Yeşil Camii (İznik) Tarihi ve Ozellikleri
Yapılış Tarihi 1378 – 1391
Bani Candarlı Halil Paşa
İznik ’te inşa edilen yapının onemi mimarı bilinen ilk Osmanlı yapısı olmasıdır 1378 – 1391 yılları arasında Hacı Musa tarafından yapılmış olan camiinin banisi Candarlı Halil Paşa ’dır Erken Osmanlı mimarisinin en onemli eserlerinden olan yapı gunumuze eşsiz cinileri ile miras kalmıştır
MİMARİ OZELLİKLERİ
Camii kare plan şemasına sahiptir İki mermer sutunla ayrılan 3 gozlu son cemaat yeri bulunmaktadır Sutunlar yuvarlak kemerler ile birbirine bağlanmış olup, kesme taştan inşa edilmiştir Uzerleri ise sekizgen kasnağa oturan kubbeler ile ortulmuştur Bu bolumde Bizans esintilerinin izleri gorunmesiyle birlikte erken Osmanlı mimarisini oluşumuna da zemin hazırlamaktadırCamiiye giriş son cemaat yerinin ortasından sağlanmış, mermer profilli soveler ile yapılmış olan kapının uzerinde bir de Arapca kitabesi bulunmaktadır Bu kitabede ‘ ’Bu mescidin yapılmasını ulema ve vuzeranın meliki olan Halil Paşa kabri nurlansın yedi yuz seksen senesinde emretmiştir Tamamlanması ise yedi yuz doksan dort senedinde gercekleşmiştir Yapan Hacı Musa ’ ’ yazmaktadırCaminin harim bolumune acılan ve kenarlarında birer kum saati motifi bulunan sutunlu kapı kemeri mermerden yapılmış olup, bu iki mermer arasında sulus hat ile yazılmış ikinci bir kitabe yerleştirilmiştir Bu kitabede ‘ ’Cenabı Hakka ham dolsun, bu şerefli imareti sırf rızai ilahiyi tahsil maksadıyla buyuk melik şehabuddunya veddin merhum Orhan Bey oğlu Murad Bey zamanında ve millet ve dinin hayırlı evladı Cendereli Ali oğlu Halil yedi yuz seksen tarihinde inşa ve imar ettirmiştir' ’ notu duşulmuşturTek kubbeli camiilerde ic mekanı genişletmeyi amaclayan ilk orneklerden sayılan eser, mihrap onu kubbeli olarak inşa edilmiştir Kubbe sekizgen kasnak uzerine, dilimli bir şekilde yerleştirilmiştir Tam bir yarım kureyi oluşturmaktadır Yapının harim bolumu mihraba paralel 3 sahınlıktan oluşmaktadır Camiinin aydınlanması ise duvarların ustunde dort altında on pencere ve kubbe kasnağınada dort pencere acıklığı bulunmaktadırMihrap mermerden yapılmıştır ve cok iyi bir işcilik gostermektedir İstiridye kabuğu motifleri, zencerek motifleri gorulurken mihrap nişinin ortasına da yıldızlardan oluşan bir madalyon yapılmıştır Yapıya ismini veren minaresi oldukca onemlidir Cini suslemeleriyle tek başına bir şaheseri andıran minare, mekanın kuzeybatısında bulunmaktadır Kare kaide uzerinde yukselen minare cokgen prizma olarak başlar ve yuvarlak govdeli olarak devam ettiği gorulur Tek şerefesi bulunmaktadır, uzeri ise kulahla bitirilmiştir Govde bir sıra stalaktitli mermer, yarı altıgen şekillerle suslenmiş, minarenin bilezik kısmı ise taş suslemeleri arasında firuze ve lacivert ciniler yerleştirilmiştir Bu cinilerin ortasında ise altı koşeli yıldızlar bulunmaktadır Minare zikzak, zencerek motifleri ve altıgen gecmeler ile adından cok soz ettirecek şekilde suslenmiştirYapı bugune kadar pek cok kez onarım gecirmiştir 1969 yılında yapılan restorasyon calışmalarında minarenin cinileri ne yazık ki sokulmuş ve yeniden inşa edilmiştir Yapı orijinalliğini yitirse de bugun hala İznik ’in sembolu olarak kabul edilmektedir
