Kadında cinsel ilişkinin olduğu anatomik bölgeye vajen adı verilir. Vajenin etrafındaki kasların kasılması, tüm vücutta bir kasılma, endişe, korku ve panik hali, kadının bacaklarını sıkıca kapatması ve elleriyle eşini itmesine yol açan, istemsiz bir şekilde yani kadının kontrolü dışındaki bilinçdışı vajinal kasılmalara vajinismus denir. Tıp literatüründe cinsel işlev bozuklukları sınıflamasında ise cinsel ağrı bozukluğu da denilir. Ağrılı cinsel ilişki ile vajinismus birbirlerini tetikleyebilen iki patolojidir.
Vajinanın giriş bölümündeki 2 cm'lik düz kaslardan oluşan ağzı gergin ve serttir. Bu nedenle cinsel birleşme olanağı vermez. Penis vajinaya giremez.
Vajinismusun Nedenleri
Vajinismusun en sık nedenleri psikolojik kaygılardır. Kız çocuklarına öğretilen veya irademizin bilinçdışına kodladığı "cinsellik kötüdür", "kızlık zarı çok değerli ve korunması gereken bir şeydir" düşünceleri bu problemin ortaya çıkmasında önemli bir yer tutar. Bazen neden cinsel bilgi eksikliği, basit bir utanma ve cinsel duygulardaki baskılanma olabilir. Bazen de altta yatan neden özellikle çocukluk dönemindeki travmatik bir yaşantıdır. Bu durumda geçmiş de yaşanmış taciz gibi travmatik olayların bilinçdışına itilen bugünkü izdüşümleri ve etkileri gibi daha karmaşık içsel çatışmalar, yanlış kalıplar yada zorlamalar beden-zihin bütünlüğünü bozup vajinismusa neden olabilir
Vajinismusun Tipleri ve Tanısı
Vajinismusun tanısı ilk cinsel aktivite sırasında olanları çiftin anlatmasıyla konulur. Vajinanın üçte bir dış kısmanda koitusu yani cinsel birleşmeyi engelleyecek boyutta yineleyici ve sürekli olarak istem dışı kasılma olması ilk seferde orta şiddette yaşanır, ancak çoğunlukla ilişkiye izin vermeyecek biçimde ağrılıdır. Bu duruma Primer Vajinismus denir. Primer vajinismusda kişi hayatında hiçbir başarılı cinsel birleşme yaşayamamıştır. Primer vajinismusun altında yatan en önemli sebep korkudur. Daha önce hiç vajinismus problemi olmayanlarda doğum, düşük, kürtaj kötü ve sert yapılan bir jinekolojik muayene sonrası, yırtıklar ve enfeksiyonlara bağlı olarak nadiren görülenlere ise Sekonder Vajinismus denir. Sekonder vajinismus genellikle disparoniye yani ilişki esnasında ağrıya bağlı olarak gelişirken nadiren de daha önceden tedavi olmuş olan kişilerde problemin tekrarlaması şeklinde de oluşabilir.
Vajinismus ve Kızlık Zarı
Kızlık zarı; vajinismuslu kadınların kafasındaki çoğu soruların karşılığı olur ve cinsel ilişkide bulunamamasının nedeni olarak "kızlık zarının kalınlığı" gösterilir. Bu nedenle çoğu zaman hymenektomi adı verilen cerrahi bir yöntemle bu zarın kesilmesi operasyonu yapılır. Ama sonrasında sorun devam edince hasta yıkılır. Uzun süre yardım almak istemez ve tedavi olmak için cesaretini kaybeder. Bilinenin aksine gerçekten cinsel ilişkiye engel olacak kızlık zarının veya vajenin bir anatomik bozukluğun görülme sıklığı ise %1'in altındadır
Vajinismusa Sebep Olan Yanlış İnanışlar
Vajinismusa sebep olan yanlış inanışlar Vajinismusa sebep olan yanlış inanışları sıralarsak aşağıdaki gibidir:
Cinsellik erkeklerin yaşadığı ve kadınların erkekler için yapmakla zorunlu olduğu bir durum gibi inanılması.
Cinsel birliktelik acı verici, kötü bir şey gibi düşünülmesi.
Erkekler baskın olan, güvenilmemesi gereken insanlar olarak düşünülmesi
Cinsel istek ve arzu keyfin yaşanması hafif kadın olarak algılanacağı düşüncesi ve kadının kendini göstermemesi gerektiği düşüncesi.
"İlk cinsel birliktelik çok ağrılıdır" gibi yanlış inanış ve mit mevcuttur. Bu inanışla kaçırılması ve yaşanmaması gereken bir şey algısıyla yetişen kadınlar ilişkiler sırasında yerleşmiş olan bu inanışların etkisiyle ilişkiye girmekten rahatsızlık duyacak ve ister istemez vajinal kaslarda kasılma olacaktır.
Benim vajinam küçük ondan ilişkiye giremiyorum diye bişey yoktur. Çünkü vajen on kat genişleyebilecek bir organdır. Doğum sonrasında bir bebek rahatlıkla vajen içerisinden geçebilmektedir.
