bilgiliadam
Yeni Üye
yazılı edebiyat nedir
yazılı edebiyat
YAZILI EDEBİYAT NEDİR?
Yazılı Edebiyat, Turkler arasında yazının kullanıldığı devirlerde başlayan bir edebiyattır Eldeki en eski urunler V ve VI yuzyıllarda yazıldığı tahmin edilen Yenisey Kırgızlarına ait 'balbal' adı verilen mezar taşlarıdır Ancak bu yazıtlar, adlar ve birkac sozcukten oluşan Turkce sozlerden ibarettir Bu yazıtlardaki alfabe daha sonraki donemlerde kullanılan GokTurk alfabesine gore ilkel bir nitelik taşır
Yazılı edebiyata ait en onemli ornekler VIIIyuzyılda dikilen ve gunumuze dek ulaşan GokTurk Kitabeleri ’dir Bu yazıtlara bugun Moğolistan ’da bulunan GokTurk Kitabeleri, Orhun Irmağı ’nın eski yatağı uzerinde bulunduğu icin Orhun Yazıtları (AnıtlarıKitabeleri) denmiştir GokTurk Kitabeleri ’de Yenisey Yazıtları gibi dikili taşlar uzerine GokTurk alfabesiyle yazılmıştır
Yazıtlarda Doğu GokTurklerin tarihinden, komşularıyla olan ilişkilerinden savaşlarından ve yonetiminden soz etmektedir Canlı bir soylev dili ve uslubu vardır Bu yazıtlar, Turk dili tarihi acısından onemli belge niteliği taşır
Yazılı Donem Urunleri
Orhun Kitabeleri Uygur Metinleri Orhun Kitabeleri: Bu yazıtlarda Cinlilere karşı bağımsızlık savaşı yapan, Turk butunluğunu yeniden kurmak icin icte ve dışta savaşan KokTurklerin hikayesi anlatılır Bu abideler 38 harfli olan KokTurk alfabesiyle yazılmıştırBunlardan 3 tanesi en onemlileridir
1 Bilge tonyukuk yazıtı: Dort bakana vezirlik etmiş olan Tonyukuk tarafından yazılmıştır Daha cok Cinlilerle yapılan savaşlar anlatılmaktadır
2 Kul tiğin yazıtı: KokTurk hakanı Bilge Kağan ’ın kardeşi Kul Tiğin ’in olumu uzerine Bilge Kağan tarafından dikilmiştir
3 Bilge Kağan Yazıtı: GokTurk hakanı Bilge Kağan ’ın olumunden sonra yazdırılmış bir abidedir Son iki yazar daha cok donemin olaylarından, torelerden ve Bilge Kağan ’ın ulusuna dilediği iyi dileklerden soz eder
Uygur Donemi Eserleri: KokTurk devletinin yıkılmasından sonra kurulan uygur hanlıklarından kalma eserlerdir Daha cok Buddha ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir Bunlar turfan yoresinde yapılan kazılarda ortaya cıkarılmıştır Uygurların kağıda kitap basma tekniğini bildikleri anlaşılmaktadır Donemden kalma bircok hikayenin yanında 'kokunc' denilen bir ilkel tiyatro eserleri de vardır Uygurlar bu eserleri 14 harfli uygur alfabesiyle yazmışlardır
yazılı edebiyat
YAZILI EDEBİYAT NEDİR?
Yazılı Edebiyat, Turkler arasında yazının kullanıldığı devirlerde başlayan bir edebiyattır Eldeki en eski urunler V ve VI yuzyıllarda yazıldığı tahmin edilen Yenisey Kırgızlarına ait 'balbal' adı verilen mezar taşlarıdır Ancak bu yazıtlar, adlar ve birkac sozcukten oluşan Turkce sozlerden ibarettir Bu yazıtlardaki alfabe daha sonraki donemlerde kullanılan GokTurk alfabesine gore ilkel bir nitelik taşır
Yazılı edebiyata ait en onemli ornekler VIIIyuzyılda dikilen ve gunumuze dek ulaşan GokTurk Kitabeleri ’dir Bu yazıtlara bugun Moğolistan ’da bulunan GokTurk Kitabeleri, Orhun Irmağı ’nın eski yatağı uzerinde bulunduğu icin Orhun Yazıtları (AnıtlarıKitabeleri) denmiştir GokTurk Kitabeleri ’de Yenisey Yazıtları gibi dikili taşlar uzerine GokTurk alfabesiyle yazılmıştır
Yazıtlarda Doğu GokTurklerin tarihinden, komşularıyla olan ilişkilerinden savaşlarından ve yonetiminden soz etmektedir Canlı bir soylev dili ve uslubu vardır Bu yazıtlar, Turk dili tarihi acısından onemli belge niteliği taşır
Yazılı Donem Urunleri
Orhun Kitabeleri Uygur Metinleri Orhun Kitabeleri: Bu yazıtlarda Cinlilere karşı bağımsızlık savaşı yapan, Turk butunluğunu yeniden kurmak icin icte ve dışta savaşan KokTurklerin hikayesi anlatılır Bu abideler 38 harfli olan KokTurk alfabesiyle yazılmıştırBunlardan 3 tanesi en onemlileridir
1 Bilge tonyukuk yazıtı: Dort bakana vezirlik etmiş olan Tonyukuk tarafından yazılmıştır Daha cok Cinlilerle yapılan savaşlar anlatılmaktadır
2 Kul tiğin yazıtı: KokTurk hakanı Bilge Kağan ’ın kardeşi Kul Tiğin ’in olumu uzerine Bilge Kağan tarafından dikilmiştir
3 Bilge Kağan Yazıtı: GokTurk hakanı Bilge Kağan ’ın olumunden sonra yazdırılmış bir abidedir Son iki yazar daha cok donemin olaylarından, torelerden ve Bilge Kağan ’ın ulusuna dilediği iyi dileklerden soz eder
Uygur Donemi Eserleri: KokTurk devletinin yıkılmasından sonra kurulan uygur hanlıklarından kalma eserlerdir Daha cok Buddha ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir Bunlar turfan yoresinde yapılan kazılarda ortaya cıkarılmıştır Uygurların kağıda kitap basma tekniğini bildikleri anlaşılmaktadır Donemden kalma bircok hikayenin yanında 'kokunc' denilen bir ilkel tiyatro eserleri de vardır Uygurlar bu eserleri 14 harfli uygur alfabesiyle yazmışlardır