Yuz kırışıklıkları ve tedavisi
Yaşlanan deri sarkar ve uzerinde cizgiler, kırışıklıklar ve oluklar gelişir Derideki bu değişiklikliklerin şiddeti genetik eğilime, deri fototipine ve cevresel faktorlere maruz kalmaya gore değişir
Dermatoloji ve plastik cerrahi uzmanları yaşlılığa bağlı değişiklikleri tanımlarken Glogau klasifikasyonu u kullanırlar:
Hafif (Yaş 2835): Cok hafif kırışıklılar vardır, keratoz yoktur Hafif makyaja ihtiyac duyar ya da duymaz
Orta (3550): Hafif kırışıklıklar, yuzeyel kertozlar vardır Hafif makyaja ihtiyac duyar
İleri (5060): Kalıcı kırışıklıklar, deri renginde değişikliklerle birlikte telenjiektaziler ve aktinik keratozlar vardır Genellikle makyaja ihtiyac vardır
Şiddetli (6570): Şiddetli kırışıklıklar, fotoyaşlanma vardır, yercekimi ve dinamik kuvvetler deriyi etkiler, deri kanseri ile birlikte veya birlikte olmadan aktinik keratozlar vardır Cok yoğun makyaja ihtiyac vardır ve makyaj budeğişiklikleri kapatmaya yetmez
Fitzpatrick sınıflaması da ağız ve goz etrafındaki kısışıklıklara gore yuz cizgilerini sınıflandırmıştır:
Sınıf I: İnce kırışılıklar
Sınıf II: İnceden orta kalınlığa kadar kırışıklıklar ve orta duzeyde cizgiler
Sınıf III: İnceden derine kadar kırışıklıklar, cok sayıda cizgiler ve muhtemelen kalıcı oluklar
Yuz cizgi ve kırışıklıkları nasıl oluşur?
Kırışıklıkların temel nedeni, genetik yapımızın belirlediği genetik yaşlanmadır Bu ailesel faktorlerle yakından ilişkilidir Genetik faktorlerin dışında bir cok etken kırışıklıklara neden olur
Genetik faktorlerin dışında yuzdeki kırışıklıklar ve cizgiler aşağıdaki faktorlerden dolayı oluşur:
Guneş hasarı
Stres
Kas hareketi (mimiklerin aşırı kullanımı)
Yer cekimi
Travmalar
Cerrahi
Sivilce
Yara izi bırakmaya eğilimli cilt hastalıkları (Discoid Lupus Eritematosus)
Sigara icme
İnsanlar gulerken veya kaş catarken, her iki yuz yanı da aynı calışmadığından ve devamli sağ veya sol yana yatma alışkanlığı olduğundan yuzdeki cizgilerde coğu zaman asimetriktir
Kac tip kırşıklık vardır?
1İnce cizgiler
İnce cizgiler derinin orta tabakası olan dermisin duzensiz kalınlaşması ve epidermisin su tutma kapasitesinin azalması sonucu oluşur Başlıca guneş hasarından ve sigara icilmesi gibi cevresel toksinler yoluyla olur
2Derin kırışıklıklar
Derin kırışıklıklar dinamik ve statik olmak uzere iki ceşittirler Dinamik cizgiler yuz kaslarının calışması ile ortaya cıkarlar Statik cizgiler ise kas hareketi ile değişmezler Hatta dinamik cizgiler statik hale gelebilirler
Kaz ayağı cizgileri gozun etrafında gulme ile veya goz kaslarının calışması ile ortaya cıkan cizgilerdir
Alındaki kaygı cizgileri kaşları kaldırırken kasılan alın kasının kasılması sonucu oluşurlar
aşların arasındaki kaş catma cizgileri ise sinirlenildiği zaman kasılan corrugator supercilii ve procerus kasları vasıtasıyla oluşur
Cilt sarkması neden oluşur?
