Yozgat Surmelisi turkusunun sozleri
Yozgat şehri 1760 yılı başlarında Bozok Yaylasının, yeşillik, etrafı ormanlarla cevrili icinde binbir ceşit kuşun otuştuğu bir sahada kurulurken; Yozgat halkı o zaman yarı gocebe ve surulerini besleyerek hayvancılıkla uğraşır, hayatlarını bu yoldan sağlarlardı
Bozok yaylasında otlayan bu surulerin birini de Surmeli Bey adında bir Turkmen Yoruğu otlatırdı Halk tarafından sevilen bu yanık sesli halk ozanı elinde kavalı, sırtında sazı Yozgat'tan Akdağmadeni'ne uzanan ormanların icinde surusunun icinde dolaşırdı Bazen bir camın dibine rastlanır Sazının tellerini konuşturur bazen bir derenin kenarında kavalını calar, aşık olduğu gonlunun sevgilisini duşunurdu
O sevgili ki guzelliği Bozok yayla'sına yayılmış, ahu gozlu, surmeli kaşlı, ayyuzlu bir dilberdi Babası bir Turkmen beyi idi ve cok sert bir adamdı Surmeli Bey, ailesini salarak, babasından sevdiğini istetir, mağrur adam, kızını bir cobana vermeye yanaşmaz Araya beyler, ağalar girer ama boşuna, bir turlu gonlu olmaz kızın babasının ve iki sevgili birleşemezler
Uzuntusunden surusunu bırakan Surmeli Bey alır sazını eline beş camlar mevkiinde kendine bir dergah kurar Aşkını, yanık turkuleriyle dağlara ağaclara anlatır Kuser otağına, obasına ve Akdağlar'a kadar uzanan camların arkasında onu bir daha goren olmaz Dertli kavalına uflediğ, işli sazına soylettiği nameler kalır geriye O gun bu gundur dillerde yankılanır Surmeli Bey'in turkuleri
SURMELİ KIZIN OYKUSU
Surmeli Yozgat'ta yaşanmış Turk Halk Edebiyatının en guzel orneklerinden birisidir Yozgat Surmelilerinin ortaya cıkışı 19 yy sonlarında İkinci Cihan Harbinin sona erdiği donemdir Hepsi 96 beyittir
Surmeli guzel gozlu sevgiliye bir hitaptır Eskiden genc kızlar dışarıya cıkarken gozlerine surme cekerlerdi ve gozleri daha alımlı olurdu Bol feracelerinin icinde sadece gozleri gorunurdu kızların
Yozgat Surmelileri yaşanmış oykulerin getirdiği birer sevda, hatta karasevda turkuleridir Bu bir anlık surmeli gozlere bakış, yureklerde buyuk aşklara kara sevdalara başlanmış olur kor duşen yurekler sessiz sessiz yanar, ateşini genişletir ve ağızlardan surmelinin sozleri olarak dokulur Soylenen sozlerde acı vardır, hasret vardır, gurbet vardır Surmelileri dinlerken bu kadar duygulanmamızın sebebi bu surmeli oykulerinde yakaladığımız duyguların kendimizde de bir yeri, bir acısının olmasındandır Kısaca kendi aşklarımızı, hasretimizi buluruz Yozgat Surmelilerinde
Surmeli Beyin en tanınmış turkusu ;
Of ooof !
