Çocuklar için aşı takvimini hepimiz biliyoruz Erişkin aşı takvimi konusunu fazla az insan biliyor Yetişkinlikte yapılması gereken aşılar hakkında veri edinmek için okumaya devam edin
Yetişkin aşı takvimi Tıbbın gelişmesi ile pozitif bir fazla hastalığa karşısında korunmak muhtemel Yetişkinlerin çocukluk dönemlerinde yapılan aşılar tamemen etkisini kaybedebiliyor Bazende bu aşılar hastalıklara karşı korumada beceriksiz kalabiliyor Diyabet, HIV gibi hastalıkların tedavisinde yeni geliştirilen yöntemlerle ile hastalıkların etkisini azaltmak mümkündür Hastalıkların yeni keşfedilen özelliklerine yerinde geliştirilen bu aşıların yetişkinlere uygulanması gerekiyor Sizde bu konuda yeni gelişmeleri peşine düşüp takip edebilir ve kendinize yetişkinler için aşı takvimi oluşturabilirsiniz
Yetişkin aşı takvimi
*
Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği (TİHUD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof Dr Serhat Ünal, çocukluk çağı ve yetişkin aşılarının önemine değindi* Aşıların sadece çocukların değil yetişkinlerin sağlığında da kurtarıcı rolü olduğunu bildiren Prof Dr Serhat Ünal, çocuklukta yapılan bazı aşıların yetişkinlikte tekrarlanması gerektiğinin altını çizdi
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği (TİHUD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof Dr Serhat Ünal, yaşam boyu aşılanma hakkında şunları söyledi: “ Hayatımıza son 1015 yıldır giren “hayat boyu aşı kavramı, doğumdan itibaren tüm hayatımız her tarafında altta yatan hastalığı olmayan sağlıklı bireylerin yenilenen aşı takvimleriyle takibinin yapılması anlamına kazanç Diyabetik hastalar, HIV hastaları, kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlar gibi altta yatan hastalığı olan bireylerde de hastalığa özel aşılama takvimleri uygulanmalıdır Özellikle son 15 yılda yapılan çalışmalarda, ilerleyen yaşla beraber bağışıklık sisteminin gücünün azalması sonucu yaşlıların enfeksiyonlara daha açık ayla geldiği ve bu yaştaki insanların da aşılanması gerektiği ortaya çıktı Ayrıca, çocukluk çağında yaptığımız aşıların bazılarının bizleri ileri yaşlara dek koruyamadığı görüldü Dolayısıyla, yetişkinlerin de çocuklarda olduğu gibi birer aşı takvimi olmalı ve grip ve zatürre gibi aşıyla korunulabilecek hastalıklara karşı aşılanmalıdır
Grip aşısının her yıl tekrarlanması gerekir
Prof Dr Serhat Ünal yetişkin aşılarını şöyle anlattı: “Yetişkin aşılarına örnek olarak grip ve zatürre verilebilir 65 yaş üstü kişilerde ve altta yatan şeker hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer yetmezliği, kanser, kanser tedavisi, AIDS hastalığı, şişmanlık ve gebelik gibi bağışıklık sistemini bozan ya da etkileyen durumlara sahip risk grubundaki kişilerde influenzanın görülme sıklığını ve ölümcül olma olasılığı artar Bu sebeple, bu özelliklere sahip hastaların mutlaka yıllık influenza aşısı yapılmalı ve her yıl bitmiş edilmelidir Çünkü influenza aşısı, o yıl en çok görülmesi muhtemel virüs daha aşağı gruplarına aleyhinde yapılır ama virüsler mutasyona uğradığı için bu alt gruplar her yıl değişken Altta yatan hastalığı olan kişilerin bu aşıyla beraber gerektiğinde hastaneye yatırılması ölümleri yüzde 75 ila 80 oranında azaltır
Erişkin aşı takvimi
*
Zatürre aşıları keza çocuklar hem yetişkinler için gereklidir
