Yunan Mitolojisi ve Hikayeleri
Yunan mitolojisi; Yunan tanrıları, tanrıcaları ve kahramanları hakkındaki hikayelerden oluşan sozlu edebiyatla yaratılmış ve yaygınlaşmış bir mitolojidir
Babasını yenip Tanrıların kralı olarak başa gecerek cevresindekiler tarafından saygı goren Zeus zaman zaman capkınlıkları ile Hera'yı kızdırır O guzeller guzeli Leto'ya aşık olur Bu birliktelikten kızıl saclı ikizler Apollon ve Artemis doğar Hera, Zeus'un ikincil ilahelere ve olumlu kadınlara ilgi duymasını bir turlu icine sindiremez ve onları surekli tehdit altında tutar Leto cocuklarını doğurabilmek icin Delos adasına sığınır Hera onlara yılan Pifon'u gonderir ve bin bir turlu işkenceye maruz bırakır Ama Leto'nun oğlu Apollon buyuduğunde sihirli oku ile ejderhayı oldurur ve Olympos Tanrıları icinde guzel sanatlar ve gun ışığının tanrısı olarak saygınlığını kazanır Olymposluları altın liriyle eğlendiren, cok uzaklara ok atabilen, hastaları iyileştiren, iğleştirme sanatını hastalara ilk oğreten gumuş yayın efendisi okcu tanrı olarak Yunan şiirlerine gecmiştir Kardeşi Artemis ise av tanrıcası oldu
Başka bir zaman ise Zeus'un Hera'ya ihaneti sırasında Hermes doğar Hermes ruzgar tanrısıdır, babası Zeus annesi ise yağmur perilerinden biri olan Maia'dır Kanatlı sandalları olan Hermes aynı zamanda tanrıların habercisidir Hermes'in gorevleri arasına olenlerin ruhlarına Hades'in saltanatına kadar eşlik etmek de var Apollon'un olumsuzler arasında en sevdiği tanrı ruzgar tanrısı olan Hermes idi
Anlatılanlara gore Hera'dan once Zeus Titan Okeanos'un kızı Metis (Zeka temsilcisi) ile evlenmiş Ama Moir'ler tanrıların kralına bu birliktelikten doğan cocuğun yonetimi eline gecireceğini soylerler Zeus bunu duyunca Metis'i yutar Kısa bir sure sonra Zeus'un şiddetli bir baş ağrısı başlar O zaman Prometheus'tan balta ile başına vurmasını rica eder Prometheus bu isteği yerine getirir ve Zeus'un başından onu kızı Athena savaş kıyafetlerinde cıkar Eski Yunanlara gore, Athena uretici zekanın ve adaletli savaşların tanrıcasıdır Ulkeyi saldırılardan koruyan bir tanrıcaydı Athena Bir başka ozelliği, Şehir tanrıcası olmasıydı; uygarlığın, el sanatlarının, tarımın koruyucusu, dizginin yaratıcısıydı; atları ilk ehlileştiren oydu Onun şerefine şehirlerine Athena adını vermişler Yılan ve baykuş tanrıcanın sembolleridir
Zeus ile Thebia kralı Kadmos'un kızı olumlu Semele birleşmesinden oğulları Dionysos doğar Hera, Zeus'u Semele'den kıskanır ve yaşlı bir kadın kılığına girerek Dionysos'un annesini kandırır Semele ona kanarak Zeus'tan tum ihtişamı ile ona gorunmesini ister Zeus onu kıramaz ve yıldırımlardan korkan Semela yedi aylık Dionysos'u duşurur Zeus Semele'nin duşurduğu ve sık yapraklı bir sarmaşığın yanmaktan koruduğu Dionysos'u baldırına kancalarla yerleştirir ve zamanı geldiğinde onu ikinci bir doğumla meydana getirir Boylece Dionysos iki kez doğmuş olur Nyssa dağındaki nymphaler Dionysos'u buyutup eğitirler Dionysos genclik cağına geldiğinde mağaradaki uzumleri kullanarak