Yozgat seni delik delik anam delerim
Kalbur olur toprağını anam elerim
Vay vay anam surmelim
Eğer surmelini yitirirsen anam
Koyun olur peşin sıra melerim
Vay vay anam surmelim
Of oof ! Camlığın ardında bir yuva yaptım
Yuvamın icinde suru otlattım
Ben surmelimi gurbete attım
Vay vay anam surmelim
Yozgat turkulerinde hasret, sevda ve hepsinden daha cok yayla ve yayla ile ilgili konular işlenmiştir Yozgat’ı en iyi anlatan “Turku Yozgat Surmelisidir Surmeli Turkusunden bir dortluk şoyledir
Dersini almış da ediyor ezber
Surmeli gozlerin surmeyi neyler
Bu dert beni iflah etmez del eyler
Benim dert cekmeye dermanım mı var
Yozgat şehri 1760 yılı başlarında Bozok Yaylasının, yeşillik, etrafı ormanlarla cevrili icinde binbir ceşit kuşun otuştuğu bir sahada kurulurken; Yozgat halkı o zaman yarı gocebe ve surulerini besleyerek hayvancılıkla uğraşır, hayatlarını bu yoldan sağlarlardı
Bozok yaylasında otlayan bu surulerin birini de Surmeli Bey adında bir Turkmen Yoruğu otlatırdı Halk tarafından sevilen bu yanık sesli halk ozanı elinde kavalı, sırtında sazı Yozgat'tan Akdağmadeni'ne uzanan ormanların icinde surusunun icinde dolaşırdı Bazen bir camın dibine rastlanır Sazının tellerini konuşturur bazen bir derenin kenarında kavalını calar, aşık olduğu gonlunun sevgilisini duşunurdu
O sevgili ki guzelliği Bozok yayla'sına yayılmış, ahu gozlu, surmeli kaşlı, ayyuzlu bir dilberdi Babası bir Turkmen beyi idi ve cok sert bir adamdı Surmeli Bey, ailesini salarak, babasından sevdiğini istetir, mağrur adam, kızını bir cobana vermeye yanaşmaz Araya beyler, ağalar girer ama boşuna, bir turlu gonlu olmaz kızın babasının ve iki sevgili birleşemezler
Uzuntusunden surusunu bırakan Surmeli Bey alır sazını eline beş camlar mevkiinde kendine bir dergah kurar Aşkını, yanık turkuleriyle dağlara ağaclara anlatır Kuser otağına, obasına ve Akdağlar'a kadar uzanan camların arkasında onu bir daha goren olmaz Dertli kavalına uflediğ, işli sazına soylettiği nameler kalır geriye O gun bu gundur dillerde yankılanır Surmeli Bey'in turkuleri
SURMELİ KIZIN OYKUSU
Surmeli Yozgat'ta yaşanmış Turk Halk Edebiyatının en guzel orneklerinden birisidir Yozgat Surmelilerinin ortaya cıkışı 19 yy sonlarında İkinci Cihan Harbinin sona erdiği donemdir Hepsi 96 beyittir
Surmeli guzel gozlu sevgiliye bir hitaptır Eskiden genc kızlar dışarıya cıkarken gozlerine surme cekerlerdi ve gozleri daha alımlı olurdu Bol feracelerinin icinde sadece gozleri gorunurdu kızların
Yozgat Surmelileri yaşanmış oykulerin getirdiği birer sevda, hatta karasevda turkuleridir Bu bir anlık surmeli gozlere bakış, yureklerde buyuk aşklara kara sevdalara başlanmış olur kor duşen yurekler sessiz sessiz yanar, ateşini genişletir ve ağızlardan surmelinin sozleri olarak dokulur Soylenen sozlerde acı vardır, hasret vardır, gurbet vardır Surmelileri dinlerken bu kadar duygulanmamızın sebebi bu surmeli oykulerinde yakaladığımız duyguların kendimizde de bir yeri, bir acısının olmasındandır Kısaca kendi aşklarımızı, hasretimizi buluruz Yozgat Surmelilerinde
Surmeli Beyin en tanınmış turkusu ;
Of ooof !
Yozgat seni delik delik anam delerim
Kalbur olur toprağını anam elerim
Vay vay anam surmelim
Eğer surmelini yitirirsen anam
Koyun olur peşin sıra melerim
Vay vay anam surmelim
Of oof ! Camlığın ardında bir yuva yaptım
Yuvamın icinde suru otlattım
Ben surmelimi gurbete attım
Vay vay anam surmelim
Yozgat turkulerinde hasret, sevda ve hepsinden daha cok yayla ve yayla ile ilgili konular işlenmiştir Yozgat’ı en iyi anlatan “Turku Yozgat Surmelisidir Surmeli Turkusunden bir dortluk şoyledir
Dersini almış da ediyor ezber
Surmeli gozlerin surmeyi neyler
Bu dert beni iflah etmez del eyler
Benim dert cekmeye dermanım mı var