Kahramanmaraş ve etraf vilayetlerde meydana gelen iki devasa sarsıntının ortaya çıkardığı acı tablo her geçen dakika daha makûs bir hal alıyor. Biz de bu yazımızda, bu mevzu hakkında birtakım yorumlar yapan bir uzmanın söylediklerini sizlere aktarıyoruz.
Kaynak:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
...6 Şubat sabahının erken saatlerinde Türkiye'nin güneyinde, 7,7 büyüklüğünde yıkıcı bir zelzele meydana geldi.
Bunu, en güçlüsü 7,6 büyüklüğündeki ana sarsıntının gücüne neredeyse rakip olan çok sayıda artçı sarsıntı izledi. Reuters'e nazaran meyyit sayısı her iki ülkede (Türkiye ve Suriye) binlerin üzerine çıktı ve bu sayının artmaya devam etmesi bekleniyor.
Türkiye'nin büyük bir kısmı, yavaşça çarpışan iki dev ortasında sıkışmış küçük bir tektonik levha üzerinde oturmaktadır: kuzeyde geniş Avrasya Levhası ve güneyde Arap Levhası.
U.S. Geological Survey'den bir sismolog olan Susan Hough, bu iki levha birbirine hakikat itildiğinde, Türkiye'nin iki parmağın ortasında kırılan bir karpuz çekirdeği üzere yanlara gerçek sıkıştığını söylüyor. Tüm ülke, doğrultu atımlı yahut yana hakikat kayan fay zonlarıyla çevrili: kabaca Karadeniz'e paralel uzanan Kuzey Anadolu Fayı ve Suriye sonuna yakın Doğu Anadolu Fayı. Sonuç olarak, Türkiye sismik olarak epeyce faal bir ülke. Buna karşın, Pazartesi günü Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelen sarsıntı, 7,8 büyüklüğündeki bir sarsıntının 30 bin kişiyi öldürdüğü 1939'dan bu yana bölgeyi vuran en şiddetli sarsıntı oldu.
Felaketin akabinde Hough, zelzele, artçı sarsıntılar ve bina yönetmelikleri hakkında kimi soruları cevapladı.
Muhabir: Twitter'da bunun doğrultu atımlı bir fay için güçlü bir zelzele olduğunu söylemişsiniz. Bunu açıklayabilir misiniz?
Hough: Dünya daha büyük zelzeleler gördü. Yitim alanları büyüklüğü 9'a kadar olan en büyük sarsıntıları oluşturabilme potansiyeline sahiptir. Lakin doğrultu atımlı faylarda 8 büyüklüğündeki zelzeleler yaygın değildir. Karada olduklarından ve sığ olma eğiliminde olduklarından, hareket eden fayın yakınında çok şiddetli sallanabilirsiniz.
Muhabir: Birtakım artçı sarsıntılar 7,6 ve 6,7 büyüklüğünde çok güçlüydü. Bu olağandışı mı?
Hough: Pek çok şeyde olduğu üzere, ortalama olarak beklenenler ve gerçekleşmesi mümkün olan şeyler farklı. Ortalama olarak, en büyük artçı sarsıntılar ana şoktan bir tam ünite daha küçüktür. Lakin bu yalnızca bir ortalamadır; rastgele bir ana şok için, en büyük artçı şokun birçok değişkenliği olabilir. İnsanların dikkat çektiği öteki bir şey de [ana şok ile yüz kilometre uzaktaki kimi artçı şoklar arasındaki] uzaklıktı. Artçı bir terim olarak kesin değildir; yani artçı şokun ne olduğu, sismologların her vakit net olduğu bir şey değildir. Ana şoku oluşturan fay 200 kilometre uzunluğunda ve bu birçok alandaki gerilimi değiştirebilir. Bu artçılar çoğunlukla gerilimi hür bıraksa da, birtakım alanlarda gerilim arttırımı yapabilir. Böylelikle o fay boyunca ve/veya biraz uzakta artçı şoklar meydana gelmesi mümkündür. Bu durumlar biraz sıra dışı olsa da görülmemiş şeyler değil.
Muhabir: Beşerler Pazartesi günü New York'ta meydana gelen 3 büyüklüğündeki zelzelenin temaslı olup olmadığını merak ediyorlar.
Hough: 7.7 büyüklüğünde bir zelzele, Dünya'nın her yerinde kaydedebileceğiniz [sismik] dalgalar üretir, bu nedenle teknik olarak Dünya üzerindeki her noktayı tesirler. Yani bu büsbütün olağandışı bir şey değil fakat istatistiksel olarak muhtemel da değil. Tahminen bir sismik dalga tam olarak yanlışsız yola girmeye hazır bir fayın içinden geçerse, bu durum mümkün olur.
Muhabir: Bu ölümcül felaketten ortaya çıkan manzaralar nitekim içler acısı.
Hough: Elbette, tüm bu durumu izlemesi epey güç. Ve acı halde bina yönetmeliklerinin kıymetini vurguluyor. Rastgele bir yapının karşı karşıya olduğu meselelerden biri, bina kodlarının vakitle gelişmesidir ve her vakit eski yapılar meseleniz olur. Bu binaları tekrar inşa etmek epey masraflıdır. Sarsıntı mühendislerinin hasara bakıp inceledikten sonra bölgede güvenlik açıklarının nerede olduğunu aydınlatacağını umuyorum. Umudumuz, uygun mühendislikle yapılı binalarla çevreyi inançlı hale getirmek.
Siz bu bahis hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