Prof Dr Serhat Ünal zatürre aşısıyla ilgili şunları söyledi: “65 yaş ve üzeri kişiler, şeker hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer yetmezliği, kanser, kanser tedavisi, AIDS hastalığı gibi altta yatan hastalıklara sahip olan kişilere ek olarak, iç kulağında işitme cihazı olan kişiler ve beyin omurilik sıvısı kaçağı olan şahısların de zatürre aşılarını itinalı bir şekilde takip etmesi gerekir Konjuge ve polisakkarit edinmek üzere iki tür zatürre aşısı vardır Konjuge aşılar 13 cins pnömokok mikrobuna aleyhinde geliştirilmiş ve özel proteinlerle desteklenmiş, adaleli aşılardır Bakterinin 13 serotipine aleyhinde hem antikor oluşturarak hem de bağışık zihin oluşturarak vasilik sağlar Polisakkarit aşılar ise pnömokok bakterisinin 23 serotipine karşı antikor oluşturarak vasilik sağlar Konjuge aşı daha etkilidir, önce yapılır ve tek doz uygulanması yeterlidir oysa daha pozitif bakteri serotipine karşı korunmak için konjuge aşıyı takiben polisakkarit aşı uygulanması önerilir Bu sistemle çocuklar, tehlike grubundaki kişiler ve 65 yaş üzerindeki erişkinler zatürreye karşı korunmuş olur
Aşılar risk grubundaki ve 65 yaş üzeri yetişkinlere bundan böyle ücretsiz
Prof Dr Serhat Ünal Türkiye ’deki yetişkin aşılama uygulamaları hakkında şunları söyledi: “Türkiye ’de çocukluk çağı aşıları zaten uzun bir süredir aile hekimleri tarafından etkin bir şekilde takip ediliyordu Grip ve polisakkarit zatürre aşılarını halkımız da bir süredir geri ödemeli olarak yaptırabiliyor* Konjuge zatürre aşısı da son yapılan düzenlemelerle bundan böyle tehlike grubundaki yetişkinlere ve 65 yaş üzeri kişilere Sağlık Bakanlığı ’nın ilgili merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yapılabiliyor Aile hekimleri aşı sisteminde birinci basamaktır ve onlara başvurularak aşıların zamanı, nasıl yapılacağı, nerede yapılacağı ve ücretsiz aşılar hakkında veri edinilebilir şimdi yüzde 97 ila 98 civarında olan çocuk aşılama oranlarıyla karşılaştırıldığında, yetişkin aşılama oranımız oldukça düşüktür Özellikle grip aşısı ve zatürre aşısının düşük oranlarından nedeniyle bu aşılamaları çeşitli duyurularla yaygın ülkü getirmeliyiz Buna ek olarak 1990 ’lardan daha sonra yaygın olarak yapılmaya başlanan Hepatit B gibi aşıları olmamış insanların aşılarının tamamlanması gerekir Hem, vücutta kalan suçiçeği virüsünün daha sonra canlanmasıyla ortaya çıkan zona hastalığına yakalanmamak için de, 60 yaş üstü herkesin zona aşısı olması gerekir
Yalnızca çocuklara yok, tüm topluma aşı
Aşıların yalnızca aşılanan insanı yok, enfeksiyon riskini azaltarak etrafındaki insanları da koruduğunu gösteren Prof Dr Serhat Ünal şunları söyledi: “Çocukluk çağında yapılan aşılar erişkin yaşta da denetim edilmeli ve gerekirse tekrarlanmalıdır Mesela çocukluk çağında difteri, boğmaca ve tetanos için aşılama yapılıyor Sonrasında difteri ve tetanos için aşılama 10 yılda bir tekrarlanıyor Oysa son 10 yılda Amerika ’nın da dahil olduğu Batı ülkelerinde yeni doğanlarda boğmaca vakalarında bir yükselme görüldüğü saptandı Erişkinlerde çok etkin olmasa da yeni doğanlarda daimi sakatlıklara sebep olabilen bu hastalığın normal şartlarda, anneden geçen antikorlarla önlenmesi gerekir Bu vakalarda yapılan araştırmalar sonucunda annelerde yeterince antikor olmadığı ve çocukluk çağında yapılan boğmaca aşısının erişkinliğe dek etkisini korumadığı ortaya çıktı Buradan hareketle anneler aşılanmaya başladı Ama yeni doğanlardaki boğmaca vakaları devam edince çocuğun birinci derece akrabalarında antikor seviyelerinin düşük olduğu tespit edildi ve boğmaca virüsünün bebeğin etrafındaki herkesten geçebileceği düşünülerek boğmaca aşı takviminde bir değişikliğe gidildi 10 yılda bir yapılan difteritetanos aşısının bir kereye mahsus difteriboğmacatetanos olarak yapılmasıyla bu tehlike ortadan kaldırıldı Aynı şekilde çocuklara yapılan 13 valanlı kongüje pnömokok aşısı erişkinlerdeki zatürre vakalarını da azalttı Buna “toplumsal korunma diyoruz Bu sebeple, olaya bir tam olarak bakarak yeni doğandan geriatik yaş grubuna değin her yaş grubuna kendisine yerinde aşıları ahenkli olarak yapmalıyız