şarap yapma sanatını bulur Şarabın ve esrikliğin tanrısı olarak kabul edilir En guzel tanrıca şuphesiz kızıl saclı Afrodit'ti Onun doğumu ile ilişkin tartışmalar surmektedir Bazılarına gore Afrodit Zeus'un kızıdır Diğerlerine gore ise Afrodit daha once Uranos'la denizdeki dalgaların bembeyaz kopuğunden oluşmuştur Afrodit aşk tanrıcası olup, insanların birbirlerine sevgi ile yaklaşması icin uzerlerine aşk iksirini damlatan, cicekleri ve ağacları baharda rengarenk donatarak,doğayı canlandıran uretken bir tanrıcadır Afrodit ateş tanrısı olan ve cok sanatkar, ancak topal ve cok fazla yakışıklı sayılmayacak bir gorunume sahip olan Hephaistos ile evlenmiş Afrodit ve Hephaistos'la ilgili mit her ikisinin de temsil ettikleri sanat ve aşk kol kola olması gerektiğini vurgulamaktadır
Eski Yunanlar bu tanrıları 'on iki Olympos tanrısı' adını vermişler Bu gruba Zeus, Hera, Athena, Artemis, Afrodit, Demeter, Apollon, Hermes, Ares, Hephaistos, Hestia, Dionysos dahildi Poseidon ve Hades deniz ve yer altı dunyasında bulundukları icin bu gruba dahil edilmemişler
Guzel tanrıca Afrodit'in adı Homeros'un İlyada'da anlattığına gore Truva (Troya) savaşının başlama nedeni olarak anılmaktadır Efsaneye gore, Olimpos tanrıları Iolkos Kralı Pelans ile Thetis'in duğunleri icin bir araya toplanmışlar Kavga tanrıcası Eris duğunlerine davet edilmeyince sinirlenmiş Bir oyun duzenlemiş ve Hera, Afrodit ve Athena'nın oturduğu ziyafet sofrasına, uzerinde 'en guzele' yazılı bir elma atmış Elmanın kimin olduğu uzerine 3 guzel tartışmaya başlarlar ve Zeus'tan bu sorunu cozmesini isterler Zeus işin icinden cıkamayınca, careyi Troya Kralı Priamos'un oğlu Paris'i rehber ilan etmekte bulur Guzellerden her biri kendisini secmesi icin Paris'e bir şey vaat ederler Athena ona savaşta yenilmezlik gucu vereceğini vaat eder Hera Paris'i Asya'nın hakimi yapacağını soyler Paris Afrodit'e kanar ve dunyanın en guzel kadınını elde etmek icin Afrodit'i yarışmanın birincisi secer
Bu guzel kadın Sparta Kralı Menelaos'un karısı Helen'di Paris, Afrodit'in yardımıyla Sparta'ya gider, Helen'i kacırır, prensi olduğu Troya şehrine geri doner Bunun uzerine hakarete uğramış Menelaos, Akha ordularını toplayarak Troya'ya savaş acar Boylece 10 yıl surecek Troya savaşı başlamış olur
Her iki taraf da zaferler kazanır Sonunda Ithake kralı Odysseus tahta atı icat ederek, Troya'nın kapılarına goturur Troya'lılar bu buyuk ata hayran kalarak onu şehir duvarlarından iceriye taşırlar Atın icinde saklanmış olan Yunan askerleri gece olunca saklandıkları yerden cıkarlar ve Troya'yı ele gecirirler
Menelaos guzel Helen'i affeder ve birlikte Sparta'ya doner, mutlu bir yaşam surerler Maalesef diğer kahramanları aynı kader beklememektedir Ozellikle Odysseus uzun yıllar vatanına donmek icin mucadele verir
