YAŞAMIMIZDAKİ ÇABUKLUK 2
1 Etkinlik : En Çabuk Kim? (Ders Kitabı – 59)
Maksat : Öğrencilerin alınan yol ve geçen süre değişkenlerini kullanarak hareketli
varlıkların süratlerini kontrollü bir deneyle yorumlamalarını sağlamak
Yapılacaklar : • Araştırma sorusu sorulur
Burcu, Mert ve Ali ’den hangisi en çabuk?
• Problemin çözümü için önerilerde bulunulur
– Mektep bahçesinde belirlenen mesafeyi en kısa sürede koşan en süratlidir
– Farklı mesafeleri en kısa sürede koşan en süratlidir
• I Faz;
Problemi Çözmek İçin;
– Okul bahçesinde 30–40 m ’lik bir uzaklık belirlenir
– Bir kişi bu mesafeyi koşma süresini süreölçer ile ölçer
– Veriler deftere kaydedilir
Koşan Öğrenciler Alınan Yol Geçen Vakit
– Kimin en süratli olduğuna nasıl karar verilir?
– Bambaşka mesafeler koşulsaydı en hızlı olan nasıl belirlenirdi?
– En hızlı olanın belirlenmesinde sadece süre bakmak yeterlidir
• II Aşama;
Problemi Çözmek İçin Plan;
– Mektep bahçesinde her öğrencinin koşması için 10, 20, 300 m ’lik mesafeler belirlenir
– Bir birey 10 m ’yi, bir kişi 20 m ’yi, bir birey 30 m ’yi en kısa sürede koşmaya çalışır
– Bir kişi bu mesafeleri koşma sürelerini kronometre ile ölçer
– Veriler deftere kaydedilir
Koşan Öğrenciler Alınan Yol Geçen Süre
– Alınan yol ve geçen süre kullanılarak kimin en süratli olduğuna karar verilmesi istenir
– Verilere bakılarak en süratlinin kim olduğuna bu şekilde karar verilemez
– Çizelgeye yeni bir sütun eklenir ve alınan yolun süre bölünmesi istenir Benzer operasyon birinci faz içinde gerçekleştirilir
– En süratli olan kişi, aldığı yolun zamana bölünmesi sonucu en büyük olan kişidir
3 Etkinlik : Bisiklet Yarışı (Çalışma Kitabı – 33)
Niyet : Öğrenilen bilgilerin yeni durumlara uygulanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • İki farklı durumla ilgili olarak bahşedilen sorular cevaplandırılır
• Birinci durumda sadece vakit değeri, kimin seri olduğunu hesaplamak için yeterli değildir, alınan yolların da verilmesi gerekir
• İkinci durumda süratin hesaplanması için süre ve yolun bilinmesi, zamanı değerlendirmek içinde süreölçer (saat) ve yolu ölçmek için de metrenin kullanılması gerekir
4 Faaliyet : Bölüm Evimiz (Egzersiz Kitabı – 33)
Maksat : Yol, vakit ve çabukluk birimleri arasındaki ilişkinin kavranmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Bahşedilen boşluklar doldurulur
• Sürat biriminin, yol ve zamana göre ifade edileceği gözlenir
5 Faaliyet : Süratleri Bulalım (Çalışma Kitabı – 34)
Niyet : Çabukluk hesaplanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Sorulardaki varlıklara ait yol ve vakit ifadelerinin kullanılarak sürat
değerleri hesaplanır
6 Etkinlik : Sürat Çizelgesi (Çalışma Kitabı – 34)
Amaç : Süratin, çizelgede verilen yol ve süre ifadeleri dikkate alınarak
hesaplanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Ayrı birimler kullanılarak verilen değerlerden hizli olma hesabı yapılır
2 Etkinlik : Grafik Çizelim (Ders Kitabı – 61)
Hedef : Öğrencilerin alınan yol ve geçen süre değerleri arasındaki ilişkinin grafik
kullanılarak gösterilmesinin sağlanması
Yapılacaklar :
• Etkinlikteki metin okutulur
• Yol ve süre değerlerini gösteren çizelge incelenir
• Yol ve süre doğru orantılıdır
• Üçüncü saat sonunda alınan yol varsayım edilmeye çalışılır
