Turkmenistan Cumhuriyeti hakkında kısa bilgi
Kuruluş Tarihi: 27 Eylul 1991
Yuzolcumu: 448000 km2
Nufusu: 5500000
Başkenti: Aşgabat
Tarihi
Turkmenler daha cok Guneybatı Turk ya da Oğuzca grubuna giren ve Azeri Turkcesi ile Turkiye Turkcesine yakın bir dil kullanmaktadırlar Bu durum onları Orta Asya Turk halklarından ayırır
Turkmen Turkcesi Turk dilleri ailesinin guneybatı yada Oğuz grubundandır Oğuz grubu , Turk dili ve lehceleri iki alt gruba ayrılır
a) Doğu Oğuzcası
b) Batı Oğuzcası
Turkmen Turkcesi ; Doğu Oğuzcası ’nı bugun tek başına temsil eder Batı Oğuzcası ise Turkiye Turkcesi, Azeri Turkcesi ve Gokoğuz yazı dilinden oluşur Turkmen Turkcesi, Selcuklu Oğuzları gibi Batıya goc etmeyip anayurtta kalan Oğuz Turklerinin dili olarak gelişmiştir
Turkmen adına ilk olarak Kaşgarlı Mahmud ’un sozluğunde rastlanır Turkmen Turkcesi , bugun Turkmenistan dışında Ozbekistan, Kazakistan ve Tacikistan Cumhuriyetleri ile Karakalpak Ozerk Bolgesinde ve Kuzey Kafkasya ’da Stravropol bolgesinde konuşulur Bazı kaynaklara gore “Turkmen “Ben Turk anlamına geldiği savunulmakla beraber Iran, Irak, Suriye, Anadolu Turkmen boylarına ait olanlar icinde “Turkmen deyimi kullanılır Turkmenler, Turklerin Oğuz soyundadırlar Ancak, Turkmenleri diğer Ona Asya Turklerinden ayrı tutmak elbette ki olanaksızdır
Ozellikle Safevi Turk hukumdarı Nadir Şah ’tan sonra İranlıların saldırılarına uğrayan Turkmenler 1835 ten sonra Merv bolgesine doğru yayılmaya başlamışlardır 1 ’da da Kuşid Han ’ın onderliğinde Farsları yenilgiye uğratmışlar ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir
Ancak, 1873 te Ruslar Hive ’yi işgal etmişler ise de daha sonra Ruslar yenilgiye uğramışlardır 1916 da başlayan Turkistan ulusal ayaklanması devam etmiş, 1920 ’de de Hive ’yi tamamen işgal etmişlerdir 1924 ’te de Turkmenistan SSCB kurulmuştur
7 Ocak 1990 Tarihinde ise Turkmenistan ’da, secimler yapılmış, resmi dil Turkmence kabul edilmiş, 22 Haziran 1990 tarihinde Turkmenistan egemenliğine, 27 Ekim 1991 tarihinde de bağımsızlığına kavuşmuştur
Coğrafi Konumu
Bağımsız Turkmenistan 488100 km2 yuzolcumune sahiptir Turkmenistan 3543 Kuzey enlemleri ile 53°67° doğu boylamları arasında yer almaktadır
Turkmenistan, Iran, Afganistan, Ozbekistan, Kazakistan ve Hazar Denizi ile cevrilidir Başkenti Aşgabad ’dır Nufusu (1993): 4254000 dır bu nufusun:% 72Turkmen, % 8 Rus, % 9 Ozbek,% 11 KazakTatar ’dır Nufusun % 48 şehirlerde, % 52 ’side koylerde yaşamaktadır Nufus artışı 117 dır Ortalama yaş seviyesi 6870 civarındadır Turkmenistan ’da km2 ’ye 111 kişi duşmektedir
Bugun dunyada yaşayan Turkmenlerin 2,5 milyonu Turkmenistan ’da, 400000 Afganistan ’da, 500000 İran ’da, 500000 uzerinde Irak ’ta, 600000 ’e yakın da Turkiye ’de bulunmaktadır Turkmenler dillerinin korunmasına yuzde 99 bağlıdırlar
Eğitim
12 Nisan 1993 tarihinden itibaren Kiril harfleri bırakılarak belli bir surec sonra Latin harflerine (alfabesine) gecilmesi kararlaştırılmıştır Turkmenistan ’da 8 yıllık zorunlu eğitim bulunmaktadır Ayrıca 8 yıllık meslek okulları ve bunlara bağlı 4 yıllık yuksek eğitim okulları vardır Ulkede Mahdum Kulu Devlet Universitesi ve Turkmenistan Bilimler Akademisi mevcuttur
Mahdum Kulu: 18 asırda yaşamış milli şair ve duşunur Turkmenlerin en buyuk şairi kabul ediliyor Butun Turkmenler onun uzerine titriyorlar Şiirleri, 18 yuzyıldaki Turkmen hayatının aynası durumunda Şiirlerinde cağın ic ve dış sorunlarını, Turkmen halkının cektiği sıkıntıları işlemiş
