Biz oyunseverler oyunları mümkün oldukça sürükleyici hale getirmek için PC donanımına yüksek miktarlarda yatırım yapıyoruz. Ancak yaygın donanım ve yazılım sorunları, optimizasyon sorunları ve ekran yırtılmaları gibi birçok şey oyun deneyimini baltalayabiliyor. Oyunlarda ve ekran kartı yazılımlarında bulunan VSync ayarı tam da bu noktada bir kurtarıcı rolünü üstleniyor.
VSync, monitörler, video oyunları ve grafik işleme birimleri (GPU) için tasarlanmış bir senkronizasyon teknolojisi. FreeSync ve G-Sync gibi seçenekler mevcut lakin VSync, oyuncular için vazgeçilmez olmaya devam ediyor. Öte yandan monitörlerin tepkime hızı ve bazı ince ayarlar yapmak da bu noktada önemli.
Monitörün yenileme hızında ve bilgisayarınızın çıktısında ince ayar yapmak ekran yırtılmasını yönetmenize fayda sağlayabilir. Şimdi VSync’in ne olduğuna, ne iş yaptığına ve neden önemli olduğuna bakalım.
Dikey senkronizasyon olarak da bilinen VSync, bir monitörün yenileme hızını ve kare hızını senkronize etme görevini üstleniyor. Bu teknoloji GPU üreticileri tarafından ekran yırtılmalarını önlemek amacıyla geliştirildi. Ekran kartınız aynı anda birden çok karenin parçalarını görüntülediğinde ekran yırtılması meydana gelir. Sonuç olarak, ekranlar yatay bir çizgi boyunca bölünmüş görünebilir. Ayrıca saniyedeki kare sayısı GPU’nun yenileme hızıyla eşitlenmediğinde yırtılma gözlemlenebilir.
Ekran yırtılması her an gerçekleşebilse de, en çok binalar ve ağaçlar gibi dikey öğelerde, sabit oran değişiklikleriyle yüksek hızlı oyunlar sırasında görülür. Yırtılma doğal olarak oyuncuların göz zevkini bozar ve oldukça rahatsız edici olabilir.
VSync, grafik kartının yenileme hızını kare hızıyla sınırlayarak ve böylece monitörün kapasitesinden daha yüksek kare/saniyede seviyelerini kısıtlayarak bunu önlemeye çalışıyor. Bu özellik, sayfa çevirme ve çift ara belleğe alma özelliğini kullanarak kullanıcıların yırtılma görmemesi için yenileme döngüsü tamamlandıktan sonra kareleri görüntüler. Peki arka planda neler oluyor?
VSync’in iki yönü var: ekranın yenileme hızı ve girişi. Gözümüz görmese de ekrandaki görüntü her saniye birkaç kez yenileniyor. Ekran yenilenmediğinde sadece statik bir görüntü görürüz. Oyun oynamasanız bile, imlecin nerede olduğunu ve nasıl hareket ettiğini göstermek için ekran yenilenir.
Yenileme hızı, ekrandaki her pikselin her saniyede kaç kez yenilendiğini gösteriyor ve sık sık duyduğunuz Hz (hertz) cinsinden ölçülen bir frekans birimi. Yani ekranınızın yenileme hızı 90 Hz ise, bu her pikselin saniyede 90 kez yenilendiği anlamına geliyor. Yenileme hızı ne kadar yüksek olursa kullanıcı deneyiminiz o kadar iyi olacaktır.
OLED ve LCD panellerde hareket bulanıklığını azaltmak için yüksek yenileme hızına sahip bir monitöre ihtiyacınız var. Çoğu masaüstü ekran 60 Hz yenileme hızına ve 1080×1920 piksel çözünürlüğe sahip. Bu arada hatırlatmak gerekirse, monitör yenileme hızınızı ayarlamak için bu makalemize göz atabilirsiniz.
