Güneş gözlükleri, kombinlerimizi tamamlayan değerli moda aksesuarlarından biri. En ucuzunun bile kıymetli sayıldığı, alım gücümüzün pek de parlak olmadığı şu günlerde her şey üzere kaliteli bir güneş gözlüğüne sahip olmak da lüks kategorisine giriyor lakin tekrar de olmazsa olmazımız olmalı. Bu yazımızda kalitesiz ve replika eserlerin aslında göz sıhhati açısından ne kadar tehlikeli olabileceğini anlatıyoruz.
Gözlük alırken çerçevesinin, renginin kombinimize ve yüzümüze ne kadar yakıştığını düşünmekten göz sıhhatimize tesiri üzerinde pek durmuyoruz. Piyasada, UV ışınlarından muhafazada yetersiz, kaliteli olmayan uydurma güneş gözlükleri çok yaygın bir biçimde bulunuyor. Ucuz gözlüklerin sebep olduğu göz hastalıklarından evvel, UV ışınları nedir ve neden ziyanlıdır kısaca buna bir göz atalım.
Gözlerdeki en büyük hasara UVA ışınları sebep oluyor
100-400 nanometre frekans aralığında yeryüzüne ulaşan morötesi dalga uzunluklarına Ultraviyole ismi veriliyor. UVA, UVB ve UVC olmak üzere 3 tip UV ışını bulunuyor. Bu ışınlardan en tehlikeli olanları UVA ve UVB ışınları; ciltte, deri altı katmanlarında, göz etrafı ve gözün içinde süreksiz ve kalıcı hasarlara yol açıyorlar. UVA uzun, UVB daha kısa dalga uzunlukları olarak isimlendiriliyor.
UVB ışınları tıpkı güneş ışınlarının cilt yüzeyinde yarattığı tesir üzere ulaşabildiği yerler sonlu. UVA ışınları ise derinin alt katmanlarına kadar ilerleyip asıl büyük hasarı yaratıp DNA yapısını bozduğu için birtakım göz hastalıklarına sebep oluyor.
Güneş gözlüğü kullanmazsak yaşayacağımız göz sorunları:
UVA ışınları gözün gerisindeki maküla noktası (sarı nokta) ve retinada, UVB ışınlarıysa gözün ön kısmındaki kornea, iris ve ışığın retinaya düşmesini sağlayan göz bebeğinde hasara yol açıyor.
UVB ışınları birinci etapta korneada yanma, batma, kaşıntı, kanlanma, kuruluk, ağrı üzere kısa vadeli göz rahatsızlıklarına yol açabiliyor. UV ışınlarının yol açtığı birikimli hasarlardan kimileri şu halde:
Makula hasarı sonucu oluşan sarı nokta hastalığı
Retinada gözün art kısmındaki sarı noktadaki meydana gelen hasara bağlı bir hastalıktır. Sarı nokta hastalığının makula hasarı olarak da bilinir. Sarı noktada (makula) atık husus birikmesi sonucunda ortaya çıkan bu hastalık, tedavi edilmezse ilerleyen yaşlarda körlüğe sebep olabilir.
Gözün içinde büyüyen bir et modülü: Pterjium
Korneayı çevreleyen beyaz zardaki (sklera) damar ve bağ dokuların kalınlaşmasıyla ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Pterjium yani göz eti büyümesi, halk ortasında "kuş kanadı" olarak da anılır. Hastalarda ışığa çok hassaslık belirtiler ortasındadır.
Çıplak gözle Güneş tutulması izlemenin sonucu: Solar retinopati
Doğrudan UV ışınlarına maruz kalan ve az olarak çıplak gözle izlenen Güneş tutulmalarından sonra şiddetli ışınların gözün iç kısmında bulunan dokulara hasar vermesi sonucu oluşan hastalıktır.
UV ışınlarının uygun ve makus huylu yansımaları: Göz kapağı tümörleri
Tıpkı bedenimizin tamamında oluşan DNA hasarı üzere göz kapağımızdaki deri de UV ışınlarına maruz kalır. Bunun sonucunda oluşan birkimli hasarlara dayalı göz tümörlerinin âlâ ve makus huylu çeşitleri vardır.
Göz merceği hasarı: Katarakt
Görevi retinaya manzarayı iletmek olan göz merceğimizin (lens) saydamlığını yitirmesi sonucu oluşan bir göz hastalığıdır. Lens vakitle ışığı ve imgeyi retinaya iletemez. Katarakt her ne kadar yaşlanmaya bağlı bir hastalık olarak anılsa da vakitle ışınların yarattığı birikimli hasarın da tesiri büyüktür.
Işığa hassas gözlerin endişeli düşü: Göz alerjileri
Gözde kızarıklık, yanma, batma, gözden yaş gelmesi üzere tipik belirtileri olan göz alerjilerinin güneş ışığı, toz, hayvan tüyü ve havada bulunan alerjenler neden olabilir. Güneş ışınları insanların gözünde hassasiyet yarattığından bu göz rahatsızlığındaki hissesi da fazladır.
Güneş gözlükleri UV ışınlarından nasıl koruyor?
Polarize edilmiş yeterli kalite bir gözlük camı UV ışınlarını yansıtacağından ötürü ışınlar gözün içine sızmıyor ve gözün yapısında bozulmalara sebep olmuyor. Fakat sıradan ve kalitesiz bir gözlük camı UV ışınlarından müdafaada pek de kâfi değil.
Toplumda sıradan bir gözlük camı ne kadar koyu renkli olursa ışınları o kadar az geçirdiğine dair bir yanılgı mevcut. Tersine göz bebeği gereğince ışık algılayamadığında büyür ve sıradan cam kâfi muhafaza fonksiyonu görmediğinden gözün içine daha fazla ziyanlı ışın girmiş olur. Bu da uzun vadede daha büyük göz hastalıkları demek. Yani bir güneş gözlüğünün koyu renk olması gereğince koruduğu manasına gelmiyor.
Güneş gözlüklerinin cam rengi kullanıldığı yere ve emele nazaran değişiklik gösterbilir. Örnekle anlatalım. Orman içinde kamp yapan birilerini düşünelim. Çok yeşil rengin bulunduğu bir ortamda bunu nötrleyecek bir cam rengi gözleri daha az yorar ve daha rahat bir görüş sağlar.
Sömestr tatilinde Uludağ’a kayak yapmaya giden birini ele alalım. Her yer alabildiğine karla kaplı. Beyaz yansıtıcı bir yüzey olduğu için bu daha fazla UV ışını demek. Evet karların olduğu mevsimde bile. Bu nedenle yeterli polarize edilmiş ve en az UV 400 muhafazalı olduğu tescillenmiş CE (Conformité Européene) sertifikalı güneş gözlüğü kullanmalıyız.
Bugün sizlere kaliteli güneş gözlükleri kullanmazsanız yaşıyabileceğiniz sıhhat problemlerinden ve neden düzgün kalite bir güneş gözlüğü kullanmanız gerektiğinden bahsettik. Buna benzeri daha fazla içeriğin gelmesini istiyorsanız yorumlara bekliyoruz.
Kaynak: 1, 2, 3