Dolar/TL Fed'in faiz artışı ile dünyanın sorunu olmaya devam ediyor. 20 Aralık'tan bu yana stabil tutulmaya çalışılan dolar kuru bu hafta yükselişte hudut tanımazken, uzmanlar bu mevzuda evvel Fed'e dikkat çekerken, bozulan iç istikrarlara ve sistemdeki problemlere değiniyor ve yükselişin süreceğini öngörüyorlar.
Dolardaki artış sürecek mi? Uzmanlar, iktisat idaresinin siyasetleri nedeniyle artışın sürmesini bekliyor
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, İş Yatırım Araştırma Yöneticisi Serhat Gürleyen, doların tüm dünyada arttığına dikkat çekti ve 'Türkiye yabanî finansal baskılama ve bozuk dış istikrarıyla şoklara açık durumda. Açıklanan tedbirler kalıcı bir tahlil getirmez' dedi.
Ekonomi muharriri Uğur Gürses, ise iktidarın yanlış siyasetlerine dikkat çekerek şunları söyledi:
Havuzun tabanı delik olunca kovayla su taşı, bardakla dök olmaz. Temel siyaset yanlış. Gerçek faiz 30 puan negatifken ne yapsan boş. Döviz de satsan sonu yok yasak da desen sonu yok. Sonuçta su akar mecrasını bulur. Bundan sonra da devam eder yükseliş. Kısıtlayıcı kurallar koydukça da bu süreç yasak elma haline gelir ve bu döviz bitiyor mu bitti mi bundan sonra hangi adım gelir tasasıyla gelir vatandaş da şirketler de yani döviz ödemesi olanlar ithalat yapanlardan daha fazla talep olur. Pekala neden artık? En değerli etken Fed. Geçen yıl ekim kasım ayında Fed’in bizi etkilemeyeceği ve 2023’ten evvel faiz artırmayacağı yorumları yapılıyordu. Fed 25-50 hatta 75 gündemde faiz artırıyor. Dış dünyada tahvillerin faizleri yükseliyor, pay senetlerinde düşüş var. Piyasa şuna ikna olmuş durumda Fed gümbür gümbür faiz artıracak. Bizde bunu göremeyen iktisat idaresi gerçek faizi negatife getirdi. Kısıtlamayla da dövizle olan mal ve hizmet talep görür, dövize talep olur bugünden almaya başlar. KKM ile durduramazsın.
"Dolar güçleniyor daha da artmaya aday"
Piri Reis Üniversitesi'nde Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise temelde dış kaynaklı hareketlenmeler olduğunu söyleyerek Türkiye’deki yansımalara şöyle değindi:
ABD tahvil faizlerindeki sert yükseliş bütün piyasaları çok huzursuz ediyor. Geçmişte daima enflasyonun üzerinde kalan tahvil faizlerinin emsal bir harekete geçmesi çok tehlikeli olur. Baz senaryo değil fakat bu türlü bir mümkünlük var. Beklenen enflasyonun bile üzerine gitmeye kalksa bitmemiş bir hareket var görünüyor. İskonto oranı bilinemeyince borsalar fiyatlama yapamıyor ve aşağı gidiyor. Bir müddet sonra tüm varlıklara daha çok yansıyabilir. Özetle global risk iştahı bayağı düştü, dolar güçleniyor daha da artmaya aday. İnançlı limana yönelme eğilimi bizden para çıkışına yol açıyor görünüyor. Kur riski almak istemeyen gerçek kesim talebi de buna eklenmiş görünüyor. Kurdaki hareketin temel nedeninin bunlar olduğunu düşünüyorum. Dengeleme açısından kura müdahale de azalmış olabilir. Kısa vadede hareket devam edebilir lakin şu etapta çok güçlü olacağını zannetmiyorum. ABD tahvil faizleri dengelenene kadar gerilim devam edebilir.