Yetişkin aşı takvimi Tıbbın gelişmesi ile pozitif bir fazla hastalığa karşısında korunmak muhtemel Yetişkinlerin çocukluk dönemlerinde yapılan aşılar tamemen etkisini kaybedebiliyor Bazende bu aşılar hastalıklara karşı korumada beceriksiz kalabiliyor Diyabet, HIV gibi hastalıkların tedavisinde yeni geliştirilen yöntemlerle ile hastalıkların etkisini azaltmak mümkündür Hastalıkların yeni keşfedilen özelliklerine yerinde geliştirilen bu aşıların yetişkinlere uygulanması gerekiyor Sizde bu konuda yeni gelişmeleri peşine düşüp takip edebilir ve kendinize yetişkinler için aşı takvimi oluşturabilirsiniz
Yetişkin aşı takvimi
*
Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği (TİHUD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof Dr Serhat Ünal, çocukluk çağı ve yetişkin aşılarının önemine değindi* Aşıların sadece çocukların değil yetişkinlerin sağlığında da kurtarıcı rolü olduğunu bildiren Prof Dr Serhat Ünal, çocuklukta yapılan bazı aşıların yetişkinlikte tekrarlanması gerektiğinin altını çizdi
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği (TİHUD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof Dr Serhat Ünal, yaşam boyu aşılanma hakkında şunları söyledi: “ Hayatımıza son 1015 yıldır giren “hayat boyu aşı kavramı, doğumdan itibaren tüm hayatımız her tarafında altta yatan hastalığı olmayan sağlıklı bireylerin yenilenen aşı takvimleriyle takibinin yapılması anlamına kazanç Diyabetik hastalar, HIV hastaları, kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlar gibi altta yatan hastalığı olan bireylerde de hastalığa özel aşılama takvimleri uygulanmalıdır Özellikle son 15 yılda yapılan çalışmalarda, ilerleyen yaşla beraber bağışıklık sisteminin gücünün azalması sonucu yaşlıların enfeksiyonlara daha açık ayla geldiği ve bu yaştaki insanların da aşılanması gerektiği ortaya çıktı Ayrıca, çocukluk çağında yaptığımız aşıların bazılarının bizleri ileri yaşlara dek koruyamadığı görüldü Dolayısıyla, yetişkinlerin de çocuklarda olduğu gibi birer aşı takvimi olmalı ve grip ve zatürre gibi aşıyla korunulabilecek hastalıklara karşı aşılanmalıdır
Grip aşısının her yıl tekrarlanması gerekir
Prof Dr Serhat Ünal yetişkin aşılarını şöyle anlattı: “Yetişkin aşılarına örnek olarak grip ve zatürre verilebilir 65 yaş üstü kişilerde ve altta yatan şeker hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer yetmezliği, kanser, kanser tedavisi, AIDS hastalığı, şişmanlık ve gebelik gibi bağışıklık sistemini bozan ya da etkileyen durumlara sahip risk grubundaki kişilerde influenzanın görülme sıklığını ve ölümcül olma olasılığı artar Bu sebeple, bu özelliklere sahip hastaların mutlaka yıllık influenza aşısı yapılmalı ve her yıl bitmiş edilmelidir Çünkü influenza aşısı, o yıl en çok görülmesi muhtemel virüs daha aşağı gruplarına aleyhinde yapılır ama virüsler mutasyona uğradığı için bu alt gruplar her yıl değişken Altta yatan hastalığı olan kişilerin bu aşıyla beraber gerektiğinde hastaneye yatırılması ölümleri yüzde 75 ila 80 oranında azaltır
Erişkin aşı takvimi
*
Zatürre aşıları keza çocuklar hem yetişkinler için gereklidir