Filmlerin standart çalışma hızı 24 FPS yani 24 Hz’dir, ancak gözümüz 1000 FPS’yi rahatlıkla görebilir. Öte yandan oyun oynamak film izlemekle aynı şey değil. 24 FPS alınan bir oyunu oynamak tolere edilebilir ancak akıcı bir deneyim olmayacaktır. 60 FPS’de hareketler daha akıcı hale gelir. Ekranınız 90 Hz ve üzerini destekliyorsa, bu durum akıcılığın artacağına işaret eder.
GPU veya grafik işleme birimi, ekrana yansıyan her bir görüntüyü işliyor. Ayrıca GPU’lar diskin belleğine doğrudan erişemez. Bunun yerine çerçeveler, dokular ve modellerle ilgili grafikleri geçici olarak saklar ve sonra görevini yerine getirir.
Depolama, CPU, bellek ve GPU, yazılım ve donanım ortamına bağlı olarak oyunun çıktısına katkıda bulunmakta. CPU ayrıca bilgisayarı ve oyunu çalıştırmak harici işlemleri gerçekleştirir. Hızlı bir CPU tüm bu işlemlerin aynı anda yönetilmesine imkan tanır. Ayrıca çekirdek sayısı bazı oyun ve senaryolarda önemini artırabilir. Dahası, kare hızları işleme yükünden, işletim sisteminden ve donanımdan etkileniyor. Bu bağlamda her şeyi doğru yapsanız bile dalgalanmalar olabilir.
Adaptive Sync
NVIDIA tarafından sunulan bu özellik kullanıcıların NVIDIA’nın kontrol paneliyle çerçeveler oluşturmasına olanak tanıyor. Ayrıca FPS çıkışını sınırladığı ve yenileme kapasitesiyle eşleştirdiği için VSync’e benzer şekilde çalıştığını söylemek mümkün. Adaptive Sync, ekran yırtılması ve takılma olmadan düşük yenileme oranlarının bir sonucu olarak performans gecikmesini ortadan kaldırmak ve görsel performansı artırmak için sunuluyor.
Fast Sync (Hızlı Senkronizasyon)
Bu teknoloji GTX 900 üzeri ekran kartlarıyla çalışıyor. Fast Sync, giriş gecikmesini ve ekran yırtılmasını ortadan kaldırarak aynı anda gecikmeyi minimum seviyelerde tutar. VSync’ten daha tutarlı bir şekilde çalışır ve gecikmeyi de azaltır.
Enhanced Sync (Gelişmiş Senkronizasyon)
AMD tarafından tasarlanan Enhanced Sync, VSync’in daha iyi bir sürümü. Yalnızca AMD Radeon kartlarıyla uyumlu ve VSync’in yerini almıyor ve birlikte çalışıyor. İki özellik, FPS ekranın yenileme hızlarının altına düştüğünde giriş gecikmesini ve takılmalarını azaltabiliyor. Gelişmiş Senkronizasyon, performans tutarlılığını ve genel yeteneği iyileştiriyor ve performans düştüğünde kare hızlarının korunması için Gelişmiş Senkronizasyon kapatılabilir.
Smooth VSync
SLI (Ölçeklenebilir Bağlantı Arayüzü) ve VSync etkin olduğunda, stuttering’i (kekemelik) azaltmak için Smooth VSync kullanılır. SLI, GPU’ları paralel olarak işleyerek işlem gücünü artırabiliyor. Bildiğiniz gibi SLI ile dört GPU’yu bir arada kullanmak mümkün fakat artık endüstri tarafından rafa kalktı diyebiliriz. Smooth VSync, takılmaları azaltırken sabit bir kare hızında kilitleniyor.
VSync Gerçekten Bir Fark Yaratıyor mu?