300 km yol alır
• Üçüncü saat sonunda dakiklik varsayım edilmeye çalışılır Değişmez
NOT :
1 Çabukluk – süre ve yol – zaman grafikleri, hareketle ilgili verilmeyen bir layık hakkında yorum yapılmasını sağlar
7 Etkinlik : Grafik Çizelim (Alıştırma Kitabı – 35)
Hedef : Grafik çizme becerilerinin yani verileri kaydolma ve işleme ile ilgili bilimsel
süreç becerilerinin geliştirilmesinin sağlanması
Yapılacaklar :
• Verilen çizelgeden faydalanılarak yol – zaman grafiği çizilir
• Çizilen grafiklerden hangi aracın süratinin daha fazla olduğu belirlenir
• Çizilen grafiklerden faydalanılarak hizli olma – vakit grafiği çizilir
8 Etkinlik : Kedinin Hareketi (Çalışma Kitabı – 36)
Hedef : Yol – zaman grafiklerinin yorumlanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Verilen grafikten faydalanılarak kedinin I, II ve III numaralı
bölgelerde hangi hareketi yaptığı belirlenir
• Grafikten faydalanılarak vakit ve yol değerleri tabloya kaydedilir
5 Hareket Enerjisi :
Hareket halindeki cisimlerin sahip oldukları enerjiye hareket enerjisi denir
• Cisimler, sahip oldukları ya da kazandıkları hareket enerjisi doğru hareket ederler
• Cismin sürati hareket enerjisine bağlıdır ve doğru orantılıdır Yani hareket enerjisi pozitif olan cismin sürati de fazladır
• Bir ceset, sahip olduğu hareket enerjisini bir diğer cisme aktarabilir Cismin sahip olduğu hareket enerjisini bir diğer cisme aktarabilmesi için o cisme şiddet uygulaması gerekir Uygulanan şiddet sayesinde cismin enerjisi aktarılabilir (Şiddet ve hareket enerjisi aynı kavramlar değildir)
• Ceset, zor doğruca hareket ettiği için cismin sürati de kuvvete bağlıdır (Zor ve hareket aynı kavramlar değildir)
• Hareket enerjisi pozitif olan cismin sürati de fazladır ve sürati artı olan vücut çarptığı cismi daha hızlı hareket ettirir Bunun nedeni de cismin, çarptığı cisme daha pozitif hareket enerjisi aktarmasıdır
3 Faaliyet : Haydi Misketlerle Oynayalım (Ders Kitabı – 62)
Niyet : Hareket eden varlıkların enerjiye sahip olduklarının farkına varılmasının sağlanması
Yapılacaklar : • 8–10 adet mermer toplu olarak masanın üzerine konur
• Diğer bir mermer, durmakta olan bilyelere doğru gönderilir
• Toplu halde duran bilyelerin hareketleri gözlenir
• Hareketli cisimlerin sahip olduğu hareket enerjisi, cisim tarafından cismin çarptığı öteki cisimlere aktarılır ve öteki cisimler aldıkları hareket enerjisi ile hareket edebilirler
• Sonuca Varalım Kısmında;
– Toplu duran bilyelerin durumundaki değişikliğin nedeni, hareketli bilyenin sahip olduğu hareket enerjisidir
9 Etkinlik : Hareketli mi, Durağan mi? (Çalışma Kitabı – 37)
Kasıt : Hareket enerjisi kavramının pekiştirilmesinin sağlanması
Yapılacaklar : • Etkinlikte verilen resimler incelenir ve hareket enerjisine sahip olan
ve olmayan varlıklar belirlenir
• 3–4–6 hareket enerjisine sahiptir
• 1–2–5 hareket enerjisine sahip değildir
Kendimizi Değerlendirelim : (Ders Kitabı – 63) *
1 Etkinlik : En Çabuk Kim? (Ders Kitabı – 59)
Maksat : Öğrencilerin alınan yol ve geçen süre değişkenlerini kullanarak hareketli
varlıkların süratlerini kontrollü bir deneyle yorumlamalarını sağlamak
Yapılacaklar : • Araştırma sorusu sorulur
Burcu, Mert ve Ali ’den hangisi en çabuk?
