bilgiliadam
Yeni Üye
Uclarda Hayat Ve Beylikler
Bazı Turk devletlerinde sınırlara ve sınır boylarındaki vilayetler ile sancaklara uc adı veriliyordu
Anadolu daki ilk uc teşkilatı XI yuzyılda Bizans sınırında Danişmentliler tarafından kuruldu
Turkiye Selcukluları uc yonde uc bolgeleri oluşturdular
* Guneyde, Cukurova da Ermenilere ve Kıbrıs Krallığına karşı oluşturulan ve bolgelerinin merkezleri Alaiye ve Antalya idi
* Kuzeyde, Trabzon imparatorluğuna karşı kurulan uc bolgelerinin merkezleri Samsun, Bafra, Sinop ve Kastamonu ydu
* Batı da, Bizans a karşı oluşturulan ve bolgelerinin merkezleri ise Afyonkarahisar, Kutahya ve Denizli ydi Turkiye Selcukluları bu uc bolgelerine bir genel vali veya bir komutan (Emiri Vilayeti Uc) tayin ediyordu Kosedağ Savaşından sonra Anadolu Moğol tahakkumune girince uc beyleri bulundukları yerlerde bircok
devlet ve beylik kurdular
Osmanoğulları (12991918):
Oğuzların Kayı boyuna mensup olan Osmanlıların kurucusu Osman Bey dir Bizans sınırı olan Soğut ve Domanic te kurulmuştur (Bu beylik ile ilgili geniş bilgi Tarih2 Ders kitabında ele alınacaktır)
Karamanoğulları:
Oğuzların Afşar boyundandırlar Beylik Kerimuddin Karaman Bey zamanında kuruldu (1256) Karamanoğlu Mehmed Bey Konya yı ele gecirdi (1277) Mehmed Bey Turkceyi resmi dil haline getirdi ve yayınladığı bir fermanlı Turkceden başka dil konuşulmasını yasakladı Moğollarla mucadele eden Karamanoğulları kendilerini Anadolu Selcuklu Devleti nin mirascısı olarak gormuştur OsmanlıKaramanlı munasebetleri ilk defa 1361 yılında beyliğin başına gecen Alaeddin Ali Bey zamanında başladı 1397 yılında Yıldırım Bayezit tarafından ortadan kaldırılan Karaman beyliği Ankara Savaşı ndan sonra tekrar bağımsız oldu 1487 tarihinde Osmanlı Padişahı II Bayezit bu beyliğe tamamen son vermiştir
Germiyanoğulları:
Kutahya ve Eskişehir yoresinde kuruldu Kurucusu Aliziroğlu Yakup Bey dir I Murad zamanında Beyliğin başında bulunan Suleyman şah kızını I Murad ın oğlu Yılıdırım Bayezit e verdi Ceyiz olarak da Kutahya, Tavşanlı, Simav ve Emet i Osmanlılara bıraktı Yıldırım Bayezit Germiyan Beyliğini Osmanlı topraklarına kattı (1390) Beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu II Yakup Bey in vasiyeti uzerine II Murat zamanında Germiyanoğulları Beyliği Osmanlı topraklarına katıldı (1429)
Karesioğulları(13041360):
Balıkesir ve Canakkale dolaylarında kurulmuş bir Turk beyliğidir Kalem Bey ve Karesi Bey Balıkesir i Bizanslılardan alarak burayı kendilerine merkez yaptılar (1304) Karesi Bey Moğol baskısından kacan Turkmenleri kendi bolgesine yerleştirdi Daha sonra Batı Anadolu da bircok il ve kasabayı ele gecirdi