Kuruluş Tarihi: 27 Eylul 1991
Yuzolcumu: 448000 km2
Nufusu: 5500000
Başkenti: Aşgabat
Tarihi
Turkmenler daha cok Guneybatı Turk ya da Oğuzca grubuna giren ve Azeri Turkcesi ile Turkiye Turkcesine yakın bir dil kullanmaktadırlar Bu durum onları Orta Asya Turk halklarından ayırır
Turkmen Turkcesi Turk dilleri ailesinin guneybatı yada Oğuz grubundandır Oğuz grubu , Turk dili ve lehceleri iki alt gruba ayrılır
a) Doğu Oğuzcası
b) Batı Oğuzcası
Turkmen Turkcesi ; Doğu Oğuzcası ’nı bugun tek başına temsil eder Batı Oğuzcası ise Turkiye Turkcesi, Azeri Turkcesi ve Gokoğuz yazı dilinden oluşur Turkmen Turkcesi, Selcuklu Oğuzları gibi Batıya goc etmeyip anayurtta kalan Oğuz Turklerinin dili olarak gelişmiştir
Turkmen adına ilk olarak Kaşgarlı Mahmud ’un sozluğunde rastlanır Turkmen Turkcesi , bugun Turkmenistan dışında Ozbekistan, Kazakistan ve Tacikistan Cumhuriyetleri ile Karakalpak Ozerk Bolgesinde ve Kuzey Kafkasya ’da Stravropol bolgesinde konuşulur Bazı kaynaklara gore “Turkmen “Ben Turk anlamına geldiği savunulmakla beraber Iran, Irak, Suriye, Anadolu Turkmen boylarına ait olanlar icinde “Turkmen deyimi kullanılır Turkmenler, Turklerin Oğuz soyundadırlar Ancak, Turkmenleri diğer Ona Asya Turklerinden ayrı tutmak elbette ki olanaksızdır
Ozellikle Safevi Turk hukumdarı Nadir Şah ’tan sonra İranlıların saldırılarına uğrayan Turkmenler 1835 ten sonra Merv bolgesine doğru yayılmaya başlamışlardır 1 ’da da Kuşid Han ’ın onderliğinde Farsları yenilgiye uğratmışlar ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir
Ancak, 1873 te Ruslar Hive ’yi işgal etmişler ise de daha sonra Ruslar yenilgiye uğramışlardır 1916 da başlayan Turkistan ulusal ayaklanması devam etmiş, 1920 ’de de Hive ’yi tamamen işgal etmişlerdir 1924 ’te de Turkmenistan SSCB kurulmuştur
7 Ocak 1990 Tarihinde ise Turkmenistan ’da, secimler yapılmış, resmi dil Turkmence kabul edilmiş, 22 Haziran 1990 tarihinde Turkmenistan egemenliğine, 27 Ekim 1991 tarihinde de bağımsızlığına kavuşmuştur
Coğrafi Konumu
Bağımsız Turkmenistan 488100 km2 yuzolcumune sahiptir Turkmenistan 3543 Kuzey enlemleri ile 53°67° doğu boylamları arasında yer almaktadır
Turkmenistan, Iran, Afganistan, Ozbekistan, Kazakistan ve Hazar Denizi ile cevrilidir Başkenti Aşgabad ’dır Nufusu (1993): 4254000 dır bu nufusun:% 72Turkmen, % 8 Rus, % 9 Ozbek,% 11 KazakTatar ’dır Nufusun % 48 şehirlerde, % 52 ’side koylerde yaşamaktadır Nufus artışı 117 dır Ortalama yaş seviyesi 6870 civarındadır Turkmenistan ’da km2 ’ye 111 kişi duşmektedir
Bugun dunyada yaşayan Turkmenlerin 2,5 milyonu Turkmenistan ’da, 400000 Afganistan ’da, 500000 İran ’da, 500000 uzerinde Irak ’ta, 600000 ’e yakın da Turkiye ’de bulunmaktadır Turkmenler dillerinin korunmasına yuzde 99 bağlıdırlar
Eğitim
12 Nisan 1993 tarihinden itibaren Kiril harfleri bırakılarak belli bir surec sonra Latin harflerine (alfabesine) gecilmesi kararlaştırılmıştır Turkmenistan ’da 8 yıllık zorunlu eğitim bulunmaktadır Ayrıca 8 yıllık meslek okulları ve bunlara bağlı 4 yıllık yuksek eğitim okulları vardır Ulkede Mahdum Kulu Devlet Universitesi ve Turkmenistan Bilimler Akademisi mevcuttur
Mahdum Kulu: 18 asırda yaşamış milli şair ve duşunur Turkmenlerin en buyuk şairi kabul ediliyor Butun Turkmenler onun uzerine titriyorlar Şiirleri, 18 yuzyıldaki Turkmen hayatının aynası durumunda Şiirlerinde cağın ic ve dış sorunlarını, Turkmen halkının cektiği sıkıntıları işlemiş