Troya'dan uzaklaşan Odysseus'un gemisi denizde fırtınaya esir duşer ve zalim, insan eti yiyen devlerin adasına suruklenir Durumdan bihaber Odysseus ve on iki arkadaşı sahile cıkarlar Burada onlar tek gozlu dev Polyphemos'a esir duşerler Polyphemos yakalayabildigi Odysseus'un arkadaslarini birer birer yemeye baslar Odysseus, devi, yanlarında getirdikleri Ismaros şarabı ile sarhoş eder ve tek gozunu cıkarır Odysseus ve kalan adamları, mağaradaki surunun arasına karışıp devin bacaklarının arasından dışarı cıkarlar
Odysseus ve adamları ozgur kaldıklarına sevinir ve yollarına devam ederler Polyphemos denizler tanrısı Poseidon'un oğluydu Oğlunun kor edilmesine cok kızar ve ileride Odysseus'un eve donuş yolundaki gecikmelerine sebep olur Bir sure sonra Odysseus Aiaie adasına, Guneş Tanrısı Helios ile Okeanos 'un kızı Perseis'ten doğma buyucu Kirke'nin yaşadığı bolgeye cıkar Guzel Kirke, Odysseus'un arkadaşlarına şarap icirerek domuza cevirir Tanrı Hermes, Odysseus'un yardımına koşar ve ona bir ot vererek domuz olmasını engeller Odysseus Kirke'yi yener ve onu arkadaşlarını eski haline donuşturmeye zorlar Kirke Odysseus'u Hades gidip bilici Teiresia'in ruhuna danışması koşuluyla serbest bırakacağını soyler Odysseus bir takım zorlukları atlatarak bunların da ustesinden gelir
Daha sonra Odysseus peri Calypso'nun adasına cıkar ve orada yedi yıl esir olarak yaşar Malta olduğu sanılan bu adadaki esareti, Athena'nin Zeus'a yalvarması uzerine sona erer Zeus tarafından tekrar gorevlendirilen Hermes, Calypso'ya Zeus'un emrini iletir Calypso onu serbest bırakır Bu olaydan sonra bir cok zorlukların sonunda Odysseus vatanı Ithake'ye doner ve cok sevdiği karısı Penelope'ye kavuşur ve uzun yıllar mutlu yaşam surerler
Yunan mitolojisi; Yunan tanrıları, tanrıcaları ve kahramanları hakkındaki hikayelerden oluşan sozlu edebiyatla yaratılmış ve yaygınlaşmış bir mitolojidir
Babasını yenip Tanrıların kralı olarak başa gecerek cevresindekiler tarafından saygı goren Zeus zaman zaman capkınlıkları ile Hera'yı kızdırır O guzeller guzeli Leto'ya aşık olur Bu birliktelikten kızıl saclı ikizler Apollon ve Artemis doğar Hera, Zeus'un ikincil ilahelere ve olumlu kadınlara ilgi duymasını bir turlu icine sindiremez ve onları surekli tehdit altında tutar Leto cocuklarını doğurabilmek icin Delos adasına sığınır Hera onlara yılan Pifon'u gonderir ve bin bir turlu işkenceye maruz bırakır Ama Leto'nun oğlu Apollon buyuduğunde sihirli oku ile ejderhayı oldurur ve Olympos Tanrıları icinde guzel sanatlar ve gun ışığının tanrısı olarak saygınlığını kazanır Olymposluları altın liriyle eğlendiren, cok uzaklara ok atabilen, hastaları iyileştiren, iğleştirme sanatını hastalara ilk oğreten gumuş yayın efendisi okcu tanrı olarak Yunan şiirlerine gecmiştir Kardeşi Artemis ise av tanrıcası oldu
Başka bir zaman ise Zeus'un Hera'ya ihaneti sırasında Hermes doğar Hermes ruzgar tanrısıdır, babası Zeus annesi ise yağmur perilerinden biri olan Maia'dır Kanatlı sandalları olan Hermes aynı zamanda tanrıların habercisidir Hermes'in gorevleri arasına olenlerin ruhlarına Hades'in saltanatına kadar eşlik etmek de var Apollon'un olumsuzler arasında en sevdiği tanrı ruzgar tanrısı olan Hermes idi