Karesi Bey den sonra devlet zayışadı ve ikiye ayrıldı Denizcilikte ileri seviyede olan Karesioğulları Bizans a karşı guclu bir donanma oluşturdular Balıkesir ve cevresi Orhan Bey tarafından Osmanlı topraklarına katıldı (1345) I Murat da Canakkale bolgesini ele gecirerek bu beyliğin tamamını Osmanlı topraklarına kattı (1360) Hacı ilbeyi, Evrenuz Bey, Ece Halil, Gazi Fazıl gibi Karesi beyleri Osmanlı hizmetine gererek Rumeli nin fethinde buyuk başarılar gostermişlerdir Ayrıca Karesi Beyliği ne ait gemiler Osmanlılara gecmiş ve Osmanlı donanmasının temelini teşkil etmiştir Rumeli nin fethinde bu gemilerden yararlanılmıştır
Hamidoğulları (13001423):
Felekuddin Dundar Dey tarafından Borlu ve Eğirdir dolaylarında kuruldu Daha sonra Isparta, Uluborlu, Antalya, Burdur, Akşehir, Seydişehir, Manavgat, Akseki ve Elmalı beyliğin sınırları icine alındı Dundar Bey
Anadolu ya gelen Moğol Valisi Timurtaş tarafından olduruldu Onun Anadolu dan ayrılması uzerine Dundar Beyin oğulları beyliği yeniden kurdular Topraklarının birkısmını Osmanlı Sultanı I Murat a sattılar Geri kalan topraklar Osmanlılarla, Karamanoğulları arasında paylaşıldı Dundar Bey in kardeşi Yunus Bey tarafından idare edilen Hamidoğullarının Antalya koluna Yıldırım Bayezit son verdi (1390) Beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu ise de II Murat bu beyliğe son verdi (1423)
Eşrefoğulları (12841326):
XIII yuzyılın ikinci yarısında Seyfeddin Suleyman Bey tarafından kuruldu Beyliğin merkezi Beyşehir idi Suleyman Bey oldukten sonra beylik zayışadı Son hukumdar Moğol valisi Timurtaş tarafından olduruldu Boylece bu beylik sona erdi (1326)
Alaiye beyleri (12931471):
Turkiye Selcuklularının zayışamasından sonra Alaiye Karamanoğullarının eline gecti 1427 de Karamanoğullarından savcı bey Alaiye yi Memluk Devletine sattı Alaiye 1471 yılında Fatih tarafından Osmanlı topraklarına katıldı
Menteşoğulları (12611424):
Menteşe Bey adında bir Turkmen Beyi tarafından kuruldu Beyliğin merkezi Muğla idi Menteşe Bey in olumunden sonra yerine oğlu Mesud Bey gecti Adalarda fetihlerde bulundu Rodos Adasının buyuk bir kısmını topraklarına kattı Yıldırım Bayezit tarafından Osmanlı topraklarına katılan beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu II Murat 1424 te bu beyliğe tamamen son verdi
Taceddin Oğulları (Canik Beyleri):
Canik bolgesinde Taceddin Bey tarafından kuruldu Canik bolgesi Bafra, Samsun, Terme ve Ordu ilinin bazı bolgelerini icine alıyordu Beyliğin merkezi Niksar idi Bu beylik II Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı (1428)
Sahib Ataoğulları (12751426):
Afyonkarahisar ve cevresinde Turkiye Selcuklu Devleti veziri Sahib Ata Fahreddin Ali nin oğulları ve torunları tarafından kuruldu Bu beylik Germiyanoğulları tarafından 1342 yılında ortadan kaldırıldı
Aydın Oğulları (13081426):
Aydınoğlu Mehmed Bey tarafından Birgi ve yoresinde kuruldu Mehmed Bey daha sonra Aydın, Efes, Selcuk ve izmir i ele gecirdi Mehmed Bey den sonra başa gecen Gazi Umur Bey, Yunanistan ve adalara seferler
yaptı Trakya kıyılarına sefer yaptı ve Bizans donanmasını mağlup etti Umur Bey den sonra oğlu Hızır Bey başa gecti Zayışamaya başlayan beylik isa Bey zamanında Osmanlılara bağlandı (1390) Ankara savaşından sonra yeniden kurulan beyliğin, bu donemdeki en başarılı hukumdarı Cuneyd Bey dir Beylik II Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı (1426)
