SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi AD Öğretim Üyesi Yrd Doç Dr Murat Yardımcı, çok sıcak suyla banyo yapmanın varislerin ilerlemesini hızlandıracağını, bu nedenle kaplıca, sauna gibi sıcak ortamlardan uzak durulmasının büyük önem taşıdığını söyledi
Doç Dr Yardımcı, Özel Sani Konukoğlu Hastanesi’nde düzenlenen “Varis ve Tedavisi konulu halka açık konferansta, toplardamarların (ven) temel görevinin, kanın oksijenlenmesi ve dolaşıma yeniden katılması için kalbe taşınması olduğunu belirterek, “Bacaklardaki kan, toplardamarlar içindeki kapakçıkların yardımıyla kalbe doğru itilir Bu kapakçıkların çalışması bozulduğunda, kan yukarıya taşınamaz, damar içinde birikerek varis görüntüsünü oluşturur dedi
Varisli bacaklarda şişlik, ağrı, yorgunluk, gece krampları ve karıncalanma olduğunu anlatan Yrd Doç Dr Yardımcı, “Ciddi varisli toplardamarlar, bacakların cildinde dolaşım bozukluğu ile cildin beslenmesini bozar, egzema türü şikayetlere yol açarken, bazen de yaraların açılmasına ve iltihaplanmalara neden olabilirşeklinde konuştu
Vücudun diğer bölgelerinin aksine, bacaklardaki toplardamarların kanı akciğere gönderirken yer çekimine ters yönde çalışmak zorunda olduğunu, bunun da, venöz dolaşım konusunda bacakların bir şanssızlığı olduğunu ifade eden Yrd Doç Dr Yardımcı, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Bu, iki mekanizma ile sağlanır: Birincisi günlük aktivitelerimiz sırasında bacak kaslarımızın kasılmasıyla toplardamarlar komprese olur ve ‘muskulovenöz pompa’ adı verilen bu mekanizma ile kan akciğerlere doğru gönderilir
İkincisi ise bacak toplardamarlarında bulunan çok sayıda kapakçık (venöz valv) kaslarımız gevşediğinde kanın geriye dönmesine engel olur Bu kapakçıklar, kan yukarı giderken açılır, geri dönerken kapanarak, kanın akciğerlere doğru tek yönde akmasını sağlarlar
Ancak bu mekanizma, bazı bireylerde çeşitli nedenlere bağlı olarak zamanla bozulabilir Bu bozulmada en önemli faktör yapısalgenetik yatkınlıktır Buna, uzun süre ayakta kalmaoturma, sıcak iklimde yaşama ve hamilelik gibi edinsel faktörler de eklenince kapakçıklarda yetmezlik gelişebilir
Yrd Doç Dr Yardımcı, venöz yetmezlik olarak adlandırılan bu bozuklukta, bacak kaslarının kasıldığında kanın akciğerlere doğru gittiğini, ancak kaslar gevşediğinde kanın tekrar ayağa doğru aktığını söyledi
Reflü adı verilen geri akımın, tutulan damarlarda basınç artışına (venöz hipertansiyon) yol açarak, bu damarlarda zaman içinde genişleme meydana geldiğini anımsatan Yrd Doç Dr Yardımcı, “Genişleme en çok cilt altındaki gevşek yağ dokusu içinde yer alan yüzeyel toplardamar dallarında oluşur ve genişleyerek ciltten kolayca görülebilen varis adı verilen genişlemiş damarlar ortaya çıkar ifadelerini kullandı
Yrd Doç Dr Yardımcı, varislerin aslında bir hastalık değil, venöz yetmezlik adı verilen bir hastalığın sonucu ve en “göze çarpan belirtisi olduğunun altını çizerek, “Maalesef bir çok merkezde doppler ultrason yapılmadan yüzeyel varislere müdahale edildiğinden altta yatan asıl hastalık devam eder Bu da halk arasında ‘’varis tedavi edilse bile tekrar eder’’ düşüncesinin yerleşmesine neden olmuştur uyarısını yaptı
5VARİSİN NEDENLERİ
Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı da olan Yrd Doç Dr Yardımcı, varisin nedenlerini şöyle sıraladı:
“Yaş: Yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar
Cinsiyet: Kadınlarda varis oranı yüzde 1 – 71, erkeklerde yüzde 256
Doğum sayısı fazla olan bayanlarda görülme sıklığı daha yüksek
Meslek: Doktor, hemşire, berber, öğretmen gibi ayakta uzun süre sabit kalan kişilerde daha sık izlenir
Genetik: Aile hikayesi olanlarda yüzde 70 oranında çocuklarda da izlenir
Vücut kitle indeksi: Kilo artışı ile görülme sıklığı artar
Sedanter yaşam: Hareketsiz yaşam şekli, gelişmesini kolaylaştırır
Varisin bulgularını “Ağırlık hissi, ağrı, şişlik, uyuşukluk, gece krampları, yorgunluk, kaşıntı ve huzursuz bacak olarak özetleyen Yrd Doç Dr Yardımcı, varis tiplerini şu alt başlıklarda açıkladı:
“Telenjiektazi (damar çatlaması): 0,11 mm genişliğinde, parlak kırmızı, cilde yakın yerleşimli, ele gelmeyen damarlardır
Kılcal varisler (spider venler): Ciltten çıkıntı yapmayan, çapları 13 mm olan kırmızımor renkli varislerdir Çok sayıdaki bu varisler, genellikle küçük çaplı bir ya da birkaç yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar
Orta boy varisler (retiküler venler): Ciltten hafif çıkıntı yapan, yeşil renkli, çapları 34 mm arasında değişen varislerdir Genellikle daha küçük bir yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar
Büyük varisler (variköz venler): Ciltten bariz çıkıntı yapan, çapları 415 mm arasında değişen varislerdir Olayın nedeni genellikle büyük bir ana yüzeyel toplardamarlardaki kapak yetmezliğidir
5VARİS TEDAVİ NASIL OLUR?
Varis tanısı konmasında doppler ultrasonografinin kolay, ağrısız ve güvenilirliği yüksek bir test olduğunu vurgulayan Yrd Doç Dr Yardımcı, şöyle devam etti:
“Venöz yetmezlikte tedavi prensibi, hastalarda olayın nedeni olan venöz yetmezliğin (reflü) giderilmesi, sonra da olayın sonucu olan varislerin tedavi edilmesidir Venöz yetmezlik tedavi edilmeden direkt olarak varislerin tedavi edilmesi, hastalığın kendisinin değil sonucunun ya da belirtisinin tedavi edilmesi demektir
Bu durumda, varisler ya yeterince tedavi edilemeyecek ya da tedavi edilse bile kısa sürede nüks edecektir Tedavi seçimi hastaya, damar durumuna göre planlanır Cerrahi, lazer, radyo frekans, skleroterapi, köpük tedavisi kliniğimizde uygulanan tedavi yöntemleridir
5VARİSE KARŞI NELER YAPILMALI, NELER YAPILMAMALI
Varise karşı yapılması ve yapılmaması gerekenlere değinen Yrd Doç Dr Yardımcı, şu önerilerde bulundu:
“Uzun süre ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiren işlerde çalışan kişilerin (özellikle kadınların), fırsat buldukları her an ayaklarını yukarı kaldırarak dolaşımlarını rahatlatmaları önerilir Bunu yapamadıkları zamanlarda ise ayaklarını ilerigeri hareket ettirerek baldır kaslarını çalıştırmaları gerekir
Varisten korunmak için uzun süre hareketsiz oturmaktan ve ayakta kalmaktan kaçınılması, düzenli olarak egzersiz yapılması, kilo almamaya dikkat edilmesi, sigara ve alkol tüketiminden kaçınılması ya da azaltılması varisi önlemede büyük rol oynar Çok sıcak suyla banyo yapmak da varislerin ilerlemesini hızlandırır Bu nedenle kaplıca, sauna gibi sıcak ortamlardan uzak durmak büyük önem taşır