"Şu an parayı TL mevduatta tutmak, en büyük yanılgı üzere görünüyor"
DW Türkçe'den Aram Ekin Duran haberine nazaran, Finansal Okur Müelliflik ve Erişim Derneği (FODER) Lideri Atilla Köksal , Türkiye'de küçük yatırımcıların son 20-30 yılda alışkanlıklarının değiştiğine dikkat çekerken, finansal sistem içindeki varlıkların üçte birinin TL mevduatta, üçte birinin başta dolar olmak üzere döviz hesaplarında, üçte birinin de borsa üzere öbür enstrümanlarda bulunduğunu anlattı. Köksal, 'Genelde TL mevduatlar daima enflasyonla başa baş düzeylerde getiri sağlamıştı Türkiye'de. Vatandaş, TL mevduatın istikrarına güveniyordu. Ama geçen yıldan itibaren enflasyon yükselirken, faizleri düşürmeye başladık. Mevduatın gerçek getirisi eksi 40'lar üzere bir düzeye geldi. Şu an parayı TL mevduatta tutmak, en büyük kusur üzere görünüyor. Bu ne yazık ki yeterli bir gelişme değil' dedi.
"Dolar kurunda 15 TL hududu kıymetli bir eşik"
İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya Özer, mevcut gelişmelere bakıldığında yıl sonu için bir kur kestirimi yapmanın çok sıkıntı olduğunu ifade ederken, dolarda güçlenmenin süreceğine de işaret ederek şunları söyledi:
2022'de güçlü dolar teması, her şartta bütün finansal piyasalarda hissedilecek. Türkiye'de ise 15 TL düzeyi kıymetli bir direnç noktasıydı. Bu düzeyin üzerinde kalmaya devam ettiği sürece, ölçülü taraftaki üst hareketin de sürmesini bekliyoruz. Yıl sonu kur beklentisi iddiası yapmıyoruz açıkçası. Zira bunun bu ortamda, hem yurtiçi ortamında hem yurtdışı ortamında gerçek bir şey olduğunu ve âlâ bir öngörü sunabilecek ortamın olduğunu düşünmüyoruz. O nedenle bizim yıl sonu varsayımımız yok.
"Dolar/TL'de 1 ila 3 aylık devir külfetli görünüyor"
Ekonomist Doç. Dr. Cihan Bolgün de Fed'in önümüzdeki aylarda da faiz artışlarına devam edeceğini hatırlatarak, dolarda artışın süreceğini vurguladı ve 'Doların kısa vadede kuvvetlenmemesi için hiçbir sebep yok. O yüzden önümüzdeki 1 ila 3 aylık periyod sıkıntılı' dedi. Bunun Türkiye'ye etkilerine ise CDS'lerdeki bozulma ile başlayarak şöyle değindi:
Dolar kıymet kazanıyor, dolar endeksi bedel kazanıyor. Petrol de nispeten kıymet kazanmaya devam ediyor. Hasebiyle Türkiye'nin ithalat maliyeti yükü artmaya devam ediyor ve ülke risk primi artıyor. En değerli sorun aslında bir açıdan bu.
Döviz kurlarındaki yükseliş KKM sisteminde birikecek mali yükü de getiriyor
Doç. Dr. Cihan Bolgün, KKM'nin Hazine yükü için, 'Bu yükün bütçe üzerine getireceği maliyet zati bu yılın sonuna kadarki en büyük handikap olacak. Oradaki senaryolar çok geniş. Natürel bu kurun nereye kadar seyredeceği o manada önemli' derken, dövizdeki artış ve yüksek enflasyonla birlikte, KKM sistemine geçen vatandaşların da birikimlerini enflasyona karşı koruyamayacağını şu biçimde açıklıyor:
Bugün (dolarda) 15,30'ları görsek ya da yarın görsek, zati nisan ayında yapmış olduğumuz 3 aylık kur muhafazalı mevduatı başa baş dolar/TL düzeyini çok kısa bir müddet içerisinde yakalamış olacak. Yani bunu şunun için söylüyorum: Artık o taraftaki faizin sizi kura karşı müdafaası üzere bir durum kelam konusu değil.'
Hesaplamalar KKM sisteminin bütçeye yaklaşık 40 milyar dolarlık ek yük getirebileceğini öngörüyor
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Lideri Alpaslan Çakar, yakın vakitte katıldığı bir TV programında nisan sonu itibariyle Kur Muhafazalı Mevduat'ın (KKM) 782 milyar TL'ye ulaştığını açıklamıştı. Çakar, KKM ile Merkez Bankası rezervlerinin 9 milyar dolar arttığını da söylemişti. Döviz kurlarındaki artış ise KKM'nin Hazine üzerindeki yükünü ağırlaştırıyor. Hesaplamalar KKM sisteminin bütçeye yaklaşık 40 milyar dolarlık ek yük getirebileceğini öngörüyor.