Senkronizasyon teknolojisi iyi çalıştığında bile her zaman mükemmel sonuçlar vermeyebiliyor. Bunun yanında mükemmel dengeyi bulana kadar kare hızını düşürdüğü için oyun deneyimi etkilenebilir. Nihayetinde stuttering artışlarına ve giriş gecikmesi ortaya çıkabilir. VSync’nin olumsuz etkileri her oyunda gözlemlenebilir, ancak dövüş ve özellikle FPS oyunlarında kullanışsız olduğunu söylemek mümkün.
Sonuç olarak rekabetçi oyunlarda VSync’nin etkinleştirilmesi pek tavsiye edilmiyor. Üçlü arabelleğe alma, VSync bazı VSync sorunlarını azaltan başka bir ayar ancak her zaman işe yaramıyor.
NVIDIA G-Sync
Uzun bir süredir kullanılabilir olan bu teknoloji, oyun kare hızını monitörün yenileme hızına uyarlayarak gecikme, yırtılma, keskin FPS düşüşleri veya takılmalar olmadan sorunsuz bir deneyim sağlıyor. Tek koşul NVIDIA ekran kartı ve G-Sync özellikli bir monitörün olması. Ancak bilindiği üzere G-Sync modülüne sahip monitörler genelde daha pahalılar.
Ek olarak, NVIDIA bir süre sonra FreeSync monitörler için G-Sync desteği vermişti. Bunun için bazı şartlar gerekiyor ve detaylara makale üzerinden bakabilirsiniz.
AMD FreeSync
Bu teknoloji yeşil ekibin G-Sync’ine yanıt olarak AMD tarafından geliştirildi. G-Sync gibi fiziksel bir çip gerektirmiyor, ancak bu teknolojiyi kullanmak için bir AMD GPU ve FreeSync özellikli monitöre ihtiyaç var. Neyse ki piyasadaki oyuncu monitörlerinin neredeyse tümü FreeSync desteği zaten sunuyor.
FreeSync AMD’nin adaptif senkronizasyon teknolojisinin marka ismi olarak sunuldu. Temel olarak ekranın yenileme hızını grafik işlemcinin render hızı ile eşleşecek şekilde değiştirmesini sağlıyor.
Örneğin bir oyun 54 FPS’de çalışıyorsa monitör de 54 Hz’e düşerek senkronizasyon sağlanıyor. 63 FPS’ye çıkıldığında ekran da 63 Hz’e geçiş yapıyor. Böylece sabit yenileme hızına sahip monitörlerden farklı olarak geçişlerdeki titremelerin ve yırtılmaların önüne geçiliyor.
FreeSync ve G-Sync Arasındaki Farklar
VSync’i kullanmak için belirli bir monitöre ihtiyacınız yok ve her türlü ekranla çalışmak üzere tasarlandı. Bunu destekleyen bir grafik kartına ihtiyacınız var, bu teknoloji uzun zamandır ekran kartlarında zaten kullanılıyor.
Çoğu oyun ayarlarında bu seçeneği bir geçiş olarak sunuyor. VSync özelliğini oyunların grafik ayarları menüsünden açabilir ve kapatabilirsiniz. Öte yandan AMD ve NVIDIA sürücülerinden bu ayara ulaşmak mümkün.
NVIDIA
- Masaüstüne sağ tıkladıktan sonra NVIDIA Kontrol Panelini açın.
- 3D Ayarlarını Yönet’e tıklayın.
- Bu ayarı genel olarak aktif etmek için Genell Ayarlar sekmesi altından Vertical Sync (Düşey Senkronizasyon) ayarını açın. [*]Oyun bazlı olarak aktifleştirmek istiyorsanız “Program Ayarları” bölümüne giriş yapın ve oyunu seçtikten sonra Düşey Senkronizasyon’u açık hale getirin.
AMD
- Masaüstüne sağ tıklayın ve Radeon Software’i açın.
- Oyun sekmesine tıkladıktan sonra ayarı açmak istediğiniz oyuna tıklayın.
- Son olarak “Dikey Yenileme İçin Bekle” ayarını kullanın
