İdrar yolu enfeksiyon türlerinden biri olan sistit, özellikle genç kadınlarda sıklıkla görülen bir sağlık problemidir. Bu durumla karşılaşan kadınlar sistiti önlemenin yollarını araştırıyor. Peki sistit nasıl önlenir? Genital temizlikte neye dikkat etmek gerekir? Tüm detaylarıyla haberimizde bulabilirsiniz.
Mesane duvarının iltihaplanması anlamına gelen sistit, yaygın bir idrar yolu enfeksiyonu türüdür. Araştırmalara göre dünyadaki kadınların yüzde 80'inde idrar yolu enfeksiyonları görülür. Kadınların yüzde 40-50'si hayatlarında en az bir defa idrar yolu enfeksiyonu belirtilerini yaşar. İdrar yolu enfeksiyonu geçiren her 3 kadından biri ilk 6 ay içinde tekrar enfeksiyona yakalanır. İdrar yolu enfeksiyonunda kadınlara nazaran erkekler bu rahatsızlığa, 4 kat daha az yakalanmaktadır.
ANATOMİK FARKLARIN SİSTİT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Kadın ile erkeğin anatomik farklılıkları göz önünde bulundurularak yapılan araştırmalarda, kadınlarda üretra denilen idrar çıkış tüpü erkeklerden daha kısa olduğu için kadınların sistite yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bu durumda bakteriler kısa olan tüpten kolayca bakteriler mesaneye ulaşır. Ayrıca üretranın açıklığı, idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakterilerin yaşadığı bağırsağın son kısmı olan rektuma daha yakındır. Sistit, 18-39 yaş aralığındaki kadınları etkiler. 18-24 yaşındaki cinsel olarak aktif kadınlar, en riskli gruptur. Bu durum, menopozdaki kadınlara göre genç kadınlarda daha fazla görülür.
SİSTİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
- İdrar yaparken ağrı, yanma, batma hissi,
- Normalden daha sık ve acilen idrara çıkma ihtiyacı,
- Koyu, bulanık ve pis kokulu idrar yapma,
- Karnın aşağısında ve kasıkta ağrı,
- Yüksek ateş, bulantı, bel ağrısı ya da kanlı iltihaplı idrar varsa hiç vakit, kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. İltihabın böbreklere yayılması önce böbrek dokusunun kaybına sonra enfeksiyonun kana karışmasına ve ölüme yol açar. Akut piyelonefrit denilen bu hastalık sistitle karıştırılmamalı, hasta hastaneye yatırılarak acilen tedavi edilmelidir.
İlaca bağlı sistit: Bazı kemoterapi ilaçları sistite yol açar.
Radyasyon sistiti: Radyasyon tedavisi tümörleri küçültebilir ve kanser hücrelerini öldürebilir ancak sağlıklı hücrelere de zarar verebilir. Tipik olarak pelvik bölgeyi etkileyen radyasyon tedavisi ile ortaya çıkar.
Yabancı cisim sistiti: Kateter, stent veya diğer endoskopik aletler kullanılarak tedavi görenlerde ortaya çıkabilir.
Kimyasal sistit: Sabunların, sperm öldürücülerin, jellerin ve boyaların bir sonucu olarak gelişebilir.
SİSTİTE YOL AÇAN FAKTÖRLER
- İdrar sondasının takılması, değiştirilmesi veya uzun süreli kullanımı,
- Doğum kontrolü için diyafram kullanmak veya spermisid kullanmak,
- Mesaneyi taş veya tümör nedeniyle tamamen boşaltma zorluğu,
- Cinsel aktivite ve cinsel aktiviteden kaynaklanan sürtünme,
- Radyoterapi,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
- Gebelik,
- Tuvalette arkadan öne doğru silmek,
- Diyabet hastalığına bağlı idrardaki yüksek şeker seviyeleri nedeniyle bakterilerin büyümesi,
- Mesane sarkması, mesane divertikülü, rektosel,
- Menopoza bağlı olarak östrojenlerin azalması.
ANTİBİYOTİKLE TEDAVİ EDİLİYOR
İlk kez sistit geçiren kadınlarda yapılan idrar analizine göre uygun antibiyotik tedavisine başlanır. Tekrarlayan sistitlerde uzun süreli antibiyotik tedavisi ve detaylı inceleme gerekir. Antibiyotiklerin yarıda kesilmemesi antibiyotiğe karşı direnç gelişmemesi adına çok önemlidir. Sistitten korunmak için şunlara dikkat edilmelidir:
- Tuvaletinizi uzun süre tutmayın,
- Tuvalete gittiğinizde önden arkaya doğru silin,
- Genital bölgenizi temiz ve kuru tutun,
- Cinsellikten sonra en kısa sürede idrar yapın,
- Kirli pedlerinizi hemen değiştirin,
- Bol sıvı alın,
- Talk pudrası, kokulu sabun, banyo köpüğü kullanmayın,
- İdrar yaparken aceleyle ıkınmayın,
- Aşırı kahve içmek mesanenizi tahriş edebilir,
- Aşırı şekerli yiyecek ve içecekler tüketmeyin.
İdrar analizi ve idrar kültürü, tedavi için doğru antibiyotiği seçmeyi sağlar. Kadının idrar şikayetleri olmasına rağmen idrar tahlilinin normal olduğu durumlarda tümör, taş gibi idrar yollarını tıkayıcı bir etken olup olmadığı kontrol edilir. Bu da ultrason ve röntgen görüntüleme yöntemleri ile yapılır. Kronik sistitlerde kamera ile mesanenin içine sistoskop ile bakılması gerekir. Tekrarlayan sistitlerde eğer idrar kültürlerinde üreme saptanamıyorsa fakat idrar analizinde idrarda bol miktarda beyaz kan hücreleri varsa mutlaka normal idrar kültürlerinde üremeyen tüberküloza yönelik özel testler yapılmalıdır.