Yahya Peygamber hakkında veri
Yahya peygamber hayatı
Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biridir Yüce Allah(CC) göre, Kur'an'da: Ey Zekeriyya! Sana Yahya isminde bir oğlanı müjdeliyoruz Bu adı daha önce kimseye vermemiştik(Meryem, 197) ayeti ile haber verildiğine kadar; Yahya (as), Zekeriya (as)'ın oğlu idi Kendisine Yahya adı da, Allah tarafından verilmişti
Yahya (as)'nın yüzü hoş, kaşları çatık, saçları seyrek, burnu uzun, sesi ince ve parmakları kısa idi O, İsâ (as)'dan altı ay önce dünyaya gelmişti Yani Isâ (as)'dan altı ay büyüktü Dolayısıyla, Musa (as)'nın şeraitiyle amel eden peygamberlerin sonuncusuydu
Daha ufak yaşta iken, kendisine hikmet verilmişti Yaşıtı olan çocuklar kendisine: Ey Yahya! Bizimle gel, oynayalımdedikleri süre:
Ben, oyun için yaratılmadımderdi (esSa'lebî, elArais, Mısır 1951, 375 vd)
Onun küçüklüğünden itibaren böyle temiz, saygılı ve ibâdet ehli olduğu, Kur'an'da şöyle haber verilmiştir:
(Ona çocukluğunda): Ey Yahyâ! Kitabı, şiddetle tut! (dedik) Az Önce çocuk iken, ona, hikmet'i verdik (Tevrat'ı öğrettik) Tarafımızdan (ona) bir kalb yumuşaklığı ve (günahlardan) temizleme (verdik) O, fazla muttaki idi Anasına ve babasına itaatlı idi, bir serkeş ve asi değildi Dünyaya getirildiği günde, öleceği gün de, diri olarak (kabrinden) kaldırılacağı gün de, ona, selâm olsun!(Meryem, 1912, 13, 14, 15)
Bu ayetlerde görüldüğü gibi Yüce Allah, Yahya (as)'nın farklı alanlara yönlendirilmiş güzel vasıflarını haber vermiş ve onu selamla anmıştır Bu, onun doğduğunda, ölüm ettiğinde ve ahiret gününde Allah'ın himâyesinde bulunduğunu ifâde etmektedir Her insanın başına geleceği muhakkak olan bu üç yalnızlık ve korku günlerinde Allah'ın selâm ve esenliği içinde elde etmek, ne büyük bir bahtiyarlıktır Bu üç durumda Allah'ın himayesinde bulunmak, bir nevi aralıksız bir şekilde Allah'ın himayesinde bulunmak demektir (Muhammed Ali esSabûnî, Safvetu'tTefâsîr, İstanbul 1987, II, 213)
Yahya (as) Allah'ın emrettiği gibi kitabı şiddetle tuttu Önce Tevrat'a ve daha sonra İncil'e uygun hareket etti Bu mukaddes kitapların hükümlerinin milleti kadar yaşanması için çalıştı Hz Muhammed (sav) onun bu mücâdelesi hakkında şöyle buyurdu:
Ulu Allah, Zekeriyya (as)'nın oğlu Yahya (as) ya, keza kendisi amel etmek, ayrıca de amel etmeleri için İsrail oğullarına emretmek üzere, beş sözcük emretmişti Kendisi bu hususta birazcık ağır ve yavaş davranınca, İsâ (as) ona:
Sen, ayrıca kendin amel etmek keza de amel etmelerini İsrâil oğullarına emretmek üzere, beş sözcük ile emrolunmuştun Bunu İsrail oğullarına ya sen bildiri edersin, ya da ben beyanname ederim, deyince, Yahya (as):
Ey kardeşim! Sen bu vazifeyi yerine getirmekte beni geçersen, ben azaba uğramamdan veyâ yere batırılmamdan korkarım, dedi ve derhal İsrâil oğullarını Beytü'lMakdis'te topladı Beytü'lMakdis, İsrail oğulları ile doldu Yahya (as) yüksek bir yere oturarak Allah'a hamd ve senada bulunduktan sonra şöyle dedi:
Ulu Allah, bana, keza kendim amel edeyim, hem de amel etmenizi size emredeyim diye beş sözcük emretti Onların ilki, Allah'a hiç bir şeyi Şerik koşmaksızın, O'na ibâdet etmenizdir Bunun misâli, öz malı olan altın ya da gümüşle bir köle satın alıp çalıştıran bir adama benzer ancak, esir çalışmasının kazancını, efendisinden başkasına ödüyordur Hanginiz, kölesinin böyle davranmasına sevinir, razı olur? şüphesiz ki, sizi ulu Allah yarattı ve rızkınızı vermektedir Öyle ise Allah'â, hiç bir şeyi şerik koşmaksızın, ibâdet ediniz