Prof Dr Serhat Ünal zatürre aşısıyla ilgili şunları söyledi: “65 yaş ve üzeri kişiler, şeker hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer yetmezliği, kanser, kanser tedavisi, AIDS hastalığı gibi altta yatan hastalıklara sahip olan kişilere ek olarak, iç kulağında işitme cihazı olan kişiler ve beyin omurilik sıvısı kaçağı olan şahısların de zatürre aşılarını itinalı bir şekilde takip etmesi gerekir Konjuge ve polisakkarit edinmek üzere iki tür zatürre aşısı vardır Konjuge aşılar 13 cins pnömokok mikrobuna aleyhinde geliştirilmiş ve özel proteinlerle desteklenmiş, adaleli aşılardır Bakterinin 13 serotipine aleyhinde hem antikor oluşturarak hem de bağışık zihin oluşturarak vasilik sağlar Polisakkarit aşılar ise pnömokok bakterisinin 23 serotipine karşı antikor oluşturarak vasilik sağlar Konjuge aşı daha etkilidir, önce yapılır ve tek doz uygulanması yeterlidir oysa daha pozitif bakteri serotipine karşı korunmak için konjuge aşıyı takiben polisakkarit aşı uygulanması önerilir Bu sistemle çocuklar, tehlike grubundaki kişiler ve 65 yaş üzerindeki erişkinler zatürreye karşı korunmuş olur
Aşılar risk grubundaki ve 65 yaş üzeri yetişkinlere bundan böyle ücretsiz
Prof Dr Serhat Ünal Türkiye ’deki yetişkin aşılama uygulamaları hakkında şunları söyledi: “Türkiye ’de çocukluk çağı aşıları zaten uzun bir süredir aile hekimleri tarafından etkin bir şekilde takip ediliyordu Grip ve polisakkarit zatürre aşılarını halkımız da bir süredir geri ödemeli olarak yaptırabiliyor* Konjuge zatürre aşısı da son yapılan düzenlemelerle bundan böyle tehlike grubundaki yetişkinlere ve 65 yaş üzeri kişilere Sağlık Bakanlığı ’nın ilgili merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yapılabiliyor Aile hekimleri aşı sisteminde birinci basamaktır ve onlara başvurularak aşıların zamanı, nasıl yapılacağı, nerede yapılacağı ve ücretsiz aşılar hakkında veri edinilebilir şimdi yüzde 97 ila 98 civarında olan çocuk aşılama oranlarıyla karşılaştırıldığında, yetişkin aşılama oranımız oldukça düşüktür Özellikle grip aşısı ve zatürre aşısının düşük oranlarından nedeniyle bu aşılamaları çeşitli duyurularla yaygın ülkü getirmeliyiz Buna ek olarak 1990 ’lardan daha sonra yaygın olarak yapılmaya başlanan Hepatit B gibi aşıları olmamış insanların aşılarının tamamlanması gerekir Hem, vücutta kalan suçiçeği virüsünün daha sonra canlanmasıyla ortaya çıkan zona hastalığına yakalanmamak için de, 60 yaş üstü herkesin zona aşısı olması gerekir
Yalnızca çocuklara yok, tüm topluma aşı
Aşıların yalnızca aşılanan insanı yok, enfeksiyon riskini azaltarak etrafındaki insanları da koruduğunu gösteren Prof Dr Serhat Ünal şunları söyledi: “Çocukluk çağında yapılan aşılar erişkin yaşta da denetim edilmeli ve gerekirse tekrarlanmalıdır Mesela çocukluk çağında difteri, boğmaca ve tetanos için aşılama yapılıyor Sonrasında difteri ve tetanos için aşılama 10 yılda bir tekrarlanıyor Oysa son 10 yılda Amerika ’nın da dahil olduğu Batı ülkelerinde yeni doğanlarda boğmaca vakalarında bir yükselme görüldüğü saptandı Erişkinlerde çok etkin olmasa da yeni doğanlarda daimi sakatlıklara sebep olabilen bu hastalığın normal şartlarda, anneden geçen antikorlarla önlenmesi gerekir Bu vakalarda yapılan araştırmalar sonucunda annelerde yeterince antikor olmadığı ve çocukluk çağında yapılan boğmaca aşısının erişkinliğe dek etkisini korumadığı ortaya çıktı Buradan hareketle anneler aşılanmaya başladı Ama yeni doğanlardaki boğmaca vakaları devam edince çocuğun birinci derece akrabalarında antikor seviyelerinin düşük olduğu tespit edildi ve boğmaca virüsünün bebeğin etrafındaki herkesten geçebileceği düşünülerek boğmaca aşı takviminde bir değişikliğe gidildi 10 yılda bir yapılan difteritetanos aşısının bir kereye mahsus difteriboğmacatetanos olarak yapılmasıyla bu tehlike ortadan kaldırıldı Aynı şekilde çocuklara yapılan 13 valanlı kongüje pnömokok aşısı erişkinlerdeki zatürre vakalarını da azalttı Buna “toplumsal korunma diyoruz Bu sebeple, olaya bir tam olarak bakarak yeni doğandan geriatik yaş grubuna değin her yaş grubuna kendisine yerinde aşıları ahenkli olarak yapmalıyız