• Problemin çözümü için önerilerde bulunulur
– Mektep bahçesinde belirlenen mesafeyi en kısa sürede koşan en süratlidir
– Farklı mesafeleri en kısa sürede koşan en süratlidir
• I Faz;
Problemi Çözmek İçin;
– Okul bahçesinde 30–40 m ’lik bir uzaklık belirlenir
– Bir kişi bu mesafeyi koşma süresini süreölçer ile ölçer
– Veriler deftere kaydedilir
Koşan Öğrenciler Alınan Yol Geçen Vakit
– Kimin en süratli olduğuna nasıl karar verilir?
– Bambaşka mesafeler koşulsaydı en hızlı olan nasıl belirlenirdi?
– En hızlı olanın belirlenmesinde sadece süre bakmak yeterlidir
• II Aşama;
Problemi Çözmek İçin Plan;
– Mektep bahçesinde her öğrencinin koşması için 10, 20, 300 m ’lik mesafeler belirlenir
– Bir birey 10 m ’yi, bir kişi 20 m ’yi, bir birey 30 m ’yi en kısa sürede koşmaya çalışır
– Bir kişi bu mesafeleri koşma sürelerini kronometre ile ölçer
– Veriler deftere kaydedilir
Koşan Öğrenciler Alınan Yol Geçen Süre
– Alınan yol ve geçen süre kullanılarak kimin en süratli olduğuna karar verilmesi istenir
– Verilere bakılarak en süratlinin kim olduğuna bu şekilde karar verilemez
– Çizelgeye yeni bir sütun eklenir ve alınan yolun süre bölünmesi istenir Benzer operasyon birinci faz içinde gerçekleştirilir
– En süratli olan kişi, aldığı yolun zamana bölünmesi sonucu en büyük olan kişidir
3 Etkinlik : Bisiklet Yarışı (Çalışma Kitabı – 33)
Niyet : Öğrenilen bilgilerin yeni durumlara uygulanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • İki farklı durumla ilgili olarak bahşedilen sorular cevaplandırılır
• Birinci durumda sadece vakit değeri, kimin seri olduğunu hesaplamak için yeterli değildir, alınan yolların da verilmesi gerekir
• İkinci durumda süratin hesaplanması için süre ve yolun bilinmesi, zamanı değerlendirmek içinde süreölçer (saat) ve yolu ölçmek için de metrenin kullanılması gerekir
4 Faaliyet : Bölüm Evimiz (Egzersiz Kitabı – 33)
Maksat : Yol, vakit ve çabukluk birimleri arasındaki ilişkinin kavranmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Bahşedilen boşluklar doldurulur
• Sürat biriminin, yol ve zamana göre ifade edileceği gözlenir
5 Faaliyet : Süratleri Bulalım (Çalışma Kitabı – 34)
Niyet : Çabukluk hesaplanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Sorulardaki varlıklara ait yol ve vakit ifadelerinin kullanılarak sürat
değerleri hesaplanır
6 Etkinlik : Sürat Çizelgesi (Çalışma Kitabı – 34)
Amaç : Süratin, çizelgede verilen yol ve süre ifadeleri dikkate alınarak
hesaplanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Ayrı birimler kullanılarak verilen değerlerden hizli olma hesabı yapılır
2 Etkinlik : Grafik Çizelim (Ders Kitabı – 61)
Hedef : Öğrencilerin alınan yol ve geçen süre değerleri arasındaki ilişkinin grafik
kullanılarak gösterilmesinin sağlanması
Yapılacaklar :
• Etkinlikteki metin okutulur
• Yol ve süre değerlerini gösteren çizelge incelenir
• Yol ve süre doğru orantılıdır
• Üçüncü saat sonunda alınan yol varsayım edilmeye çalışılır