Allah namaz kılmanızı size emretti Namaza durduğunuzda, yüzünüzü sağa sola çevirmeyiniz Kararsızlık yok ama Yüce Allah, kulu, yüzünü diğer tarafa çevirmedikçe, hep ona yöneliktir
Allah size oruc'u emretti Bunun misâli, yanına misk kesesi olduğu halde, bir kalabalık içinde yer alan ve hepsi ondaki misk kokusunu duyan bir kimseye aynı Hiç kuşkusuz oruçlunun ağzının kokusu, Allah'ın katında misk kokusundan daha güzeldir
Allah size sadakayı emretti Bunun misâli, düşmanın tutsak edip elini boynuna bağladıkları ve boynunu vurmak üzere yaklaştırdıkları bir kimseye aynı ama o, canımı elinizden kurtarmak için size bir fidye, kurtulmalık versem, olmaz mı?diyerek kendisini onlardan kurtarıncaya değin, aşağı yukarı kurtulmalık akçesi öder durur
Allah size Allah'ı çok zikretmenizi, anmanızı da emretti Bunun misâli, düşmanın hızla kendisini takib ettiği bir kimseye aynı ama, sağlam bir kaleye gelip onun içine sığınmıştır İ,îte kul da, Allah'ı zikir ile meşgul oldukça, şeytandan böyle korunur(etTirmizî, esSünen, elEmsâl, 3; Ahmed b Hanbel, elMüsned, IV, 202)
Bu hadiste görüldüğü gibi tevhid inancı, namaz, oruç, zekât ve zikir gibi ibâdetler, yalnız Hz Muhammed (sav)'in ümmetine kasıtlı olarak ibâdetler değildir Daha önceki peygamberlerin de ümmetlerine emrettiği ibâdetlerdir
Yahya (as)'da, babası Zekeriyya (as) gibi milleti göre şehid edildi (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Adalet Dini Kur'an Dili, İstanbul 1971, I, 421)
*
Yahya peygamber hayatı
Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biridir Yüce Allah(CC) göre, Kur'an'da: Ey Zekeriyya! Sana Yahya isminde bir oğlanı müjdeliyoruz Bu adı daha önce kimseye vermemiştik(Meryem, 197) ayeti ile haber verildiğine kadar; Yahya (as), Zekeriya (as)'ın oğlu idi Kendisine Yahya adı da, Allah tarafından verilmişti
Yahya (as)'nın yüzü hoş, kaşları çatık, saçları seyrek, burnu uzun, sesi ince ve parmakları kısa idi O, İsâ (as)'dan altı ay önce dünyaya gelmişti Yani Isâ (as)'dan altı ay büyüktü Dolayısıyla, Musa (as)'nın şeraitiyle amel eden peygamberlerin sonuncusuydu
Daha ufak yaşta iken, kendisine hikmet verilmişti Yaşıtı olan çocuklar kendisine: Ey Yahya! Bizimle gel, oynayalımdedikleri süre:
Ben, oyun için yaratılmadımderdi (esSa'lebî, elArais, Mısır 1951, 375 vd)
Onun küçüklüğünden itibaren böyle temiz, saygılı ve ibâdet ehli olduğu, Kur'an'da şöyle haber verilmiştir:
(Ona çocukluğunda): Ey Yahyâ! Kitabı, şiddetle tut! (dedik) Az Önce çocuk iken, ona, hikmet'i verdik (Tevrat'ı öğrettik) Tarafımızdan (ona) bir kalb yumuşaklığı ve (günahlardan) temizleme (verdik) O, fazla muttaki idi Anasına ve babasına itaatlı idi, bir serkeş ve asi değildi Dünyaya getirildiği günde, öleceği gün de, diri olarak (kabrinden) kaldırılacağı gün de, ona, selâm olsun!(Meryem, 1912, 13, 14, 15)