Yrd Doç Dr Yardımcı, sunumunun ardından, SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri, Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanları olan Doç Dr Gökhan Gökaslan ve Doç Dr Erkan Kaya ile birlikte katılımcıların sorularını yanıtladı
Doç Dr Yardımcı, Özel Sani Konukoğlu Hastanesi’nde düzenlenen “Varis ve Tedavisi konulu halka açık konferansta, toplardamarların (ven) temel görevinin, kanın oksijenlenmesi ve dolaşıma yeniden katılması için kalbe taşınması olduğunu belirterek, “Bacaklardaki kan, toplardamarlar içindeki kapakçıkların yardımıyla kalbe doğru itilir Bu kapakçıkların çalışması bozulduğunda, kan yukarıya taşınamaz, damar içinde birikerek varis görüntüsünü oluşturur dedi
Varisli bacaklarda şişlik, ağrı, yorgunluk, gece krampları ve karıncalanma olduğunu anlatan Yrd Doç Dr Yardımcı, “Ciddi varisli toplardamarlar, bacakların cildinde dolaşım bozukluğu ile cildin beslenmesini bozar, egzema türü şikayetlere yol açarken, bazen de yaraların açılmasına ve iltihaplanmalara neden olabilirşeklinde konuştu
Vücudun diğer bölgelerinin aksine, bacaklardaki toplardamarların kanı akciğere gönderirken yer çekimine ters yönde çalışmak zorunda olduğunu, bunun da, venöz dolaşım konusunda bacakların bir şanssızlığı olduğunu ifade eden Yrd Doç Dr Yardımcı, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Bu, iki mekanizma ile sağlanır: Birincisi günlük aktivitelerimiz sırasında bacak kaslarımızın kasılmasıyla toplardamarlar komprese olur ve ‘muskulovenöz pompa’ adı verilen bu mekanizma ile kan akciğerlere doğru gönderilir
İkincisi ise bacak toplardamarlarında bulunan çok sayıda kapakçık (venöz valv) kaslarımız gevşediğinde kanın geriye dönmesine engel olur Bu kapakçıklar, kan yukarı giderken açılır, geri dönerken kapanarak, kanın akciğerlere doğru tek yönde akmasını sağlarlar
Ancak bu mekanizma, bazı bireylerde çeşitli nedenlere bağlı olarak zamanla bozulabilir Bu bozulmada en önemli faktör yapısalgenetik yatkınlıktır Buna, uzun süre ayakta kalmaoturma, sıcak iklimde yaşama ve hamilelik gibi edinsel faktörler de eklenince kapakçıklarda yetmezlik gelişebilir
Yrd Doç Dr Yardımcı, venöz yetmezlik olarak adlandırılan bu bozuklukta, bacak kaslarının kasıldığında kanın akciğerlere doğru gittiğini, ancak kaslar gevşediğinde kanın tekrar ayağa doğru aktığını söyledi
Reflü adı verilen geri akımın, tutulan damarlarda basınç artışına (venöz hipertansiyon) yol açarak, bu damarlarda zaman içinde genişleme meydana geldiğini anımsatan Yrd Doç Dr Yardımcı, “Genişleme en çok cilt altındaki gevşek yağ dokusu içinde yer alan yüzeyel toplardamar dallarında oluşur ve genişleyerek ciltten kolayca görülebilen varis adı verilen genişlemiş damarlar ortaya çıkar ifadelerini kullandı
Yrd Doç Dr Yardımcı, varislerin aslında bir hastalık değil, venöz yetmezlik adı verilen bir hastalığın sonucu ve en “göze çarpan belirtisi olduğunun altını çizerek, “Maalesef bir çok merkezde doppler ultrason yapılmadan yüzeyel varislere müdahale edildiğinden altta yatan asıl hastalık devam eder Bu da halk arasında ‘’varis tedavi edilse bile tekrar eder’’ düşüncesinin yerleşmesine neden olmuştur uyarısını yaptı
5VARİSİN NEDENLERİ
Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı da olan Yrd Doç Dr Yardımcı, varisin nedenlerini şöyle sıraladı:
“Yaş: Yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar
Cinsiyet: Kadınlarda varis oranı yüzde 1 – 71, erkeklerde yüzde 256
Doğum sayısı fazla olan bayanlarda görülme sıklığı daha yüksek
Meslek: Doktor, hemşire, berber, öğretmen gibi ayakta uzun süre sabit kalan kişilerde daha sık izlenir
Genetik: Aile hikayesi olanlarda yüzde 70 oranında çocuklarda da izlenir
Vücut kitle indeksi: Kilo artışı ile görülme sıklığı artar
Sedanter yaşam: Hareketsiz yaşam şekli, gelişmesini kolaylaştırır
Varisin bulgularını “Ağırlık hissi, ağrı, şişlik, uyuşukluk, gece krampları, yorgunluk, kaşıntı ve huzursuz bacak olarak özetleyen Yrd Doç Dr Yardımcı, varis tiplerini şu alt başlıklarda açıkladı:
“Telenjiektazi (damar çatlaması): 0,11 mm genişliğinde, parlak kırmızı, cilde yakın yerleşimli, ele gelmeyen damarlardır
Kılcal varisler (spider venler): Ciltten çıkıntı yapmayan, çapları 13 mm olan kırmızımor renkli varislerdir Çok sayıdaki bu varisler, genellikle küçük çaplı bir ya da birkaç yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar
Orta boy varisler (retiküler venler): Ciltten hafif çıkıntı yapan, yeşil renkli, çapları 34 mm arasında değişen varislerdir Genellikle daha küçük bir yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar
Büyük varisler (variköz venler): Ciltten bariz çıkıntı yapan, çapları 415 mm arasında değişen varislerdir Olayın nedeni genellikle büyük bir ana yüzeyel toplardamarlardaki kapak yetmezliğidir
5VARİS TEDAVİ NASIL OLUR?
Varis tanısı konmasında doppler ultrasonografinin kolay, ağrısız ve güvenilirliği yüksek bir test olduğunu vurgulayan Yrd Doç Dr Yardımcı, şöyle devam etti:
“Venöz yetmezlikte tedavi prensibi, hastalarda olayın nedeni olan venöz yetmezliğin (reflü) giderilmesi, sonra da olayın sonucu olan varislerin tedavi edilmesidir Venöz yetmezlik tedavi edilmeden direkt olarak varislerin tedavi edilmesi, hastalığın kendisinin değil sonucunun ya da belirtisinin tedavi edilmesi demektir
Bu durumda, varisler ya yeterince tedavi edilemeyecek ya da tedavi edilse bile kısa sürede nüks edecektir Tedavi seçimi hastaya, damar durumuna göre planlanır Cerrahi, lazer, radyo frekans, skleroterapi, köpük tedavisi kliniğimizde uygulanan tedavi yöntemleridir
5VARİSE KARŞI NELER YAPILMALI, NELER YAPILMAMALI
Varise karşı yapılması ve yapılmaması gerekenlere değinen Yrd Doç Dr Yardımcı, şu önerilerde bulundu:
“Uzun süre ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiren işlerde çalışan kişilerin (özellikle kadınların), fırsat buldukları her an ayaklarını yukarı kaldırarak dolaşımlarını rahatlatmaları önerilir Bunu yapamadıkları zamanlarda ise ayaklarını ilerigeri hareket ettirerek baldır kaslarını çalıştırmaları gerekir
Varisten korunmak için uzun süre hareketsiz oturmaktan ve ayakta kalmaktan kaçınılması, düzenli olarak egzersiz yapılması, kilo almamaya dikkat edilmesi, sigara ve alkol tüketiminden kaçınılması ya da azaltılması varisi önlemede büyük rol oynar Çok sıcak suyla banyo yapmak da varislerin ilerlemesini hızlandırır Bu nedenle kaplıca, sauna gibi sıcak ortamlardan uzak durmak büyük önem taşır
Yrd Doç Dr Yardımcı, sunumunun ardından, SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri, Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanları olan Doç Dr Gökhan Gökaslan ve Doç Dr Erkan Kaya ile birlikte katılımcıların sorularını yanıtladı