Uygurlarda Resim Sanatının Ozellikleri ,
Uygurlarda Resim Sanatı nasıldı,
Uygurlarda Resim Sanatı Hakkında Bilgi,
Uygurlarda Resim Sanatı,
Eski Turk resim sanatı Budizm, Maniheism ve İslamlık devri olarak uc din cer*cevesi icindeki eserleri icine alır: Boylece sekizinci yuzyıldan dokuzuncu yuzyıl so*nuna kadar bin yıldan fazla bir zamana yayılmaktadır, Eski Turk resminin asıl tem*silcileri, sanata cok istidatlı olan Uygur Turkleri ’dir
Eski Uygur şehirleri harabelerinde bulunan sekiz ve dokuzuncu yuzyıllardan kalma Budist ve Maniheist duvar resimleri ile minyaturler Turk resminin bugune ka*dar bilinen en eski ornekleridir Bunlarda rahipler, vakıf yapanlar, muzisyenler tasvir edilmektedir Kompozisyon sıralama halinde ve si*metrik bir duzene goredir Koyu mavi ve kırmızının cok olduğu parlak renkler kulla*nılmıştır
Hukumdarlar ve asiller, Mani dinini kabul ediyorlarsa da halk Buda dinine bağlı kalıyordu Az sayıda Nasturi hıristiyan vardı Uygurlar ’ın Budist resim sanatının en muhim abidesi Murtuk civarında Bezeklik ’de bulunan mabettir
Resimlerde gorulen, ellerde taşınan ciceklerin bir ceşit kağıt hamurundan iri plastik adak eşyası olduğu Von le Coq ’un araştırmalarından anlaşılmıştır Bunlar*dan sağlam olarak kalmış olanlar mabet kalıntılarında bulunmuştur
İnsan yuzune ferdi bir hususiyet vermek, yani portre yapmak sanatı, ilk defa 750′den sonra Turk duvar resimlerinde başlamıştır O zamana kadar insan vucu*dunun diğer kısımları gibi yuz de şemalara gore ciziliyor ve resmin altına adı yazı*larak ayırt ediliyordu Fresklerde resimlerini yaptırmak isteyen kimseler tasvir edili*yor, boylece ceşitli insan grupları Hint ve Cin rahipler, Toharlar, İranlılar goruluyordu Uygurlar kendilerinden farklı insanlar urerinde dikkatlerini toplayarak bunları tiplere ayırdılar ve tabii kendilerini de daha belirli olarak gormeğe başladı*lar Bu durum onlara portre sanatı yaratmak ve geliştirmek imkanını kazandırdı
Portre benzerliği, aynı kıyafet ve duruşta yan yana sıralanmış rahip resimlerinde acıkca bellidir Bunların yuzleri ceşitli insanları gosteriyor Diğer resimlerde kendini belli eden bu portre sanatı ferdi duşunce ye şuur bakımından cok muhim bir ilerle*meyi gosterir Portre sanatının doğmasında eski geleneklerin de rolu olmuştur Gokturkler ’de ve Uygurlar ’da eskiden Bengu ve Mengu adı verilen hatıra taşlarına olen kahramanın adı, unvanı ve memuriyeti ile yaşı yazılarak onlar ebedileştirilirdi Bunun icin onun yaşının herhangi bir değiştirmeye imkan vermeyecek şekilde be*lirtilmesi gerekiyordu Uygurlar ’da bu fikir sonradan tesirini gostermiş olmalıdır Bezeklik fresklerinde Uygur prensleri cok realist olarak resmedilmiştir Sorcuk ’da kadın ve erkek vakıfcıları tasvir eden bir freskte figurler hep portre hususiyeti gos*teriyor Hoco ’da dort nala koşan bir at freski de yeni realizm icin iyi bir misal olarak gorulebilir
Uygurlar zamanından kalan minyaturler Maniheist kitaplardan sayfalardır Bun*lar kısmen dini kısmen dunyevi sahneleri canlandırırlar Bunlardan başka buyuk resimli sayfalar ve sancaklar kalmıştır ki, bunlar Mani mabetlerinde saklanır ve ayinlerde kullanılırdı Bu Uygur minyaturleri ilerde goreceğimiz gibi, İslam minyatu*runun kaynağı olmuştur
Uygurlar, tipleri ayırmak, tarihlendirmek ve portre resimlerini yaratmaktan baş*ka ilah tasvirleri de yaparak her iki bakımdan Cin resmi uzerinde tesirli olmuşlardır Bunlardan başka Uygur ressamları dokuzuncu yuzyılda yeni bir uslUp geliştirmiş*lerdir Bircok kucuk sahnelerle bir veya birkac hikayeden ibaret Tohar resimlerin*den farklı olarak Uygurlar, buyuk ve sade kompozisyonları seviyorlardı Renk ola*rak koyu lacivert ve acık yeşil yerine kızıl kahverengi tercih olunuyordu
Uygurlar ’da bu şekilde gelişmiş olan sanat gittikce kuvvetlenerek devam etmiş, Uygur devleti dağılınca bu kabiliyetli Turkler ’in parlak mirası yeni hakimiyet kuran Moğollar ’la Batı ’ya ye İslam dunyasına gecmiştir
