Vajinismus, vajina girişini çevreleyen kaslarda meydana gelen, vajinal açıklığa bir objenin girecek olması durumunda ortaya çıkan istemsiz kasılmalardır. Bu kasılmalar istem dışıdır yani kadının bilinçli olarak isteyerek yaptığı kasılmalar değildir. Vajinismuslu kadının cinsel organı anatomik olarak normaldir. Ama ne zaman penetrasyon (cinsel birleşme) girişiminde bulunulsa, vajina öyle sıkı bir şekilde kapanır ki penetrasyon imkansız hale gelir. Her 10 kadından 2’si bu sorunu yaşamaktadır.
Kadın cinsel birleşme girişimlerinde büyük bir fiziksel acı hissetmesi bir yana, bu girişimler yüzünde korkabilmekte, küçük düştüğünü düşünmekte ve hayal kırıklığına uğrayabilmektedir. Başarısız cinsel birleşme deneyimleri özellikle genç kadınlarda yetersizlik duygusu ve eşi tarafından terk edilme duygularını harekete geçirebilir. Tüm bunlar göz önüne alındığında vajinismus yaşayan kadının bu acı verici duygulardan kaçınmak için her türlü cinsel karşılaşmadan uzak durmaya çalışması çok olağandır. Her türlü vajinal giriş teşebbüsü yoğun kaygı, sıkıntı ve öfke yaratır, bu olumsuz duygular “penetrasyon” tehlikesi ortadan kalktığında hafifler.
Bu bozukluk cinsel birleşmeyi imkansız kıldığı için sadece kadın üzerinde değil aynı zamanda eşi üzerinde de önemli psikolojik etkileri bulunmaktadır. Erkek hayal kırıklığına uğrayabilir ve eşinin rahatsızlığını bir reddedilme olarak algılayabilir.
Vajinismusun nedenleri; cinsellik hakkında tecrübeye dayanmayan yanlış bilgiler veya bilgisizlik, abartılmış ilk gece hikayeleri (cinsel birleşmenin çok acılı olması vb.), travmatik cinsel yaşantılar, cinsellikle ilgili kalıp yargılar, eşler arasındaki uyum problemleri ( ilişkideki kronikleşmiş problemler de sonradan vajinismusa neden olabilir.), kişinin yetiştiği ortam (baskıcı, cinselliğin konuşulmadığı, ayıplandığı, yasaklandığı ortamlar) ve yetiştirilme tarzı, kişiyi çocukluk döneminde yanlış yeniden yapılandırma ve öğrenmeye maruz bırakan telkinler (doğru otur, eteğini düzelt vb.) gibi birçok neden bir araya gelerek bu problemin yaşanmasına zemin hazırlayabilmektedir.
Vajinismus, cinsel terapilerde en çok başvurulan, cinsel terapi ile tedavisinden en iyi ve en hızlı sonuç alınan cinsel işlev bozukluğudur. Vajinismus diğer tüm cinsel işlev bozuklukları gibi tek tarafın yani sadece kadının sorunu değil, çiftin sorunudur ve cinsel terapide çiftle beraber çalışılır. Vajinismus tedavisinde kullanılan yanlış yöntemler veya kendiliğinden geçmesini beklemek durumu daha da zorlaştırabilir. Bu sebeple çiftin problemin kendiliğinden ortadan kalkmasını beklemeden bir an önce cinsel terapistten yardım alması gerekmektedir.