Anlatılanlara gore Hera'dan once Zeus Titan Okeanos'un kızı Metis (Zeka temsilcisi) ile evlenmiş Ama Moir'ler tanrıların kralına bu birliktelikten doğan cocuğun yonetimi eline gecireceğini soylerler Zeus bunu duyunca Metis'i yutar Kısa bir sure sonra Zeus'un şiddetli bir baş ağrısı başlar O zaman Prometheus'tan balta ile başına vurmasını rica eder Prometheus bu isteği yerine getirir ve Zeus'un başından onu kızı Athena savaş kıyafetlerinde cıkar Eski Yunanlara gore, Athena uretici zekanın ve adaletli savaşların tanrıcasıdır Ulkeyi saldırılardan koruyan bir tanrıcaydı Athena Bir başka ozelliği, Şehir tanrıcası olmasıydı; uygarlığın, el sanatlarının, tarımın koruyucusu, dizginin yaratıcısıydı; atları ilk ehlileştiren oydu Onun şerefine şehirlerine Athena adını vermişler Yılan ve baykuş tanrıcanın sembolleridir
Zeus ile Thebia kralı Kadmos'un kızı olumlu Semele birleşmesinden oğulları Dionysos doğar Hera, Zeus'u Semele'den kıskanır ve yaşlı bir kadın kılığına girerek Dionysos'un annesini kandırır Semele ona kanarak Zeus'tan tum ihtişamı ile ona gorunmesini ister Zeus onu kıramaz ve yıldırımlardan korkan Semela yedi aylık Dionysos'u duşurur Zeus Semele'nin duşurduğu ve sık yapraklı bir sarmaşığın yanmaktan koruduğu Dionysos'u baldırına kancalarla yerleştirir ve zamanı geldiğinde onu ikinci bir doğumla meydana getirir Boylece Dionysos iki kez doğmuş olur Nyssa dağındaki nymphaler Dionysos'u buyutup eğitirler Dionysos genclik cağına geldiğinde mağaradaki uzumleri kullanarak şarap yapma sanatını bulur Şarabın ve esrikliğin tanrısı olarak kabul edilir En guzel tanrıca şuphesiz kızıl saclı Afrodit'ti Onun doğumu ile ilişkin tartışmalar surmektedir Bazılarına gore Afrodit Zeus'un kızıdır Diğerlerine gore ise Afrodit daha once Uranos'la denizdeki dalgaların bembeyaz kopuğunden oluşmuştur Afrodit aşk tanrıcası olup, insanların birbirlerine sevgi ile yaklaşması icin uzerlerine aşk iksirini damlatan, cicekleri ve ağacları baharda rengarenk donatarak,doğayı canlandıran uretken bir tanrıcadır Afrodit ateş tanrısı olan ve cok sanatkar, ancak topal ve cok fazla yakışıklı sayılmayacak bir gorunume sahip olan Hephaistos ile evlenmiş Afrodit ve Hephaistos'la ilgili mit her ikisinin de temsil ettikleri sanat ve aşk kol kola olması gerektiğini vurgulamaktadır
Eski Yunanlar bu tanrıları 'on iki Olympos tanrısı' adını vermişler Bu gruba Zeus, Hera, Athena, Artemis, Afrodit, Demeter, Apollon, Hermes, Ares, Hephaistos, Hestia, Dionysos dahildi Poseidon ve Hades deniz ve yer altı dunyasında bulundukları icin bu gruba dahil edilmemişler
