanılan işaretler, Runik diye adlandırılan eski Iskandinav yazısındaki işaretlere benzediği icin Runik karakterli sayılmış ve o alfabeyle ilişkili olabileceği one surulmuştur Yazıyı cozen Thomsen, bu Turk alfabesinin Arani alfabesinden turemiş olabileceği goruşunu savunmuştu Buna karsın Aristov gibi Rus bilginleri, bu yazıdaki işaretlerin eski Turk damgalarından alınmış olabileceğine dikkatleri cekmiştir A Cevat Emre ise, Gokturk yazısının Sumer yazısı ile aynı kokten gediğini varsaymıştır Butun bu değişik, hatta celişik savlar arasında soylenebilecek şey, bilim cevrelerinde en cok Thomsen’ın goruşunun tutunduğudur
Gokturkler cağında yaygınlaşan bu ilk Turk alfabesi, yazıtlar dışında yazma eserlerde de kullanılmıştır Doğu Turkistan Yazmaları diye adlandırılan eserler bunu kanıtlamaktadır Bu alfabenin Gokturkler`den sonra gelen Uygurlar doneminde de bir sure kullanıldığı gorulmektedir 759760 yıllarında dikilen ŞineUsu yazıtı ile son yıllarda bulunan Taryat Yazıtı bunu gostermektedir Bunun dışında Gokturk alfabesi, bazı değişikliklerle Bulgarlar,Hazarlar, Pecenekler ve Sekeller tarafından da kullanılmış ve boylece Orta Asya`dan Avrupa iclerine kadar yayılmıştır
Gokturk Alfabesi
imagesturklerintarihtengunumuzekadarkullandiklarialfabelerresimli5ad68d2ea10f5
Turklerin siyasal varlık olarak tarih sahnesine cıkmaları, Milattan onceki yuzyıllara, Hiungnu`lar donemine kadar geriye gitmektedir Hunlar doneminde yazının kullanıldığına ilişkin bazı kayıtlar olmakla birlikte, bu yazının niteliği hakkında acık bilgilere sahip değiliz Bu yuzden Turklerin kullandıkları kesin olarak bilinen ilk alfabe Gokturkler doneminde yaygınlık kazanan Gokturk alfabesidir Son yıllarda IssıkGol yakınındaki bir kurganda bulunan iki satırdan oluşan yazı, Gokturk alfabesi karakterinde olup, MO VIV yuzyıllara tarihlenmektedir Bu yuzden de Gokturklere bağlanan ilk Turk yazısının Gokturk Kağanlığı`nın kuruluşundan yuzyıllarca once bulunduğunu kabul etmek gerekmektedir
İlk Turk alfabesinden gunumuze kalan en buyuk kalıntılar Gokturkler doneminde dikilen yazıtlarda karşımıza cıkmaktadır Cozulup değerlendirilmeleri ancak XIX yuzyıl sonunda mumkun olmuştur Bunlardan ilk bulunanları Yenisey Irmağı boyundaki yazıtlar olmuştu 1889′da da Orhon yazıtları diye anılan iki buyuk yazıt daha ortaya cıkarılmıştı Oteki yazıtlardan farklı olarak bunların arka yuzlerinde Cince metinler de vardı Yani Ankara`daki Augustus Tapınağı`nda olduğu gibi iki ayrı dilde yazılmışlardı Danimarkalı Turkolog Wilhelm Thomsen, 1893`te bu yazıtları cozmuş, boylece bunların Kultigin ve Bilge Kağan tarafından diktirildikleri, yazının Turklere ozgu bir alfabe, dilin de eski Turkce olduğu meydana cıkarılmıştı
Anıtların oneminden oturu Orhon alfabesi diye de anılan Gokturk alfabesinin kokenine gelince, bu konuda cok farklı goruş ve iddialar bulunmaktadır Bu alfabede kullanılan işaretler, Runik diye adlandırılan eski Iskandinav yazısındaki işaretlere benzediği icin Runik karakterli sayılmış ve o alfabeyle ilişkili olabileceği one surulmuştur Yazıyı cozen Thomsen, bu Turk alfabesinin Arani alfabesinden turemiş olabileceği goruşunu savunmuştu Buna karsın Aristov gibi Rus bilginleri, bu yazıdaki işaretlerin eski Turk damgalarından alınmış olabileceğine dikkatleri cekmiştir A Cevat Emre ise, Gokturk yazısının Sumer yazısı ile aynı kokten gediğini varsaymıştır Butun bu değişik, hatta celişik savlar arasında soylenebilecek şey, bilim cevrelerinde en cok Thomsen’ın goruşunun tutunduğudur
Gokturkler cağında yaygınlaşan bu ilk Turk alfabesi, yazıtlar dışında yazma eserlerde de kullanılmıştır Doğu Turkistan Yazmaları diye adlandırılan eserler bunu kanıtlamaktadır Bu alfabenin Gokturkler`den sonra gelen Uygurlar doneminde de bir sure kullanıldığı gorulmektedir 759760 yıllarında dikilen ŞineUsu yazıtı ile son yıllarda bulunan Taryat Yazıtı bunu gostermektedir Bunun dışında Gokturk alfabesi, bazı değişikliklerle Bulgarlar,Hazarlar, Pecenekler ve Sekeller tarafından da kullanılmış ve boylece Orta Asya`dan Avrupa iclerine kadar yayılmıştır