Yeşil İmaret Camii Tarihi ve Özellikleri
Banii II Murat
Halk Müziği arasındaki adı Yahşi Bey Camii
Mimar Tire Sancak Beyi
Yeri Tireİzmir
Yeşil İmaret Camii, Tire ’de 15 yy ’da yapı edilen camii olup millet arasında Yahşi Bey Camii olarak bilinmektedir Banisi II Murat olup Tire bayrak beyi kadar yaptırılmış olan eserin kitabesi yoktur Orijinalliğini yitirmiş olan eser pek fazla kere yenileme geçirmiştir
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Zaviyeli camii plan şemasına girmektedir Camii moloz taş ve tuğla malzeme ile yapı edilmiş olup tek minaresi doğu kısmından yükselmektedir 5 gözlü son cemaat yerinin üzeri kubbe ile örtülü olup bu birim daha işçilikli bir özellik gösterir Kubbeye geçiş elemanı ortadaki kubbede üçgen kuşak dizisi görülürken yanlardaki kubbelerde pandantif yer almaktadır Kaidesiz olan sütun ve sütun başlıkları devşirme malzemedir Yapının gövde dubarları çift sıra kirpi saçak dizisi ile hareketlendirilmiştir
Başlıca mekanı örten kubbenin üzeri kurşun ile kaplanmış olup yan kubbeli mekanlarda da ve yarım kubbeli mekandaki pencereler ile aydınlatma sağlanmaktadır Bu pencerelerin her biri farklı bir işçilik göstermekte olup merkezi kubbenin kasnağında da sivri kemerli pencereler görülür
Yapının tümce kapısı çift renk mermer kullanımının bir örneğini teşkil ederken basık kemerli olup mukarnaslı kavsarası bulunmaktadır Kavsaranın ortasında bir pencere görülürken, kapısı iki kanatlı ahşaptan olup üzerindeki panolar bitkisel motifler ile süslenmiştir Asıl mekana girişi karşılayan bu kapıdan girildiğinde, harim bölümünün sağındaki ve solundaki odalar uyarı çekmektedir Bu odalarda birer ocak nişi ve pencere bulunmaktadır Mekan girişlerindeki kapılar ahşap sanatının en hoş örneklerini sergilemektedir
Yapının kuzeydoğusunda minaresi yer almakta ve beşgen planlı bir kaide üzerinde yükselmektedir Adamakıllı orijinaliğini yitirmiş olan minare tuğla ve taş araç gereç ile örülmüştür Silindir gövdesini kaplayan firuze ve mor renk sırlı tuğlalar yer yer dökülmüştür Ana mekanın önündeki yarım kubbeli kısım bir seki yardımı ile yükseltilmiş olup bu kısmı örten kubbe 21 dilimli olması ile uyarı çekmektedir
Yapının mihrabı cephede kütle halinde çıkıntı yapmaktadır Derin bir mihrap nişinin üzerini 13 belirgin dilimin oluşturduğu bir kemer örtmekte köşeler ise mukarnaslarla bezenmektedir Mihrabın alınlık kısmı bitkisel tezyinatın güzel bir örneğini yansıtmaktaıdr Kalem işi madalyonların süslediği nişlerin daha aşağı kısımlarına birer pencere açılmıştır
ÖNEMİ
Mimari özellikleriyle Osmanlı bölgesindeki imaretlerin tipolojisini devam ettirmektedir Tire Yeşil İmaret Camiinde birincil defa başlıca kubbeye bağlanan apsis ile sağlanan gelişme, Osmanlı cami mimarisinde merkezi kubbenin yarım kubbelerle birlikte dağıtılmış denemeler halinde uygulandığı plan şemalarıyla daha ileri bir aşamaya taşınmıştır *
Banii II Murat
Halk Müziği arasındaki adı Yahşi Bey Camii
Mimar Tire Sancak Beyi
Yeri Tireİzmir
Yeşil İmaret Camii, Tire ’de 15 yy ’da yapı edilen camii olup millet arasında Yahşi Bey Camii olarak bilinmektedir Banisi II Murat olup Tire bayrak beyi kadar yaptırılmış olan eserin kitabesi yoktur Orijinalliğini yitirmiş olan eser pek fazla kere yenileme geçirmiştir
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Zaviyeli camii plan şemasına girmektedir Camii moloz taş ve tuğla malzeme ile yapı edilmiş olup tek minaresi doğu kısmından yükselmektedir 5 gözlü son cemaat yerinin üzeri kubbe ile örtülü olup bu birim daha işçilikli bir özellik gösterir Kubbeye geçiş elemanı ortadaki kubbede üçgen kuşak dizisi görülürken yanlardaki kubbelerde pandantif yer almaktadır Kaidesiz olan sütun ve sütun başlıkları devşirme malzemedir Yapının gövde dubarları çift sıra kirpi saçak dizisi ile hareketlendirilmiştir
Başlıca mekanı örten kubbenin üzeri kurşun ile kaplanmış olup yan kubbeli mekanlarda da ve yarım kubbeli mekandaki pencereler ile aydınlatma sağlanmaktadır Bu pencerelerin her biri farklı bir işçilik göstermekte olup merkezi kubbenin kasnağında da sivri kemerli pencereler görülür
Yapının tümce kapısı çift renk mermer kullanımının bir örneğini teşkil ederken basık kemerli olup mukarnaslı kavsarası bulunmaktadır Kavsaranın ortasında bir pencere görülürken, kapısı iki kanatlı ahşaptan olup üzerindeki panolar bitkisel motifler ile süslenmiştir Asıl mekana girişi karşılayan bu kapıdan girildiğinde, harim bölümünün sağındaki ve solundaki odalar uyarı çekmektedir Bu odalarda birer ocak nişi ve pencere bulunmaktadır Mekan girişlerindeki kapılar ahşap sanatının en hoş örneklerini sergilemektedir
Yapının kuzeydoğusunda minaresi yer almakta ve beşgen planlı bir kaide üzerinde yükselmektedir Adamakıllı orijinaliğini yitirmiş olan minare tuğla ve taş araç gereç ile örülmüştür Silindir gövdesini kaplayan firuze ve mor renk sırlı tuğlalar yer yer dökülmüştür Ana mekanın önündeki yarım kubbeli kısım bir seki yardımı ile yükseltilmiş olup bu kısmı örten kubbe 21 dilimli olması ile uyarı çekmektedir
Yapının mihrabı cephede kütle halinde çıkıntı yapmaktadır Derin bir mihrap nişinin üzerini 13 belirgin dilimin oluşturduğu bir kemer örtmekte köşeler ise mukarnaslarla bezenmektedir Mihrabın alınlık kısmı bitkisel tezyinatın güzel bir örneğini yansıtmaktaıdr Kalem işi madalyonların süslediği nişlerin daha aşağı kısımlarına birer pencere açılmıştır
ÖNEMİ
Mimari özellikleriyle Osmanlı bölgesindeki imaretlerin tipolojisini devam ettirmektedir Tire Yeşil İmaret Camiinde birincil defa başlıca kubbeye bağlanan apsis ile sağlanan gelişme, Osmanlı cami mimarisinde merkezi kubbenin yarım kubbelerle birlikte dağıtılmış denemeler halinde uygulandığı plan şemalarıyla daha ileri bir aşamaya taşınmıştır *