Guzel tanrıca Afrodit'in adı Homeros'un İlyada'da anlattığına gore Truva (Troya) savaşının başlama nedeni olarak anılmaktadır Efsaneye gore, Olimpos tanrıları Iolkos Kralı Pelans ile Thetis'in duğunleri icin bir araya toplanmışlar Kavga tanrıcası Eris duğunlerine davet edilmeyince sinirlenmiş Bir oyun duzenlemiş ve Hera, Afrodit ve Athena'nın oturduğu ziyafet sofrasına, uzerinde 'en guzele' yazılı bir elma atmış Elmanın kimin olduğu uzerine 3 guzel tartışmaya başlarlar ve Zeus'tan bu sorunu cozmesini isterler Zeus işin icinden cıkamayınca, careyi Troya Kralı Priamos'un oğlu Paris'i rehber ilan etmekte bulur Guzellerden her biri kendisini secmesi icin Paris'e bir şey vaat ederler Athena ona savaşta yenilmezlik gucu vereceğini vaat eder Hera Paris'i Asya'nın hakimi yapacağını soyler Paris Afrodit'e kanar ve dunyanın en guzel kadınını elde etmek icin Afrodit'i yarışmanın birincisi secer
Bu guzel kadın Sparta Kralı Menelaos'un karısı Helen'di Paris, Afrodit'in yardımıyla Sparta'ya gider, Helen'i kacırır, prensi olduğu Troya şehrine geri doner Bunun uzerine hakarete uğramış Menelaos, Akha ordularını toplayarak Troya'ya savaş acar Boylece 10 yıl surecek Troya savaşı başlamış olur
Her iki taraf da zaferler kazanır Sonunda Ithake kralı Odysseus tahta atı icat ederek, Troya'nın kapılarına goturur Troya'lılar bu buyuk ata hayran kalarak onu şehir duvarlarından iceriye taşırlar Atın icinde saklanmış olan Yunan askerleri gece olunca saklandıkları yerden cıkarlar ve Troya'yı ele gecirirler
Menelaos guzel Helen'i affeder ve birlikte Sparta'ya doner, mutlu bir yaşam surerler Maalesef diğer kahramanları aynı kader beklememektedir Ozellikle Odysseus uzun yıllar vatanına donmek icin mucadele verir
Troya'dan uzaklaşan Odysseus'un gemisi denizde fırtınaya esir duşer ve zalim, insan eti yiyen devlerin adasına suruklenir Durumdan bihaber Odysseus ve on iki arkadaşı sahile cıkarlar Burada onlar tek gozlu dev Polyphemos'a esir duşerler Polyphemos yakalayabildigi Odysseus'un arkadaslarini birer birer yemeye baslar Odysseus, devi, yanlarında getirdikleri Ismaros şarabı ile sarhoş eder ve tek gozunu cıkarır Odysseus ve kalan adamları, mağaradaki surunun arasına karışıp devin bacaklarının arasından dışarı cıkarlar
Odysseus ve adamları ozgur kaldıklarına sevinir ve yollarına devam ederler Polyphemos denizler tanrısı Poseidon'un oğluydu Oğlunun kor edilmesine cok kızar ve ileride Odysseus'un eve donuş yolundaki gecikmelerine sebep olur Bir sure sonra Odysseus Aiaie adasına, Guneş Tanrısı Helios ile Okeanos 'un kızı Perseis'ten doğma buyucu Kirke'nin yaşadığı bolgeye cıkar Guzel Kirke, Odysseus'un arkadaşlarına şarap icirerek domuza cevirir Tanrı Hermes, Odysseus'un yardımına koşar ve ona bir ot vererek domuz olmasını engeller Odysseus Kirke'yi yener ve onu arkadaşlarını eski haline donuşturmeye zorlar Kirke Odysseus'u Hades gidip bilici Teiresia'in ruhuna danışması koşuluyla serbest bırakacağını soyler Odysseus bir takım zorlukları atlatarak bunların da ustesinden gelir
Daha sonra Odysseus peri Calypso'nun adasına cıkar ve orada yedi yıl esir olarak yaşar Malta olduğu sanılan bu adadaki esareti, Athena'nin Zeus'a yalvarması uzerine sona erer Zeus tarafından tekrar gorevlendirilen Hermes, Calypso'ya Zeus'un emrini iletir Calypso onu serbest bırakır Bu olaydan sonra bir cok zorlukların sonunda Odysseus vatanı Ithake'ye doner ve cok sevdiği karısı Penelope'ye kavuşur ve uzun yıllar mutlu yaşam surerler