Ülkemizde Ancak Relikt Ve Endemik Bitki Türleri,
Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equitrojani), Eğridir güneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KöyceğizDalaman aralarında yaygın olan Sığla ya da Jurnal ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında yer alan Datça hurması (Phoneix theophrasti)dır
ülkemiz, hem değişik familyalara ait ayrıca de endemikler yönünden de fazla zengindir
Türkiye ’de yetişen endemik türler tabiatta, aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi değişik tehlikelerle karşı karşıyadırBu olumsuz faktörler kimi süre bitkinin değil olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı göknarı:
Türkiye ’de yalnızca Kazdağı ’nda yetişen endemik bir göknar alt türü 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol reçinelidirİğne yapraklı uzun sürgünler üzerinde tek tek ışığa karşın olarak tarak biçiminde dizilmişlerdiYaprağın üstteki yüzü hafif olukludur, daha alçak yüzünde ise iki tane belirgini gümüşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar sürgünler üstünde uzun zaman, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir ana kapı türü
Genç sürgünler sarımtrak ya da kırmızımtrak olup, önceleri tüylü daha sonraları çıplaktır Tomurcuklar büyük yumurta şeklinde kahverengi kırmızı, tüysüzdür Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir Yapraklar sürgünler üzerinde oldukça kesik kesik dizilmiştir Yaprak ayası ters yumurta veya eliptik biçimli, dip tarafı çarpıktır Yaprakların alt yüzü basık ve yıldız tüylüdür Üstteki yüzü çıplak ve koyu yeşildir Kadeh çok keskin ve yarımküre şeklindedir
Endemik bir türdürKütahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yörelerinde bulunur 13001800 m yükseltilere değin çıkabilir
Datça hurması
Datça Hurması, Datça Yarımadasında batıdoğu yönünde uzanan sıradağların kuzey ve güney aklanlarında almak üzere, iki farklı yörede bulunmaktadır
Datça Hurması bu aklanda küme ve guruplar halinde veya tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yükseltiye kadar ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve çakıl üzerinde yer almaktadır yaklaşık 10 m boyunda olup Datça ’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m ’ye değin boylanan yaprak döken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağaçtır Ilk bakışta çınara aynı Yaşlandıkça, kabuğu koyulaşır ve derin çatlaklı bir görünüm alır Çiçekler küçüktür Çiçek kurulu 12 cm çapında olup küre biçiminde çok sayıda çiçek kümesini bulundurur Meyve 24 cm çapında çok sayıda kapsülden oluşur
Istranca meşesi:
25 m ’ye dek boylanabilen düzgün gövdeli rahat tepeli bir ana kapı türüdür Beden kabuğu uyumlu aralıklarla çataklıdır Yapraklar zıt yumurta biçimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir Her iki yüzüde çıplaktır Daha Alçak yüzünde kolay ya da yıldız tüyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, bir zamanlar kalma, günümüze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir şart alan, ama iklim koşullarının değişmesi üstüne günümüzde zorlukla yaşamını sürdüren bitki toplulukları ve bunların üyeleri
Mesela, Karadeniz Bölgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve ardından oluklarda yer alan Akdeniz bitki toplulukları, daha önce bu bölgeye Akdeniz iklim koşulları etken iken yerleşmişler; ancak, günümüz koşulları aşağıda da yetişmelerini sınırlı olarak sürdürme olanağı bulmuşlardır Güneybatı Anadolu ’da Köyceğiz, Marmaris dolaylarında ufak ormanlar oluşturan Sığla (Jurnal) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki özelliği göstermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m ’ye değin ulaşabilir Büyüklüğü 510 cm arasında değişen yaprakları genel olarak kalp biçiminde ve eğri, kenarları dişli ve uzun saplıdır Sarkık çiçek demetleri sarımtırak bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Çok geç açan bu çiçekler (HaziranTemmuz) kurutularak nehir gibi içilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bölgesi ’nde yayılış gösterir Türkiye ’de doğal olarak yetişen tek kestane türü olan “Anadolu kestanesi 30 m badana erişebilen, geniş tepeli bir ağaçtır Ülkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır Gençken düzgün olan karoser kabukları yaşlandıkça çatlaklı bir görünüş alır Mızraksı yapraklarının kenarları barbar dişlidir Çiçekleri manâlı bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış bildiren ladinin 40 öbür türü ve bu türlere ait varyete ve formları vardır Uzak bakıldığında göknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m ’ye değin ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ülkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yüksek kesimlerinde saf veya karmakarışık ormanlar kuran türü Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ülkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağaç
Trakya, Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz ’de saf ve girift olarak yayılış belirten kızılağaç, boyu 20 m ’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağaçtır Daha çok serin bölgelerde ve nemli akarsu yataklarının bulunduğu yerlerde görülür Ülkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağaç ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm arasında değişen zıt yumurta biçimli ve testere dişli yaprakları vardır Köklerinde yer alan, havanın serbest azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotça zenginleştirir
ardıç
Sürüngen çalılardan büyük ağaçlara kadar fazla farklı alanlara yönlendirilmiş türleri olan ardıç, az kalsın tüm bölgelerimiz yüksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gösterir Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Göknar
40m ’ye değin boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, gövde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının diğer türlerinden ayırt edilebilir Yapraklarının daha alçak yüzeyinde beyaz çizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür Ülkemizde 213652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır
Karaçam
Tüm kıyı bölgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar, hatta stebe dek sokulurÜlkemizde 2527685 hektar saf karaçam ormanı bulunmaktadır Gövdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin çatlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile öteki çam türlerinden ayrılır3035 m ’ye değin boylanabilir *
Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equitrojani), Eğridir güneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KöyceğizDalaman aralarında yaygın olan Sığla ya da Jurnal ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında yer alan Datça hurması (Phoneix theophrasti)dır
ülkemiz, hem değişik familyalara ait ayrıca de endemikler yönünden de fazla zengindir
Türkiye ’de yetişen endemik türler tabiatta, aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi değişik tehlikelerle karşı karşıyadırBu olumsuz faktörler kimi süre bitkinin değil olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı göknarı:
Türkiye ’de yalnızca Kazdağı ’nda yetişen endemik bir göknar alt türü 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol reçinelidirİğne yapraklı uzun sürgünler üzerinde tek tek ışığa karşın olarak tarak biçiminde dizilmişlerdiYaprağın üstteki yüzü hafif olukludur, daha alçak yüzünde ise iki tane belirgini gümüşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar sürgünler üstünde uzun zaman, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir ana kapı türü
Genç sürgünler sarımtrak ya da kırmızımtrak olup, önceleri tüylü daha sonraları çıplaktır Tomurcuklar büyük yumurta şeklinde kahverengi kırmızı, tüysüzdür Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir Yapraklar sürgünler üzerinde oldukça kesik kesik dizilmiştir Yaprak ayası ters yumurta veya eliptik biçimli, dip tarafı çarpıktır Yaprakların alt yüzü basık ve yıldız tüylüdür Üstteki yüzü çıplak ve koyu yeşildir Kadeh çok keskin ve yarımküre şeklindedir
Endemik bir türdürKütahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yörelerinde bulunur 13001800 m yükseltilere değin çıkabilir
Datça hurması
Datça Hurması, Datça Yarımadasında batıdoğu yönünde uzanan sıradağların kuzey ve güney aklanlarında almak üzere, iki farklı yörede bulunmaktadır
Datça Hurması bu aklanda küme ve guruplar halinde veya tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yükseltiye kadar ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve çakıl üzerinde yer almaktadır yaklaşık 10 m boyunda olup Datça ’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m ’ye değin boylanan yaprak döken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağaçtır Ilk bakışta çınara aynı Yaşlandıkça, kabuğu koyulaşır ve derin çatlaklı bir görünüm alır Çiçekler küçüktür Çiçek kurulu 12 cm çapında olup küre biçiminde çok sayıda çiçek kümesini bulundurur Meyve 24 cm çapında çok sayıda kapsülden oluşur
Istranca meşesi:
25 m ’ye dek boylanabilen düzgün gövdeli rahat tepeli bir ana kapı türüdür Beden kabuğu uyumlu aralıklarla çataklıdır Yapraklar zıt yumurta biçimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir Her iki yüzüde çıplaktır Daha Alçak yüzünde kolay ya da yıldız tüyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, bir zamanlar kalma, günümüze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir şart alan, ama iklim koşullarının değişmesi üstüne günümüzde zorlukla yaşamını sürdüren bitki toplulukları ve bunların üyeleri
Mesela, Karadeniz Bölgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve ardından oluklarda yer alan Akdeniz bitki toplulukları, daha önce bu bölgeye Akdeniz iklim koşulları etken iken yerleşmişler; ancak, günümüz koşulları aşağıda da yetişmelerini sınırlı olarak sürdürme olanağı bulmuşlardır Güneybatı Anadolu ’da Köyceğiz, Marmaris dolaylarında ufak ormanlar oluşturan Sığla (Jurnal) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki özelliği göstermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m ’ye değin ulaşabilir Büyüklüğü 510 cm arasında değişen yaprakları genel olarak kalp biçiminde ve eğri, kenarları dişli ve uzun saplıdır Sarkık çiçek demetleri sarımtırak bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Çok geç açan bu çiçekler (HaziranTemmuz) kurutularak nehir gibi içilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bölgesi ’nde yayılış gösterir Türkiye ’de doğal olarak yetişen tek kestane türü olan “Anadolu kestanesi 30 m badana erişebilen, geniş tepeli bir ağaçtır Ülkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır Gençken düzgün olan karoser kabukları yaşlandıkça çatlaklı bir görünüş alır Mızraksı yapraklarının kenarları barbar dişlidir Çiçekleri manâlı bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış bildiren ladinin 40 öbür türü ve bu türlere ait varyete ve formları vardır Uzak bakıldığında göknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m ’ye değin ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ülkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yüksek kesimlerinde saf veya karmakarışık ormanlar kuran türü Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ülkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağaç
Trakya, Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz ’de saf ve girift olarak yayılış belirten kızılağaç, boyu 20 m ’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağaçtır Daha çok serin bölgelerde ve nemli akarsu yataklarının bulunduğu yerlerde görülür Ülkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağaç ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm arasında değişen zıt yumurta biçimli ve testere dişli yaprakları vardır Köklerinde yer alan, havanın serbest azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotça zenginleştirir
ardıç
Sürüngen çalılardan büyük ağaçlara kadar fazla farklı alanlara yönlendirilmiş türleri olan ardıç, az kalsın tüm bölgelerimiz yüksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gösterir Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Göknar
40m ’ye değin boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, gövde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının diğer türlerinden ayırt edilebilir Yapraklarının daha alçak yüzeyinde beyaz çizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür Ülkemizde 213652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır
Karaçam
Tüm kıyı bölgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar, hatta stebe dek sokulurÜlkemizde 2527685 hektar saf karaçam ormanı bulunmaktadır Gövdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin çatlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile öteki çam türlerinden ayrılır3035 m ’ye değin boylanabilir *