Candaroğulları (isfendiyaroğulları) (12921461):
Kastamonu ve Sinop cevresinde şemseddin Yaman Candar tarafından kuruldu(1292) Candar; Selcuklularda Hassa Askeri anlamanı gelen bir unvandır Candaroğulları Karadeniz ticaretini ellerinde bulunduran Venedik ve Cenevizlilerle iyi ilişkiler kurmuşlardır Yıldırım Bayezit Candaroğulları topraklarını ulkesine kattı Ancak isfendiyar Bey in Sinop ta Osmanlılara bağlı olarak hakimiyet surmesine izin
verdi isfendiyar Bey Ankara Savaşı ndan sonra beyliği yeniden kurdu Bu beyliğe Fatih Sultan Mehmet son verdi (1461)
Pervaneoğulları (12771322):
Turkiye Selcuklu Devleti veziri Suleyman Pervane nin oğlu Mehmed Bey tarafından kuruldu Merkezi Sinop idi Mehmed Bey den sonra yerine gecen Mesud ve Gazi Celebi doneminde beyliğin sınırları genişledi
Cenevizlilere karşı başarılı savaşlar yapıldı Gazi Celebi Bey in olumunden sonra Candaroğulları bu beyliğe son verdiler (1322)
Saruhanoğulları (13131410):
Manisa merkez olmak uzere Saruhan Bey tarafından kuruldu Menemen, Foca ve Kemalpaşa bu beyliğin toprakları icindedir Saruhan Bey bir donanma yaptırarak Ege Denizi ndeki adalara seferler duzenledi
Beylik 1390 yılında yıldırım Bayezit tarafından ortadan kaldırıldı Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kurulan beyliğe Celebi Mehmet son verdi (1410),
Bazı Turk devletlerinde sınırlara ve sınır boylarındaki vilayetler ile sancaklara uc adı veriliyordu
Anadolu daki ilk uc teşkilatı XI yuzyılda Bizans sınırında Danişmentliler tarafından kuruldu
Turkiye Selcukluları uc yonde uc bolgeleri oluşturdular
* Guneyde, Cukurova da Ermenilere ve Kıbrıs Krallığına karşı oluşturulan ve bolgelerinin merkezleri Alaiye ve Antalya idi
* Kuzeyde, Trabzon imparatorluğuna karşı kurulan uc bolgelerinin merkezleri Samsun, Bafra, Sinop ve Kastamonu ydu
* Batı da, Bizans a karşı oluşturulan ve bolgelerinin merkezleri ise Afyonkarahisar, Kutahya ve Denizli ydi Turkiye Selcukluları bu uc bolgelerine bir genel vali veya bir komutan (Emiri Vilayeti Uc) tayin ediyordu Kosedağ Savaşından sonra Anadolu Moğol tahakkumune girince uc beyleri bulundukları yerlerde bircok
devlet ve beylik kurdular
Osmanoğulları (12991918):
Oğuzların Kayı boyuna mensup olan Osmanlıların kurucusu Osman Bey dir Bizans sınırı olan Soğut ve Domanic te kurulmuştur (Bu beylik ile ilgili geniş bilgi Tarih2 Ders kitabında ele alınacaktır)
Karamanoğulları:
Oğuzların Afşar boyundandırlar Beylik Kerimuddin Karaman Bey zamanında kuruldu (1256) Karamanoğlu Mehmed Bey Konya yı ele gecirdi (1277) Mehmed Bey Turkceyi resmi dil haline getirdi ve yayınladığı bir fermanlı Turkceden başka dil konuşulmasını yasakladı Moğollarla mucadele eden Karamanoğulları kendilerini Anadolu Selcuklu Devleti nin mirascısı olarak gormuştur OsmanlıKaramanlı munasebetleri ilk defa 1361 yılında beyliğin başına gecen Alaeddin Ali Bey zamanında başladı 1397 yılında Yıldırım Bayezit tarafından ortadan kaldırılan Karaman beyliği Ankara Savaşı ndan sonra tekrar bağımsız oldu 1487 tarihinde Osmanlı Padişahı II Bayezit bu beyliğe tamamen son vermiştir
