Yutma bozukluklarında uygulanan terapi yöntemleri

Oral-Motor Egzersizler, hastanın gereksinimine müsait olan ağız-yüz-motor hareketlerini geliştirmek ve hastanın yutmasını sağlamaktır.

Termal Terapi, bolusu oral fazdan faringeal faza geçirmede zorlanan hastalarda uygulanan, geçişi kolaylaştıracak kasları uyarmayı hedefleyen bir yoldur.

Diadokinezi, artikülatörleri belli bir sistemde çalıştırmak hedefiyle, söz ve cümle okutarak yutma kaslarını güçlendirmeyi hedefleyen bir sistemdir.

Postür ve Manevralar, yeme-içme esnasında hastanın alacağı durumla ya da yapacağı makul manevralarla yiyeceklerin daha kolay ve inançlı biçimde yutulmasını sağlamaktır.

Elektro (VitalStim) Terapi, Bu tedavi yutma tedavileri içinde tesirli sonuçlar veren tedavi olarak nitelendirilebilir. Orofarengeal yutma bozukluklarının tedavisi maksadıyla geliştirilen, deri üstünden düşük elektrik akımı vererek bilhassa farengeal, larengeal ve suprahyoid ortamlardaki zayıf olan kasları harekete geçirmeyi hedefleyen, non-invaziv(acısız) bir prosedürdür.Zayıf kasları kuvvetlendirerek ve yine eğiterek motor denetimin sağlanmasına yardım eder.

Elektro terapi, yutma sorunu yaşayan ve yutma anatomisindeki hadlerinde rastgele bir paralizi olmayan tüm bireylerde uygulanır. CP’li bireyler; İnme ya da baş travması geçirmiş hastalar; MS, Demans, Parkinson, Huntington, Wilson, ALS, Miyastenia gravis ve Motor Nöron hastaları; Guillain Barre sendromu, Down sendromu, Prader Willi sendromu, Plummer-Vinson sendromu, Foix-Chavany-Marie sendromu, Worster-Drought Sendromu, Bulbospinal Muskuler Atrofi (Kennedy Sendromu), Brown-Vialetto-van Laere Sendromu, Fazio-Londe sendromu, Edward’s sendromu, Eagle Sendromu, Pierre Robin Sekansı, DiGeorge Sendromu üzere sendromlar ve bir çoklarındaki yutma dertleri için uygulanmaktadır.

Elektro terapi ile ilgili yapılan çalışmalar tesirli olduğunu göstermektedir. Freed ve arkadaşlarının 2001’de yaptığı bir araştırmada, 99 stroke sonrası hastayla, elektro terapi (63 kişi) ve termal duyusal terapi (36 kişi) karşılaştırılmıştır. Ortalama her hastaya 15 hafta elektro terapi uygulanmış ve %98 muvaffakiyet sağlanmıştır (sadece bir hastada yutma sorunu devam etmiştir.). Termal terapi uygulanan hastaların %27 si ilerleme göstermemiş, %11’i daha berbata gitmiştir. Lim ve arkadaşlarının yaptığı diğer bir araştırmada, 28 disfaji hastasıyla, elektro terapi +Termal-dokunsal ihtarım tedavisi uygulananlarla yalnızca Termal-dokunsal ihtarım tedavisi uygulananlar karşılaştırılmıştır. 4 haftalık pratikten sonra her iki öbekte da güzelleşme görülmüş ama elektro terapi +Termal-dokunsal ihtarım tedavisi uygulanan hastalarda düzgünleşme orantısı mealli aşamada daha düzgün olmuştur. Gallas ve ark. 2010 yılında yaptığı gayrı bir çalışmada ise 11 stroke hastasına 5 gün birer seans elektro terapi uygulanmış ve tesirli olduğu rapor edilmiştir.

Savaş Çelik

Uzm. Lisan ve Konuşma Terapisti

KAYNAKÇA

Freed ML, Freed L, Chatburn RL, Christian M (2001). Electrical stimulation for swallowing disorders caused by stroke. Respiratory Deva Department, University Hospitals of Cleveland 46(5):466-474.

Gallas, S., Marie, J.P., Leroi, A.M., Verin, E., (2010). Sensory Transcutaneous Electrical Stimulation Improves Post-Stroke Dysphagic Patients. Dysphagia. 25; (4); pp 291-297.

Lim, K.., Lee, H.J., Lim, S.S., Choi, Y.I., (2009). Neuromuscular electrical and thermal-tactile stimulation for dysphagia caused by stroke: A randomized controlled trial.Journal of Rehabilitation Medicine, Volume 41, Number 3, pp. 174-178.