Toplum yapımız içerisinde vajinismusu deneyimleyen bayanlar, başka beşerler tarafından ‘eksik kadın’ oldukları tarafında bir yargıyla karşılaşacaklarını düşündükleri için birçok zaman sessiz kalmayı tercih edebiliyor. Bunu yaşayan bireyler, sorunun kendilerinde olduğunu düşünse de yaşadıkları durumun kaynağı, aslında birçok vakit içinde yaşadıkları toplum yapısından öğrendikleri yanlış bilgiler oluyor.
Bu nedenle durum, epeyce toplumsal bir probleme dönüşüyor. Hususla ilgili derin deneyimleri bulunan ve bu tecrübesi yaşayan birçok bayanın hayatına dokunmuş olan, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Müjdegül Karaca ile görüştük. Kendisi, herkesin anlayacağı bir lisanla sorularımızı cevapladı ve bizleri aydınlattı. İşte hocamızın bilgilendirici ve ‘’aa, o gerçekten o denli miymiş’’ dedirten karşılıkları:
Vajinismus için anahtar söz, istektir. Bayan, ‘’istiyorum lakin yapamıyorum’’, der.
Vajinismus, bir bayanın istemesine karşın vajinasının içine rastgele bir şey alamaması demektir. Anahtar söz “istek”. Bayan, “istiyorum, lakin yapamıyorum.” der. Ve yalnızca penis değil; vajinasının içine parmak, tampon, fitil, jinekolojik muayene aleti üzere şeyleri de istemesine karşın alamaz. Bu nedenle de vajinismus, bir hastalıktır.
Vajinismus, bir hastalıktır ancak vajinanın hastalığı değildir.
Vajina, görülen olguların %99’unda tamamen olağandır. Yalnızca çok küçük bir azınlıkta, vajina ya da vajina girişi ile ilgili yapısal bir sorun vardır. Bu türlü söyleyince bu, ruhsal bir hastalık sanılır ancak ruhsal bir hastalık değildir. Aslında vajinismus, psiko-somatik bir hastalıktır. Psiko ruh, soma vücut demektir. Ruh-beden münasebeti sorunu, ekseriyetle ruhsal bir durumun, vücutta karşılık bulması biçiminde görülür.
Vajinismusun tek nedeni, sekse dair olumsuz kanılar ve hislerdir.
Bu niyet ve hisler, aşikâr bir davranış örüntüsü ile kaçınmaya yol açar. Bu da vajina girişindeki kaslarda kasılmaya yol açar. Bunun sonucunda ise vajinaya giriş ağrılı olur. Ağrı gerçektir. Ağrıya neden olan, kasların kasılı kalmasıdır. Kas kasılmasına yol açan süreç ise ruhsaldır.
Bu sorunun tahlili de sanılanın bilakis, vajinaya bir şeylerin sokulması, hamile kalmak ya da doğum değildir.
Vajinismus, içinde bulunulan hastalığın anlaşılması ve vücudun tanınmasıyla çözülür. Bu bahiste çiftler, profesyonel yardım alsa elbette düzgün olur. Lakin daha çok rehberlik üzere bir yardım kelam bahsidir. Bazen de bu soruna yol açan geçmişe ilişkin bir travma olabilir, o vakit da buna yönelik özel terapi gereklidir.
Bir erteleme ve kaçınma hastalığı olan vajinismus; kısa yoldan, çabucak, çabucak teşebbüslerle çözülmez.
En büyük yanlış, çabuk etmek. İnternetten tahlil yolları aramak ya da eczaneden birtakım eserler talep etmek, uygun rehberlikle çözülecek problemi daha da karmaşıklaştırabilir.
Bireysel olan birçok vakit toplumsal zira her bayan, bu durumu farklı deneyimlese de birbirlerinde ortak olan birçok yaşanmışlık kelam konusu.
Genelleme yapmak çok yanlış bir şeydir. Birçok vakit bu türlü yapmak, genelleyenleri zora sokan biçimde anlaşılır diyerek çabucak bir genelleme yapayım. Ne var ki genelleme yapmadan da pek durumları anlayamayız. O yüzden risk alarak anlatayım. Genellikle heteroseksüel çiftler: “Evlendik, ilgiye giremiyoruz.” diye başvuruyor. Çoğunlukla birbirini uzun vakittir tanıyan, epey sevgili olmuş çiftler.
Bu durumu yaşamayanlar, bunu asla anlayamıyor. Ne kadar çok meslektaşımın şaşırdığını anlatamam. “Yahu onca yıldır ne yapıyorlarmış, el ele mi tutuşmuş bunlar?”, diye sorarlar. “E, siz vajinismus yaşamadınız çünkü!” diye açıklarım onlara. Bu durumu yaşayan şahıslar, bazen vajinismus nedeniyle bazen de yalnızca “evlenmeden olmaz!” dedikleri için bağlantıyı evlilik öncesinde denememişlerdir.
Genellikle kadının annesi ya da kayınvalidesi, bayana eşlik ederek muayeneye katılmak istediğini belirtir. Onları, şayet gelen kadının cinsel partneri değillerse asla mahremiyet alanına alamayacağımı söyleyerek dışarı çıkarırım. Birçoklarının eşi, refakat etmeye heveslidir. Büyük çoğunlukla, birinci hikayeyi alırken her iki eşi de dinlerim.