Germiyanoğulları:
Kutahya ve Eskişehir yoresinde kuruldu Kurucusu Aliziroğlu Yakup Bey dir I Murad zamanında Beyliğin başında bulunan Suleyman şah kızını I Murad ın oğlu Yılıdırım Bayezit e verdi Ceyiz olarak da Kutahya, Tavşanlı, Simav ve Emet i Osmanlılara bıraktı Yıldırım Bayezit Germiyan Beyliğini Osmanlı topraklarına kattı (1390) Beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu II Yakup Bey in vasiyeti uzerine II Murat zamanında Germiyanoğulları Beyliği Osmanlı topraklarına katıldı (1429)
Karesioğulları(13041360):
Balıkesir ve Canakkale dolaylarında kurulmuş bir Turk beyliğidir Kalem Bey ve Karesi Bey Balıkesir i Bizanslılardan alarak burayı kendilerine merkez yaptılar (1304) Karesi Bey Moğol baskısından kacan Turkmenleri kendi bolgesine yerleştirdi Daha sonra Batı Anadolu da bircok il ve kasabayı ele gecirdi
Karesi Bey den sonra devlet zayışadı ve ikiye ayrıldı Denizcilikte ileri seviyede olan Karesioğulları Bizans a karşı guclu bir donanma oluşturdular Balıkesir ve cevresi Orhan Bey tarafından Osmanlı topraklarına katıldı (1345) I Murat da Canakkale bolgesini ele gecirerek bu beyliğin tamamını Osmanlı topraklarına kattı (1360) Hacı ilbeyi, Evrenuz Bey, Ece Halil, Gazi Fazıl gibi Karesi beyleri Osmanlı hizmetine gererek Rumeli nin fethinde buyuk başarılar gostermişlerdir Ayrıca Karesi Beyliği ne ait gemiler Osmanlılara gecmiş ve Osmanlı donanmasının temelini teşkil etmiştir Rumeli nin fethinde bu gemilerden yararlanılmıştır
Hamidoğulları (13001423):
Felekuddin Dundar Dey tarafından Borlu ve Eğirdir dolaylarında kuruldu Daha sonra Isparta, Uluborlu, Antalya, Burdur, Akşehir, Seydişehir, Manavgat, Akseki ve Elmalı beyliğin sınırları icine alındı Dundar Bey
Anadolu ya gelen Moğol Valisi Timurtaş tarafından olduruldu Onun Anadolu dan ayrılması uzerine Dundar Beyin oğulları beyliği yeniden kurdular Topraklarının birkısmını Osmanlı Sultanı I Murat a sattılar Geri kalan topraklar Osmanlılarla, Karamanoğulları arasında paylaşıldı Dundar Bey in kardeşi Yunus Bey tarafından idare edilen Hamidoğullarının Antalya koluna Yıldırım Bayezit son verdi (1390) Beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu ise de II Murat bu beyliğe son verdi (1423)
Eşrefoğulları (12841326):
XIII yuzyılın ikinci yarısında Seyfeddin Suleyman Bey tarafından kuruldu Beyliğin merkezi Beyşehir idi Suleyman Bey oldukten sonra beylik zayışadı Son hukumdar Moğol valisi Timurtaş tarafından olduruldu Boylece bu beylik sona erdi (1326)
Alaiye beyleri (12931471):