Vajinismus Tedavisi
Vajinismus tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Vajnismus tedavisinde hiçbir cerrahi müdahale ve diğer girişimsel müdahaleleri uygulamak gerekmez. Ülkemizin çok ciddi bir sorunu olan vajinismus, halk arasında ilk gece korkusu olarak da bilinmektedir. Vajinismus bir kadının cinsel deneyimi esnasında tamamen istem dışında olarak cinsel ilişkiye girememe durumudur. Vücut ve bacaklarda kasılma, ağlama krizleri, sık sık nefes alıp verme ve bazen de bayılmalara kadar gidebilen bir durumla karşılaşılabilmektedir. Genellikle eğitim eksikliği ve yanlış bilgilerden kaynaklanan vajinismus %100 tedavisi mümkün olan bir hastalıktır.
Vajinismus hastalarının sıklıkla karşılaştıkları sıkıntı hastalığın tanısının konulamaması ya da yanlış yönlendirilmeleridir. Öncelikle Vajinismus tanısı kesin olarak tespit edilmelidir. Bazen erkek cinsel işlev bozukluğu nedeniyle ilişkiye giremeyen çiftler yanılarak vajinismus olduklarını düşünebilirler. Hatta çiftler bazen cinsel ilişkinin nasıl yapılacağını bilememek nedeniyle yanlış vajinismus tanısı alabilmektedir. Bazen de bu konuda deneyimli olmayan kadın doğum uzmanları tarafından vajinismus değilsin denilerek evlerine gönderilmektedirler.
Vajinismus Tedavisi İçin İzlenecek Yol Haritası
Vajinismus tedavisi için izlenecek yol haritasında (her ne kadar vajinismusun kadın üzerindeki yoğunluğuna göre farklılık gösterse de) vajinismus tedavisinden genel anlamda bahsedeceğim. Öncelikle, vajinismusun tedavi edilebilir bir geçici rahatsızlık olduğunu bilmelisiniz. Vajnismus dermansız bir dert değildir. Ayrıca, vajinismus tedavisinde genellikle hiçbir cerrahi müdahale ve diğer girişimsel müdahaleleri uygulamak gerekmez. Kadının tedavi süreci boyunca herhangi bir ilaç kullanması da istenmemektedir.
Yapılması gereken tek şey hastanın konusunda deneyimli bir doktor bulması, her şeyi açıkça anlatması ve en önemlisi de iyileşme isteğinin olmasıdır. Kişi bunu yapmayı başardığı takdirde doktorunun çizeceği yol haritası ile aslında kendi kendini tedavi edecektir.
Tedavinin başlangıcında doktor ile hasta arasında karşılıklı iyi iletişim yakalanması çok önemlidir. Kişinin cinsellikle ilgili iç görüsünün değerlendirilmesi, çiftlerin iletişimine yardım etme ve iletişimin arttırılması, evlilik terapisi, çatışmaların ortaya konması, cinsel tutum ve davranışların değerlendirilmesi çok önemlidir.
"Neden vajinismus yaşanıyor?" sorusuna yanıt aramakla başlanır. Bilinçaltı nedir? Neler yapabilir? Bilinçaltı hakkında bilgilendirme ve bilinçaltı süreçlerde incelemeler yapılarak, yanlış düşünce ve inançların tespit edilmesi vajinismus tedavisinin ilk adımı oluşturur
Vajinismus Tedavi Faktörleri
Vajinismus ve tedavisi için 4 önemli faktör vardır:
1- Güvenmek
Terapist ile hasta arasında kurulan bağa 'Terapötik İlişki' adı verilir. Tüm terapilerin başarısı için bu terapotik ilişkinin iyi şekilde kurulması önemlidir. Vajinismusta sorunu yaşayan hastanın kendisine, tedaviyi uygulayan terapistine ve uygulanan tedavisine güvenmesi ana başarı kriteridir.
Önerilen çalışmalar harfiyen yapılmalıdır.
Vajinismus hastası kendisine de güvenmelidir. Ancak, tedaviye başlayan pek çok hasta, kendisinden çok hekimine güvenmektedir. Fakat tedavi süreci ilerledikçe kendinde hissettiği güven duygusu artmaktadır.
2- Sabır
Tedavi sırasında iniş çıkışların olması normaldir. Bilinçaltı tarafından bir takım itirazlar, reddetme, buna bağlı geçici mutsuzluk ve isteksizlik oluşabilir. Böylelikle tedaviler 'iki adım ileri bir adım geri' şeklinde ilerleyebilir. Bu geçici durum, son derece normaldir. Hastaların bu konuda azimli, hırslı ve sabırlı olmaları son derece önemlidir.
3- Ödevler
Pek çok vajinismus hastası için hekim tarafından verilen ödevler sıkıcı ve itici gelebilir. Ödevler aslında tüm hayatımız boyunca, hepimiz için sıkıcıdır. Ev ödevlerinin birer 'aşk ödevi' gibi görülmesi, keyifli hale getirilmesi, istekli ve motive şekilde yapılması sıkıcı olmaktan çıkaracaktır.
4- Eş desteği
Pek çok vajinismus hastası tedavi için eşinin ikna edemediğinden yakınmaktadır. Vajinismus hasta eşlerinin de pek çoğu böyle bir hastalığı kabul etmemekte, bu sorunu yalnızca eşlerinin aşabileceğini, hiç kimsenin eşine yardım edemeyeceğini düşünmektedir. Bu nedenle aile içi pek çok huzursuzluklar, tartışmalar ortaya çıkmaktadır. Vajinismus bir cinsel problemdir ve mutlaka profesyonel destek gerektirir. Bu konuda eşlerin de inanmaları, sabırlı ve motive edici olmaları gereklidir.