300 km yol alır
• Üçüncü saat sonunda dakiklik varsayım edilmeye çalışılır Değişmez
NOT :
1 Çabukluk – süre ve yol – zaman grafikleri, hareketle ilgili verilmeyen bir layık hakkında yorum yapılmasını sağlar
7 Etkinlik : Grafik Çizelim (Alıştırma Kitabı – 35)
Hedef : Grafik çizme becerilerinin yani verileri kaydolma ve işleme ile ilgili bilimsel
süreç becerilerinin geliştirilmesinin sağlanması
Yapılacaklar :
• Verilen çizelgeden faydalanılarak yol – zaman grafiği çizilir
• Çizilen grafiklerden hangi aracın süratinin daha fazla olduğu belirlenir
• Çizilen grafiklerden faydalanılarak hizli olma – vakit grafiği çizilir
8 Etkinlik : Kedinin Hareketi (Çalışma Kitabı – 36)
Hedef : Yol – zaman grafiklerinin yorumlanmasının sağlanması
Yapılacaklar : • Verilen grafikten faydalanılarak kedinin I, II ve III numaralı
bölgelerde hangi hareketi yaptığı belirlenir
• Grafikten faydalanılarak vakit ve yol değerleri tabloya kaydedilir
5 Hareket Enerjisi :
Hareket halindeki cisimlerin sahip oldukları enerjiye hareket enerjisi denir
• Cisimler, sahip oldukları ya da kazandıkları hareket enerjisi doğru hareket ederler
• Cismin sürati hareket enerjisine bağlıdır ve doğru orantılıdır Yani hareket enerjisi pozitif olan cismin sürati de fazladır
• Bir ceset, sahip olduğu hareket enerjisini bir diğer cisme aktarabilir Cismin sahip olduğu hareket enerjisini bir diğer cisme aktarabilmesi için o cisme şiddet uygulaması gerekir Uygulanan şiddet sayesinde cismin enerjisi aktarılabilir (Şiddet ve hareket enerjisi aynı kavramlar değildir)
• Ceset, zor doğruca hareket ettiği için cismin sürati de kuvvete bağlıdır (Zor ve hareket aynı kavramlar değildir)
• Hareket enerjisi pozitif olan cismin sürati de fazladır ve sürati artı olan vücut çarptığı cismi daha hızlı hareket ettirir Bunun nedeni de cismin, çarptığı cisme daha pozitif hareket enerjisi aktarmasıdır
3 Faaliyet : Haydi Misketlerle Oynayalım (Ders Kitabı – 62)
Niyet : Hareket eden varlıkların enerjiye sahip olduklarının farkına varılmasının sağlanması
Yapılacaklar : • 8–10 adet mermer toplu olarak masanın üzerine konur
• Diğer bir mermer, durmakta olan bilyelere doğru gönderilir
• Toplu halde duran bilyelerin hareketleri gözlenir
• Hareketli cisimlerin sahip olduğu hareket enerjisi, cisim tarafından cismin çarptığı öteki cisimlere aktarılır ve öteki cisimler aldıkları hareket enerjisi ile hareket edebilirler
• Sonuca Varalım Kısmında;
– Toplu duran bilyelerin durumundaki değişikliğin nedeni, hareketli bilyenin sahip olduğu hareket enerjisidir
9 Etkinlik : Hareketli mi, Durağan mi? (Çalışma Kitabı – 37)
Kasıt : Hareket enerjisi kavramının pekiştirilmesinin sağlanması
Yapılacaklar : • Etkinlikte verilen resimler incelenir ve hareket enerjisine sahip olan
ve olmayan varlıklar belirlenir
• 3–4–6 hareket enerjisine sahiptir
• 1–2–5 hareket enerjisine sahip değildir
Kendimizi Değerlendirelim : (Ders Kitabı – 63) *