Bilim dünyasında büyük heyecan yaratan ve literatüre giren bu keşif ile çift yıldızın keza periyodu hem de yıldız içindeki yoğun maddeye ilişkin şifreler gevşemiş oldu
ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Altan Baykal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yakıtları tükenen yüksek kütleli yıldızların büyük bir patlama yaptığını ve bu sırada yeni bir gök cisminin oluştuğunu anlattı*
Bu cismin, bir beyaz cüce, nötron yıldızı veya kara delik olabileceğini gösteren Baykal, bu şekilde oluşan nötron yıldızlarının çok zinde manyetik alanlarının bulunduğunu açıklama etti*
Gözlemsel olarak birincil kere 1968 yılında keşfedilen nötron yıldızlarının yaklaşık 10 kilometre çapında olduğunu ve 1 kilometreden daha ince olan kabuklarının aşağı süperakışkan bir sıvının bulunduğunu dile getiren Baykal, ODTÜ'de Xışını uyduları göre gözlenmiş arşiv verilerini kullanarak bir nesil nötron yıldızı ile ilgili analizler yaptıklarını bildirdi*
Üç yıl süren gözlemler sonucunda bir çift yıldız sistemindeki bir bileşen olan SXP 1062 isimli nötron yıldızının yörünge periyodunu bulduklarını gösteren Baykal, Gözlemlerimiz sonucu bu nötron yıldızının yörünge periyodunu 656 gün olarak bulduk Zamanlama analizlerinde 18 dakika olan kaynağın dönme periyodunda büyük bir kayma gördükbilgisini paylaştı
Ilk kere keşfetmiş olduk
Daha önce bilim literatüründe, dönme periyodunda kayma bildiren bu yıldızların tek başına nötron yıldızları oldukları bilgisinin bulunduğunu aktaran Baykal, şu bilgileri aktardı:
Ama yaptığımız analizlerde, çift yıldızlardaki nötron yıldızlarından birinde ilk kere İngilizce'de 'glitch' denilen bir kaymayı saptama etmiş olduk Astronomide Xışını salan çift yıldızlar, 1973'ten beri uydularla gözleniyor Bu tarihten bu yanlamasına ilk kere ODTÜ ekibi olarak bizler, çift yıldız sistemindeki bir kaynağın kendi civarda dönme periyodunda büyük bir kayma keşfetmiş olduk Bu kayma, laboratuvar ortamında gözlenemeyen yıldızın içindeki yoğun maddenin kabuğu ile etkileşmesinden kaynaklanıyor Bunu yer sarsıntısı gibi düşünebiliriz fakat bu yıldızda olduğu gibi vakit periyodunda ani bir kayma meydana geliyor*
Dünya genelinde astronomide bilim insanlarının nötron yıldızlarına ilişkin o kadar fazla buluş ardındaki olduklarını vurgulayan Baykal, nötron yıldızının merkezinden gelen bu kaymanın daha önce bilim dünyasında giz olduğunu bildirdi
ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Altan Baykal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yakıtları tükenen yüksek kütleli yıldızların büyük bir patlama yaptığını ve bu sırada yeni bir gök cisminin oluştuğunu anlattı*
Bu cismin, bir beyaz cüce, nötron yıldızı veya kara delik olabileceğini gösteren Baykal, bu şekilde oluşan nötron yıldızlarının çok zinde manyetik alanlarının bulunduğunu açıklama etti*
Gözlemsel olarak birincil kere 1968 yılında keşfedilen nötron yıldızlarının yaklaşık 10 kilometre çapında olduğunu ve 1 kilometreden daha ince olan kabuklarının aşağı süperakışkan bir sıvının bulunduğunu dile getiren Baykal, ODTÜ'de Xışını uyduları göre gözlenmiş arşiv verilerini kullanarak bir nesil nötron yıldızı ile ilgili analizler yaptıklarını bildirdi*
Üç yıl süren gözlemler sonucunda bir çift yıldız sistemindeki bir bileşen olan SXP 1062 isimli nötron yıldızının yörünge periyodunu bulduklarını gösteren Baykal, Gözlemlerimiz sonucu bu nötron yıldızının yörünge periyodunu 656 gün olarak bulduk Zamanlama analizlerinde 18 dakika olan kaynağın dönme periyodunda büyük bir kayma gördükbilgisini paylaştı
Ilk kere keşfetmiş olduk
Daha önce bilim literatüründe, dönme periyodunda kayma bildiren bu yıldızların tek başına nötron yıldızları oldukları bilgisinin bulunduğunu aktaran Baykal, şu bilgileri aktardı:
Ama yaptığımız analizlerde, çift yıldızlardaki nötron yıldızlarından birinde ilk kere İngilizce'de 'glitch' denilen bir kaymayı saptama etmiş olduk Astronomide Xışını salan çift yıldızlar, 1973'ten beri uydularla gözleniyor Bu tarihten bu yanlamasına ilk kere ODTÜ ekibi olarak bizler, çift yıldız sistemindeki bir kaynağın kendi civarda dönme periyodunda büyük bir kayma keşfetmiş olduk Bu kayma, laboratuvar ortamında gözlenemeyen yıldızın içindeki yoğun maddenin kabuğu ile etkileşmesinden kaynaklanıyor Bunu yer sarsıntısı gibi düşünebiliriz fakat bu yıldızda olduğu gibi vakit periyodunda ani bir kayma meydana geliyor*
Dünya genelinde astronomide bilim insanlarının nötron yıldızlarına ilişkin o kadar fazla buluş ardındaki olduklarını vurgulayan Baykal, nötron yıldızının merkezinden gelen bu kaymanın daha önce bilim dünyasında giz olduğunu bildirdi