Turkiye Selcuklularının zayışamasından sonra Alaiye Karamanoğullarının eline gecti 1427 de Karamanoğullarından savcı bey Alaiye yi Memluk Devletine sattı Alaiye 1471 yılında Fatih tarafından Osmanlı topraklarına katıldı
Menteşoğulları (12611424):
Menteşe Bey adında bir Turkmen Beyi tarafından kuruldu Beyliğin merkezi Muğla idi Menteşe Bey in olumunden sonra yerine oğlu Mesud Bey gecti Adalarda fetihlerde bulundu Rodos Adasının buyuk bir kısmını topraklarına kattı Yıldırım Bayezit tarafından Osmanlı topraklarına katılan beylik Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kuruldu II Murat 1424 te bu beyliğe tamamen son verdi
Taceddin Oğulları (Canik Beyleri):
Canik bolgesinde Taceddin Bey tarafından kuruldu Canik bolgesi Bafra, Samsun, Terme ve Ordu ilinin bazı bolgelerini icine alıyordu Beyliğin merkezi Niksar idi Bu beylik II Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı (1428)
Sahib Ataoğulları (12751426):
Afyonkarahisar ve cevresinde Turkiye Selcuklu Devleti veziri Sahib Ata Fahreddin Ali nin oğulları ve torunları tarafından kuruldu Bu beylik Germiyanoğulları tarafından 1342 yılında ortadan kaldırıldı
Aydın Oğulları (13081426):
Aydınoğlu Mehmed Bey tarafından Birgi ve yoresinde kuruldu Mehmed Bey daha sonra Aydın, Efes, Selcuk ve izmir i ele gecirdi Mehmed Bey den sonra başa gecen Gazi Umur Bey, Yunanistan ve adalara seferler
yaptı Trakya kıyılarına sefer yaptı ve Bizans donanmasını mağlup etti Umur Bey den sonra oğlu Hızır Bey başa gecti Zayışamaya başlayan beylik isa Bey zamanında Osmanlılara bağlandı (1390) Ankara savaşından sonra yeniden kurulan beyliğin, bu donemdeki en başarılı hukumdarı Cuneyd Bey dir Beylik II Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı (1426)
Candaroğulları (isfendiyaroğulları) (12921461):
Kastamonu ve Sinop cevresinde şemseddin Yaman Candar tarafından kuruldu(1292) Candar; Selcuklularda Hassa Askeri anlamanı gelen bir unvandır Candaroğulları Karadeniz ticaretini ellerinde bulunduran Venedik ve Cenevizlilerle iyi ilişkiler kurmuşlardır Yıldırım Bayezit Candaroğulları topraklarını ulkesine kattı Ancak isfendiyar Bey in Sinop ta Osmanlılara bağlı olarak hakimiyet surmesine izin
verdi isfendiyar Bey Ankara Savaşı ndan sonra beyliği yeniden kurdu Bu beyliğe Fatih Sultan Mehmet son verdi (1461)
Pervaneoğulları (12771322):
Turkiye Selcuklu Devleti veziri Suleyman Pervane nin oğlu Mehmed Bey tarafından kuruldu Merkezi Sinop idi Mehmed Bey den sonra yerine gecen Mesud ve Gazi Celebi doneminde beyliğin sınırları genişledi
Cenevizlilere karşı başarılı savaşlar yapıldı Gazi Celebi Bey in olumunden sonra Candaroğulları bu beyliğe son verdiler (1322)
Saruhanoğulları (13131410):
Manisa merkez olmak uzere Saruhan Bey tarafından kuruldu Menemen, Foca ve Kemalpaşa bu beyliğin toprakları icindedir Saruhan Bey bir donanma yaptırarak Ege Denizi ndeki adalara seferler duzenledi
Beylik 1390 yılında yıldırım Bayezit tarafından ortadan kaldırıldı Ankara Savaşı ndan sonra tekrar kurulan beyliğe Celebi Mehmet son verdi (1410),