Uygurlarda Resim Sanatı nasıldı,
Uygurlarda Resim Sanatı Hakkında Bilgi,
Uygurlarda Resim Sanatı,
Eski Turk resim sanatı Budizm, Maniheism ve İslamlık devri olarak uc din cer*cevesi icindeki eserleri icine alır: Boylece sekizinci yuzyıldan dokuzuncu yuzyıl so*nuna kadar bin yıldan fazla bir zamana yayılmaktadır, Eski Turk resminin asıl tem*silcileri, sanata cok istidatlı olan Uygur Turkleri ’dir
Eski Uygur şehirleri harabelerinde bulunan sekiz ve dokuzuncu yuzyıllardan kalma Budist ve Maniheist duvar resimleri ile minyaturler Turk resminin bugune ka*dar bilinen en eski ornekleridir Bunlarda rahipler, vakıf yapanlar, muzisyenler tasvir edilmektedir Kompozisyon sıralama halinde ve si*metrik bir duzene goredir Koyu mavi ve kırmızının cok olduğu parlak renkler kulla*nılmıştır
Hukumdarlar ve asiller, Mani dinini kabul ediyorlarsa da halk Buda dinine bağlı kalıyordu Az sayıda Nasturi hıristiyan vardı Uygurlar ’ın Budist resim sanatının en muhim abidesi Murtuk civarında Bezeklik ’de bulunan mabettir
Resimlerde gorulen, ellerde taşınan ciceklerin bir ceşit kağıt hamurundan iri plastik adak eşyası olduğu Von le Coq ’un araştırmalarından anlaşılmıştır Bunlar*dan sağlam olarak kalmış olanlar mabet kalıntılarında bulunmuştur
İnsan yuzune ferdi bir hususiyet vermek, yani portre yapmak sanatı, ilk defa 750′den sonra Turk duvar resimlerinde başlamıştır O zamana kadar insan vucu*dunun diğer kısımları gibi yuz de şemalara gore ciziliyor ve resmin altına adı yazı*larak ayırt ediliyordu Fresklerde resimlerini yaptırmak isteyen kimseler tasvir edili*yor, boylece ceşitli insan grupları Hint ve Cin rahipler, Toharlar, İranlılar goruluyordu Uygurlar kendilerinden farklı insanlar urerinde dikkatlerini toplayarak bunları tiplere ayırdılar ve tabii kendilerini de daha belirli olarak gormeğe başladı*lar Bu durum onlara portre sanatı yaratmak ve geliştirmek imkanını kazandırdı
Portre benzerliği, aynı kıyafet ve duruşta yan yana sıralanmış rahip resimlerinde acıkca bellidir Bunların yuzleri ceşitli insanları gosteriyor Diğer resimlerde kendini belli eden bu portre sanatı ferdi duşunce ye şuur bakımından cok muhim bir ilerle*meyi gosterir Portre sanatının doğmasında eski geleneklerin de rolu olmuştur Gokturkler ’de ve Uygurlar ’da eskiden Bengu ve Mengu adı verilen hatıra taşlarına olen kahramanın adı, unvanı ve memuriyeti ile yaşı yazılarak onlar ebedileştirilirdi Bunun icin onun yaşının herhangi bir değiştirmeye imkan vermeyecek şekilde be*lirtilmesi gerekiyordu Uygurlar ’da bu fikir sonradan tesirini gostermiş olmalıdır Bezeklik fresklerinde Uygur prensleri cok realist olarak resmedilmiştir Sorcuk ’da kadın ve erkek vakıfcıları tasvir eden bir freskte figurler hep portre hususiyeti gos*teriyor Hoco ’da dort nala koşan bir at freski de yeni realizm icin iyi bir misal olarak gorulebilir
Uygurlar zamanından kalan minyaturler Maniheist kitaplardan sayfalardır Bun*lar kısmen dini kısmen dunyevi sahneleri canlandırırlar Bunlardan başka buyuk resimli sayfalar ve sancaklar kalmıştır ki, bunlar Mani mabetlerinde saklanır ve ayinlerde kullanılırdı Bu Uygur minyaturleri ilerde goreceğimiz gibi, İslam minyatu*runun kaynağı olmuştur
Uygurlar, tipleri ayırmak, tarihlendirmek ve portre resimlerini yaratmaktan baş*ka ilah tasvirleri de yaparak her iki bakımdan Cin resmi uzerinde tesirli olmuşlardır Bunlardan başka Uygur ressamları dokuzuncu yuzyılda yeni bir uslUp geliştirmiş*lerdir Bircok kucuk sahnelerle bir veya birkac hikayeden ibaret Tohar resimlerin*den farklı olarak Uygurlar, buyuk ve sade kompozisyonları seviyorlardı Renk ola*rak koyu lacivert ve acık yeşil yerine kızıl kahverengi tercih olunuyordu
Uygurlar ’da bu şekilde gelişmiş olan sanat gittikce kuvvetlenerek devam etmiş, Uygur devleti dağılınca bu kabiliyetli Turkler ’in parlak mirası yeni hakimiyet kuran Moğollar ’la Batı ’ya ye İslam dunyasına gecmiştir