Baş dönmesi ve dengesizlik hastaları en çok korkutan ve çok sık karşılaşılan yakınmadır. Vertigo söz manası olarak baş dönmesi demektir, bir hastalık ismi değildir. Vertigo/baş dönmesi ve dengesizliğin çok sayıda farklı nedeni olabilir. Beyin, beyincik, beyin sapı ve ilişkileri, orta kulakta yer alan istikrar sistemi, görsel sistemler, omurilik, kaslardan omuriliğe bilgi taşıyan çevresel hudut ağı, eklemlerde yer alan istikrar iğcikleri ve ortopedik sistemin tamamı istikrardan sorumlu olan anatomik yapılardır. Bu yapıların rastgele birindeki sorun kendisini istikrar bozukluğu ve baş dönmesi hissi olarak gösterebilir. Ayrıyeten tüm bu yapılar anatomik olarak olağan olsa bile gerilim, enfeksiyonlar, vitamin eksiklikleri, kansızlık, tümörler, multipl skleroz, akciğer ve kalp hastalıkları, migren, bahar mevsimi vb. üzere çok sayıda nörolojik yahut nörolojik olmayan durumlar da dengesizlik ve baş dönmesi hissi oluşturabilir.
Birebir şikâyete neden olabilecek bu kadar farklı durumun olması nedeniyle teşhis konulması zahmetli olan bir sorundur. Hastalık hikayesini güzel almak, tam bir nörolojik muayene ve gerekli durumlarda kan tetkikleri, görüntüleme yolları (tomografi, MR), posturografi, kulak istikrar testleri, EEG yahut EMG üzere incelemelerden uygun görülenler yapılarak tanıya ulaşılabilir.
Tedavi çoğunlukla varsa neden yöneliktir, altta yatan bir neden bulunamadığında semptomatik (yakınmayı düzeltici) tedaviler uygulanır. Bu tedavilerde bilinmesi gereken en değerli nokta uzun periyodik kullanılmamaları gerektiğidir. Zira bu ilaçlar istikrar sistemi üzerinde baskı kuran ve baş dönmesi yakınması oluşturmasını engelleyen ilaçlardır. Uzun mühlet baskı altında tutulan istikrar sistemi vakit içinde yavaşlar ve bozulmaya başlar, bu durumda hastada daima bir dengesizlik hissi oluşmasına neden olarak durumu daha da kötüleştirilir. Yapılacak en büyük yanlış ise ilaçların dozunu daha da artırmaktır.
Aslında istikrar sistemi doğal seyrine bırakıldığında kendi kendini iyileştirebilen bir sistemdir lakin yapılan yanlış uygulamalar nedeni ile hastalar gün geçtikçe daha da kötüleşir ve hatta yer çekiminin neden olduğu olağan salınımları dahi hissetmeye başlarlar. Böylelikle yatarken çok sorunu olmayan hasta neredeyse ayağa kalkmak istememeye başlar ve ayakta daima düşmekten korkarak yahut yardımla yürür. Bu tip durumlarda gerekli ilaç düzenlenmeleri yapılarak ve istikrar rehabilitasyonu ile istikrar algı eşiği tekrar yükseltilir ve hastalar büyük oranda düzelir.
İşitme sistemi istikrar sisteminden farklı lakin yan yana duran bir öbür sistemdir. Birlikte ender olarak etkilenirler. İşitme ve istikrar birlikte bozulmuşsa Meniere hastalığı yahut orta kulak-beyin sapı-beyincik alanına baskı yapan bir kitle lezyonu öncelikle düşünülmelidir.
Ayrıyeten migren hastalığı da baş ağrısı ile birlikte yahut baş ağrısı olmaksızın baş dönmesi yapabilir ve bu duruma vestibüler migren yahut vertijinöz migren ismi verilir. Aslı tedavisi migrene yönelik yapılır, elbette vertigo ilaçları da semptomatik güzelleşme için ataklarda kullanılır.