Bu ayetlerde görüldüğü gibi Yüce Allah, Yahya (as)'nın farklı alanlara yönlendirilmiş güzel vasıflarını haber vermiş ve onu selamla anmıştır Bu, onun doğduğunda, ölüm ettiğinde ve ahiret gününde Allah'ın himâyesinde bulunduğunu ifâde etmektedir Her insanın başına geleceği muhakkak olan bu üç yalnızlık ve korku günlerinde Allah'ın selâm ve esenliği içinde elde etmek, ne büyük bir bahtiyarlıktır Bu üç durumda Allah'ın himayesinde bulunmak, bir nevi aralıksız bir şekilde Allah'ın himayesinde bulunmak demektir (Muhammed Ali esSabûnî, Safvetu'tTefâsîr, İstanbul 1987, II, 213)
Yahya (as) Allah'ın emrettiği gibi kitabı şiddetle tuttu Önce Tevrat'a ve daha sonra İncil'e uygun hareket etti Bu mukaddes kitapların hükümlerinin milleti kadar yaşanması için çalıştı Hz Muhammed (sav) onun bu mücâdelesi hakkında şöyle buyurdu:
Ulu Allah, Zekeriyya (as)'nın oğlu Yahya (as) ya, keza kendisi amel etmek, ayrıca de amel etmeleri için İsrail oğullarına emretmek üzere, beş sözcük emretmişti Kendisi bu hususta birazcık ağır ve yavaş davranınca, İsâ (as) ona:
Sen, ayrıca kendin amel etmek keza de amel etmelerini İsrâil oğullarına emretmek üzere, beş sözcük ile emrolunmuştun Bunu İsrail oğullarına ya sen bildiri edersin, ya da ben beyanname ederim, deyince, Yahya (as):
Ey kardeşim! Sen bu vazifeyi yerine getirmekte beni geçersen, ben azaba uğramamdan veyâ yere batırılmamdan korkarım, dedi ve derhal İsrâil oğullarını Beytü'lMakdis'te topladı Beytü'lMakdis, İsrail oğulları ile doldu Yahya (as) yüksek bir yere oturarak Allah'a hamd ve senada bulunduktan sonra şöyle dedi:
Ulu Allah, bana, keza kendim amel edeyim, hem de amel etmenizi size emredeyim diye beş sözcük emretti Onların ilki, Allah'a hiç bir şeyi Şerik koşmaksızın, O'na ibâdet etmenizdir Bunun misâli, öz malı olan altın ya da gümüşle bir köle satın alıp çalıştıran bir adama benzer ancak, esir çalışmasının kazancını, efendisinden başkasına ödüyordur Hanginiz, kölesinin böyle davranmasına sevinir, razı olur? şüphesiz ki, sizi ulu Allah yarattı ve rızkınızı vermektedir Öyle ise Allah'â, hiç bir şeyi şerik koşmaksızın, ibâdet ediniz
Allah namaz kılmanızı size emretti Namaza durduğunuzda, yüzünüzü sağa sola çevirmeyiniz Kararsızlık yok ama Yüce Allah, kulu, yüzünü diğer tarafa çevirmedikçe, hep ona yöneliktir
Allah size oruc'u emretti Bunun misâli, yanına misk kesesi olduğu halde, bir kalabalık içinde yer alan ve hepsi ondaki misk kokusunu duyan bir kimseye aynı Hiç kuşkusuz oruçlunun ağzının kokusu, Allah'ın katında misk kokusundan daha güzeldir
Allah size sadakayı emretti Bunun misâli, düşmanın tutsak edip elini boynuna bağladıkları ve boynunu vurmak üzere yaklaştırdıkları bir kimseye aynı ama o, canımı elinizden kurtarmak için size bir fidye, kurtulmalık versem, olmaz mı?diyerek kendisini onlardan kurtarıncaya değin, aşağı yukarı kurtulmalık akçesi öder durur
Allah size Allah'ı çok zikretmenizi, anmanızı da emretti Bunun misâli, düşmanın hızla kendisini takib ettiği bir kimseye aynı ama, sağlam bir kaleye gelip onun içine sığınmıştır İ,îte kul da, Allah'ı zikir ile meşgul oldukça, şeytandan böyle korunur(etTirmizî, esSünen, elEmsâl, 3; Ahmed b Hanbel, elMüsned, IV, 202)
Bu hadiste görüldüğü gibi tevhid inancı, namaz, oruç, zekât ve zikir gibi ibâdetler, yalnız Hz Muhammed (sav)'in ümmetine kasıtlı olarak ibâdetler değildir Daha önceki peygamberlerin de ümmetlerine emrettiği ibâdetlerdir
Yahya (as)'da, babası Zekeriyya (as) gibi milleti göre şehid edildi (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Adalet Dini Kur'an Dili, İstanbul 1971, I, 421)
*