Yemek Yeme Davranışının Düzenlenmesi için Ne Yapılabilir?
Çok sağlıklı besin tüketme; takıntı halinde, bireyin günlük hayatını, his durumunu, çevre hayatını etkileyen yeme bozuklukları sınıfında yan almaktadır. Literatürde Ortoreksiya Nervoza olarak da bilinmektedir.Ortoreksikler,diğer yeme bozukluklarından farklı olarak ince olma dileği mekanına sağlıklı ve saf yiyecekler yeme isteğiyle hareket etmektedir. Yeteri kadar yapıldığında bu davranış tipi desteklenebilir, ama ileriki periyotlarda çoka kaçıldığı noktada önemli problemlere neden olmaktadır. Bu bireyler akıllıca beslenme emeli ile, kendilerini topluluktan soyutlama, okb semptomları gösterme, sıhhatsiz besinlerin olduğu tarafta asla yiyecek tüketmeme ve çıkan haberlerden etkilenmeleri sebebiyle bir mühlet sonra hiç besin tüketmeme üzere davranışlar gösterebilmektedir. Anorektik ve bulimik şahıslarda görüldüğü üzere, ortoreksikler de tüm öz-değerlerini yeme davranışları üzerine kurmaktadır. Yedikleri yiyecekleri denetim etme istekleri sebebiyle bir müddet sonra onlar yiyeceklerin kölesi olmakta ve denetim kendilerinde değil yiyeceklerde olmaktadır.
Yemek bozukluğu olan bireyler, neredeyse her saniye yemek düşünmektedir. Devir planlamaları arasında en kıymetli sorun nerede ve ne devir yemek yiyecekleridir. Daima bir düşman olduğunu düşündükleri açlık dürtüsü ile savaşmaktadırlar. Bu savaşta kazandıkları her anı taçlandırmakta ve kendileri ile gurur duymaktadırlar. Her savaşta olduğu üzere birey bu savaşta da yenilgiye uğrama ihtimali olduğunu unutmamalıdır. Bu dürtüler önünde direnemeyen sağlıklı yeme takıntılı birey “yasak” ve“kötü” yiyeceklerden yediği an itibari ile kendini büyük bir yenilgiye uğramış üzere hissetmektedir. Bu yenilginin acilen akabinde oluşacak his ise bireyde üst seviye pişmanlıktır.
Şiddetli zayıflama takıntısı(anoreksiya nervoza) ve sağlıklı yeme takıntısı olan bireyler, kendileri dışında kalan topluluğu iradesiz, disiplinsiz ve aç gözlü bulmaktadır. Bu yanlış mülahaza örüntüsü sebebi ile birey kendisini yücelterek ben sairlerinden daha üstünüm fikrine kapılabilmektedir.
Anoreksiya(aşırı zayıflama saplantısı) ve bulimia(yediklerini kusma)bozukluğu olan bireyler yedikleri yemeğin ölçüsüne ağırlaşmaktadır. Ortoreksikler( sağlıklı yeme takıntısı) olan bireylerse yedikleri yemeğin hangi ortamda üretildiğine, besleyici kıymetlerine ve kalitesine ağırlaşmaktadır.
Ortoreksik bireylerin %99.9’u yalnızca kendi aldıkları eserler ile kendi yaptıkları yemekleri tüketmektedir. Kendi yiyeceklerini bir yemek içtimasına giderken bile götürmekte ve bu sebeple öteki beşerler ile toplumsal hayat armonisinde zorlanabilmektedirler. İlerleyen süreçte bu bireyleri yeme bozukluğuna komorbite olarak sosyo fobide avucunun içine almak amacuı ile sırada beklemektedir. Bunun sebebi ortoreksiya sorunu yaşan bireyler için besin tüketme yerküredeki bütün meselelerden daha büyük bir sorun halindedir bu da bireyin içine kapanmasına ve sosyalleşememesine sebep olmaktadır.
Ziyadesi zarar olan her davranış üzere sağlıklı yeme de takıntı haline geldiği noktada hayati kasvetlere sebebiyet vermektedir. Bireyler besinlerin doğal ve sağlıklı olmasıyla o kadar ilgilidirler ki ahir sıhhatsiz ve saf olmayan yiyecekleri vücutlarına sokmaktansa aç kalmayı tercih etmektedir. Sağlıklı yeme takıntısı olan bireyler ömürlerinin denetimini geri kazanabilmek ismine çeşitli diyetler deneme yollarını da kullanmaktadır.
Maatteessüf ki ortoreksiyanın bilinen kozmik ve bireye kendini olağanüstü hissettirebilecek bir menüsü yoktur.. yiyeceklere yüklenen farklı mealler gelecek devirlerde meallerini kaybetmeleri sebebi ile hiç beklenmedik bir halde ortoreksiyaya dönüşebilmektedir. Sonuç olarak bu yeme bozukluğunda da başkalarında olduğu üzere depresyon, tasa bozukluğu ve duygusal iniş çıkışlar yaşanmaktadır.
“Normal” yeme tertibi olan kişilerin ortak yeme davranışları
Alışılagelmiş bir biçimde besin tüketen birey, yeme davranışını gösterdiği esnada tertipli olarak nefes almaktadır, besini yutmadan evvel dişlerini kullanarak ağız içerisinde yeterlice öğütmektedir, yemek esnasında duraklayabilmektedir, tattıkları her lokmanın keyfine varabilmek bu insanlar için değerlidir, ara sıra çatal ve bıçaklarını masanın üstüne bırakmaktadır, yeme süreci içerisinde ‘hala ben aç mıyım, ne devir doyacağım bunun için daha kaç lokma tüketmem gerek halinde kendileri ile yaşadıkları sessiz bir diyalog vardır. Dün ne yediği ya da alanın ne yiyeceğinin bu birey için hiçbir değeri yoktur. Değerli olan şu anda vücutlarına giriş yapmasını sağladıkları besindir. Ayrıyeten diğerlerinin tabağında ne olduğuna dair bir ilgileri yoktur.