Yapılış Tarihi 1378 – 1391
Bani Candarlı Halil Paşa
İznik ’te inşa edilen yapının onemi mimarı bilinen ilk Osmanlı yapısı olmasıdır 1378 – 1391 yılları arasında Hacı Musa tarafından yapılmış olan camiinin banisi Candarlı Halil Paşa ’dır Erken Osmanlı mimarisinin en onemli eserlerinden olan yapı gunumuze eşsiz cinileri ile miras kalmıştır
MİMARİ OZELLİKLERİ
Camii kare plan şemasına sahiptir İki mermer sutunla ayrılan 3 gozlu son cemaat yeri bulunmaktadır Sutunlar yuvarlak kemerler ile birbirine bağlanmış olup, kesme taştan inşa edilmiştir Uzerleri ise sekizgen kasnağa oturan kubbeler ile ortulmuştur Bu bolumde Bizans esintilerinin izleri gorunmesiyle birlikte erken Osmanlı mimarisini oluşumuna da zemin hazırlamaktadırCamiiye giriş son cemaat yerinin ortasından sağlanmış, mermer profilli soveler ile yapılmış olan kapının uzerinde bir de Arapca kitabesi bulunmaktadır Bu kitabede ‘ ’Bu mescidin yapılmasını ulema ve vuzeranın meliki olan Halil Paşa kabri nurlansın yedi yuz seksen senesinde emretmiştir Tamamlanması ise yedi yuz doksan dort senedinde gercekleşmiştir Yapan Hacı Musa ’ ’ yazmaktadırCaminin harim bolumune acılan ve kenarlarında birer kum saati motifi bulunan sutunlu kapı kemeri mermerden yapılmış olup, bu iki mermer arasında sulus hat ile yazılmış ikinci bir kitabe yerleştirilmiştir Bu kitabede ‘ ’Cenabı Hakka ham dolsun, bu şerefli imareti sırf rızai ilahiyi tahsil maksadıyla buyuk melik şehabuddunya veddin merhum Orhan Bey oğlu Murad Bey zamanında ve millet ve dinin hayırlı evladı Cendereli Ali oğlu Halil yedi yuz seksen tarihinde inşa ve imar ettirmiştir' ’ notu duşulmuşturTek kubbeli camiilerde ic mekanı genişletmeyi amaclayan ilk orneklerden sayılan eser, mihrap onu kubbeli olarak inşa edilmiştir Kubbe sekizgen kasnak uzerine, dilimli bir şekilde yerleştirilmiştir Tam bir yarım kureyi oluşturmaktadır Yapının harim bolumu mihraba paralel 3 sahınlıktan oluşmaktadır Camiinin aydınlanması ise duvarların ustunde dort altında on pencere ve kubbe kasnağınada dort pencere acıklığı bulunmaktadırMihrap mermerden yapılmıştır ve cok iyi bir işcilik gostermektedir İstiridye kabuğu motifleri, zencerek motifleri gorulurken mihrap nişinin ortasına da yıldızlardan oluşan bir madalyon yapılmıştır Yapıya ismini veren minaresi oldukca onemlidir Cini suslemeleriyle tek başına bir şaheseri andıran minare, mekanın kuzeybatısında bulunmaktadır Kare kaide uzerinde yukselen minare cokgen prizma olarak başlar ve yuvarlak govdeli olarak devam ettiği gorulur Tek şerefesi bulunmaktadır, uzeri ise kulahla bitirilmiştir Govde bir sıra stalaktitli mermer, yarı altıgen şekillerle suslenmiş, minarenin bilezik kısmı ise taş suslemeleri arasında firuze ve lacivert ciniler yerleştirilmiştir Bu cinilerin ortasında ise altı koşeli yıldızlar bulunmaktadır Minare zikzak, zencerek motifleri ve altıgen gecmeler ile adından cok soz ettirecek şekilde suslenmiştirYapı bugune kadar pek cok kez onarım gecirmiştir 1969 yılında yapılan restorasyon calışmalarında minarenin cinileri ne yazık ki sokulmuş ve yeniden inşa edilmiştir Yapı orijinalliğini yitirse de bugun hala İznik ’in sembolu olarak kabul edilmektedir