Her yaş grubundan insanın yaptırması gereken birtakım taramalar, genel sağlık durumunun korunmasında ve hastalıklarla mücadelede büyük önem taşıyor. Hormonal ve genetik etkenler ile belli dönemlerin hayatında önemli rol oynadığı kadınların yaptırması gereken testler de sağlıklı yaşamın kapılarını açmaya yardımcı oluyor.
Günümüzde sağlıklı bir yaşamın yolunun düzenli taramadan geçtiği herkesin malumu! Bu konuda, uzmanlar kamuoyunu sürekli uyarıp, çeşitli yollarla farkındalık yaratmaya çalışıyor. Konu tarama olunca akla gelen ilk terim ise check-up testleri oluyor. Herkes için gerekli ve önemli olan bu uygulamalar, sağlıklı bir kişinin gizli kalan rahatsızlıklarını ortaya çıkarmak ve sonrasında ortaya çıkabilecek ciddi problemleri önlemek adına büyük önem taşıyor.
Biyokimyasal Testler
Sağlık taramalarının olmazsa olmazları, “biyokimyasal testler” olarak da bilinen kan ve idrar taramaları! Kanda yapılacak testlerin; tam kan sayımı, üre, kreatinin, şeker, kolesterol ve onun alt grupları ile karaciğer fonksiyon testleri olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Yalçın, şöyle bilgi veriyor: “Türkiye’de özellikle demir eksikliği anemisi çok sık görülüyor. Bu soruna; kadınlarda regl olunan üreme dönemi boyunca, genç kızlıktan itibaren erkek popülasyona göre daha fazla rastlanıyor. Dolayısıyla genç kızlar ve regl olan her kadına mutlaka demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin hatta vitamin seviyesi ölçümünün de eklenmesi gerekiyor. 16 yaşından başlayarak, genç kadınlarda özellikle anemi yani kansızlıkla ilgili testlerin yapılması da büyük önem taşıyor.”
Tiroit Testleri
Günümüzde birçok kadında adet düzensizliği ve gebe kalmakta soruna rastlanabiliyor. Bu tür problemleri erken dönemde saptamak için tiroit fonksiyon testlerinin yapılması gerekiyor. Söz konusu testler; T3, T4 ve TSH olarak sıralanıyor. Hekimin talebi doğrultusunda bunların biri ya da hepsi yaptırılabiliyor.
“Reprodüktif dönem” olarak bilinen üreme çağındaki bir kadının, özellikle de çocuk sahibi olmayı düşünüyorsa, mutlaka üreme hormonları ile tiroit hormon testleri yaptırması önem taşıyor.
Kanser Taramaları
Günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biri olan kanserde, erken tanı alınması halinde yaşam kayıplarının önüne geçilebiliyor. Örneğin; basit bir test ile tanı konulabilecek rahim ağzı kanseri, halen birçok kadının hayatını kaybetmesine yol açabiliyor. Bu nedenle kadınların her yıl düzenli jinekolojik muayeneden geçerek, rahim ağzı kanseri riskine karşı PAP Smear testi yaptırması gerekiyor.
Meme kanseri de kadınlarda sık görülen bir başka hastalık. Başta ailesinde meme kanseri öyküsü olan kişiler olmak üzere, düzenli olarak meme taraması yaptırılması önem taşıyor. Ailesinde meme kanseri vakası olan 40 yaşın altındaki bir kadına meme ultrasonografisi önerilmesinin önemini belirten Dr. Öğr. Üyesi Yalçın, ayrıca şu bilgileri veriyor: “Aynı şekilde ailesel mide, bağırsak, pankreas, safra kesesi kanseri öyküsü olan kişilerin herhangi bir yakınması varsa hemen, aksi halde 40 yaşında kolonoskopi ve gastroskopi gibi endoskopik tetkikleri yaptırması gerekiyor. 40 yaş altında olsalar da safra kesesi ve pankreas açısından karın ultrasonografisi yapılması, şüpheli bir durum varsa bu tetkiklere bilgisayarlı tomografi veya MR da eklenmesi önem taşıyor. Bu testler rutin check-up kapsamında yer almasa da hekim tarafından ileri tetkik olarak istenebiliyor.”
Diyabet Testleri
Kendinde veya ailesinde diyabet olan riskli gruptaki kadınlara uygulanması gereken birtakım testler var. Bunlar; açlık şekeri, açlık insülini ve HbA1c olarak belirtiliyor.
Kalp-Damar Sistemi Taramaları
Ailesinde ve birinci derece akrabalarında 40’lı yaşlardan itibaren ani yaşam kaybı, kalp krizi, koroner damarlara by-pass veya stent öyküsü olan menopoza giren kadınların, kardiyolojik açıdan değerlendirilmesi büyük önem taşıyor. Menopoz öncesi kalp-damar hastalıkları daha nadir görülse de herhangi bir yakınma olması halinde daha erken dönemde de kardiyoloji hekimine başvurmak gerekiyor.
Tüm Batın Taraması
40 yaşından itibaren hiçbir yakınması olmasa da kadınların karın ultrasonografisi yaptırması gerekiyor. Dr. Öğr. Üyesi Yalçın, bu sayede karaciğer yağlanması, safra kesesi taşları, böbrek taş ve tümörleri, mesane tümörleri, rahim ile yumurtalık ve yumurtalık tüplerine ait hastalıkların hızlı ve basitçe değerlendirilmesinin mümkün olabileceğini söylüyor.
Gastrointestinal Sistem İncelemeleri
Kadınların 50 yaşından itibaren mide ve bağırsak taraması açısından hiç yakınma ve risk faktörü olmasa da kolonoskopi ve gastroskopi benzeri endoskopik taramalardan geçmesi gerekiyor. Dr. Öğr. Üyesi Yalçın, söz konusu taramaların bu organların sağlık durumunun tespit edilmesinde çok önemli olduğunu vurguluyor.
Menopoz Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Doğurganlık çağının bitmesiyle kadınların yaşamında menopoz evresi başlıyor. Bu dönemde vücutta birtakım değişiklikler görülüyor. Osteoporoz, meme kanseri, kalp hastalıkları, kemik yoğunluğu ve benzeri birçok rahatsızlık açısından riskli dönem olarak adlandırılan menopoz sürecinde yaptırılması gereken bazı taramalar olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Arzu Yalçın, “Bu dönemde kan ve hormon testleri, mamografi, meme ultrasonu, kardiyolojik muayene ve tetkikler ile kemik yoğunluğu ölçümü yaptırılması büyük önem taşıyor” diyor.