Vajinismus yaşayan bayanlar, çoğunlukla detaycı oluyor. Hassas ve dikkatli beşerler. Ayrıyeten de zeki. Birden fazla, lisans seviyesinde eğitimli. Genelde de eşlerine oranla daha fazla eğitim almışlardır. Bu nedendir, bir fikrim var fakat çok acemice bir fikir, söylemeyeyim. Yalnızca şayet bir gün bir sekreter ya da yardımcıya gereksinim duyarsam, işe almak için tercih edeceğim bayanlardır diyeyim. Bu sorunu yaşayan bayanların, eşleri de çoklukla beyefendi olur. Bu beyefendiler, sonlara saygılı ve hassas şahıslardır. Birçok, işbirlikçi ve naziktir.
Sanılanın aksine, vajinismuslu çiftin geçmişinde, vajinismus olmayan çiftlere oranla, manalı seviyede çok bir cinsel travma hikayesi yoktur. Bazen önemli travma hikayeleri vardır lakin bazen de birden fazla insanın, bu biçimde bir kaçınma reaksiyonu vermeyeceği hikayeler bulunur. Aslında o olay, kişi için ancak çok tesirli olmuştur. Olguların birçoklarında, besbelli bir travma hikayesi bulunmaz. Kendileri de şaşkındır, hatta: “Allah Allaah! Hiç de bu türlü şeyleri takan bir insan değilim ama…” derler.
Vajinismusu, vajinanın ve de bayanın hastalığı sanmak sanırım en yaygın hakikat bilinen yanlıştır.
Vajinismus, çiftin hastalığıdır. Vajina da olağandır. Bir yanlış da tedavisi ile ilgili. Vajinaya bir şey alındığında, hastalığın bittiğini düşünürler. Her seferinde tıpkı, ağrılı ve kaygılı sürecin yaşanmasına da hayret ederler.
Sanırım pek çok şeyde olduğu üzere, bu hastalığın tahlili konusunda da hastalar, kısa yoldan sonuca gitmek istiyor.
İnsanların tıpkı sağlıklı beslenme ve idmandan uzak durup, zayıflatıcı haplara para vermesi üzere bir durum var bu hastalıkta. Aslında vatandaşın ulaşabileceği yerde, vajinismusla ilgili gerçek bilgi o kadar kısıtlı ki; yanlışsız bilinenler nedir bu hastalıkla ilgili diye sorsaydınız, karşılığı daha kolaydı. Vajinismusla ilgili kısa bir internet tipi ile elde ettiğiniz bilgilerin, üzgünüm ancak birçok yanlış.
Kadınlar bu sorunu yaşadıklarında bize başvurmaları, olağan bir jinekoloji muayenesi halinde oluyor.
Kadın, müracaat anında, şikayetini lisana getiriyor. O vakit, ortamı uygun hale getirip (üzgünüm lakin her vakit mümkün olmuyor), eşleri ile birlikte görüşerek sorunu daha net ortaya koyuyoruz. Tekrar de jinekolojik muayene yapmam gerekiyor. Klasik jinekolojik muayeneden daha özellikli bir psiko-somatik yaklaşımla muayenesini yaptığım hastaya kısa bir eğitim veriyorum. Bana başvuran çiftlerin neredeyse %70’i bu halde bir yaklaşımla sorunun üstesinden geliyor. Bir kısım hastayı ise kesinlikle psikiyatri, fizik tedavi ve ürologlarla bir arada çok disiplinli bir yaklaşımla yönetiyoruz.
Kadınların tedaviye reaksiyonu ise birden fazla vakit şaşkınlık!
Şaşırıyorlar. Hastalar, vajinanın olağan olduğunu öğrendiklerinde şaşırırlar, vajinanın cinsel ilgi sırasında, nasıl bir işlev gördüğünü öğrendiklerinde şaşırırlar. Hatta kızlık zarı diye bildikleri şeyin, aslında bir zar olmadığı ve kadınlık-kızlık göstermediğini öğrendiklerinde şaşırırlar. Ve olağan sorunu çözünce de memnunlukla karışık bir şaşkınlık yaşarlar.
Hastalara, vajinanın, anestezik bir organ olduğunu anlatıyorum. Vajinanın içine rastgele bir şey girince bariz bir his duymayacaklarını açıklıyorum. Lakin tekrar de birinci penetrasyonu (vajinanın içine girme kastediliyor) yaptıklarında, “hiçbir şey hissetmedim!” diyerek şaşkınlıklarını muhakkak ediyorlar. Bir de hastaların hislerinden biri pişmanlık sanırım. “Keşke ertelemeseydim, bu kadar vakit boşuna acı çekmişim.”, diyerek hayıflanıyorlar.
Vajinismusun düzgünleşme süreci şahsa hastır.
Problem, bazen çabucak çözülür, bazen ise ayları bulur. Bazen kolaydır, bazen sıkıntı. Kimi durumlarda, eş sıkıntıları da görülür. Bu türlü durumlar, sorunu kısır bir döngüye sürükler. Kimi örneklerde, bir eş değişimi olur. Kimilerinde ise çift, yepyeni bir çift halini alır, keyifle birbirini keşfeder.
Vajinismus tahlilinde anahtar, sabırdır.
Ufak adımlarla ancak kararlı bir biçimde ilerlemek bu husus için değerlidir. “Asla emeklemeden yürümeye, yürümeden koşmaya kalkmayın!”, derim hastalara. Zira düşersiniz. Fikir de ağlamak, sakinleşmek için biraz daha sabır gereklidir. İyi bir rehberlikle fazla düşüp tekrar kalkmak için uğraşmadan, vajinismusu keyifli bir keşfe dönüştürmek mümkün.
Müjdegül Karaca’yı toplumsal medyadan takip etmek için: Twitter, Instagram