Cildin sarkması bir cok faktorle oluşur:
Derinin altındaki yağ dokusunda hucre sayısının azalması
Derinin orta tabakası olan dermisteki kollajen ve elastin liflerin sayısınına azalması gerginlik ve elastikliği azaltır
Yercekimi de gevşek dokunun kolaylıkla sarkmasına neden olur
Bunun sonucu olarak:
Kaşlar duşer (alının sarkması sonucu kaşlar goz kapaklarının uzerine doğru duşer)
Ust gozpağı duşukluğu (ust goz kapağı goz bebeini kapatacak kadar duşebilir)
Alt goz kapağı duşukluğu
Alt goz kapağının sarkması kapak altındaki mukozanın gorunmesine neden olur
Gozlerde boş bakış
Burnun kenarındaki belirgin oluk nedeniyle yorgun bakış vardır
Gıdık oluşması (cene cizgisinin ortadan kalkması)
Boyun cizgileri
Uzamış kulaklar
Burun ucunun duşmesi
Ust dudağın incelmesi
Kırışıklık tedavisi nasıl yapılır?
Sıklıkla iyi sonuclar icin bir cok işlemin kombinasyonuna ihtiyac vardır
Guneşten koruyucu kremler
En onemli olarak guneş goren yerler guneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara icilmemeli, sigara icilen yerlerde bulunulmamalı ve diğer hava kirliliğine neden olan ajanlardan uzak durulmalıdır
Nemlendiriciler
Yaşlanan deri duzenli olarak nemlendirici uygulandığında daha iyi gozukur Nemlendiriciler derinin su tutma kapasitesini arttırırlar Kullanımı kolay, yanma batma ve sivilce yapmayan bir nemlendirici secilmelidir
Yuzunuzu ılık su ve sabun icermeyen bir cilt temizleyicisi ile gunde iki kez yıkayın
Kısa sure ile bile dışarıda kalsanız uv filtresi bulunan guneş koruyucuları kullanınız
Antiageing formulleri
Bir cok yuz kremi antiaging ajanlar iceririr Bu ajanlar antioksidanlar ve soyucu ajanlardır:
Topical retinoidler
Vitamin C
Alfa hidroksi asiytler
Polypeptidler
Bir cok bitki ekstreleri
Topikal retinoidler dışında bir cok antiaging ajanın etkinliği ispatlanmamıştır
Cilt soyma (Resurfacing)
Resurfacing kimyasal ve mekanik ceşitli tekniklerle derinin ust tabakasının soyulması işlemidir Bu işlem derinin renk duzensizlikleri ve dokusunu duzeltir Ayrıca ince cizgileri ve statik kırışıklıkları da duzeltir, fakat dinamik kırışıklıklara etkili olmaz
Yuzeyel ve orta derinlikte kimyasal peeling
Ceşitli nedenlerle hasara uğramış olan cildin ust tabakasının soyularak yuzeyel kırışıklıkları azaltmak, deriye daha canlı bir gorunum sağlamak mumkundur Meyve asitlerinden olan glikolik asit, Avitamini olan retinoik asit veya trikloroasetik asit kullanılabilir Kimyasal peeling işlemi ağrısızdır ve anestezi gerektirmez İki veya dort hafta aralarla yapılan, 46 seanslık tedavi ile iyi sonuclar alınır
Dermabrasyon ve mikrodermabrasyon
Neodynium:YAG (Nd:YAG) veya karbon dioksid (CO2) laser ile resurfacing(cilt saoma)
Nonablative (soyucu olmayan)tedaviler
Nonablatiflaserler
İntensif pulsed light (IPL)
Termal resurfacing(thermage)
Dolgu maddeleri (İmplantlar)
Dolgu maddeleri ozellikle yuzun alt bolumunde bulunan (yanak, dudak cevresi ve cene) kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Hatta bu maddeler dudakları dolgunlaştırmak icinde kullanılır Bu maddeler kalıcı ve gecici dolgu maddeleri olabilir
Silikon gibi ceşitli sentetik maddeler ciltte daha uzun sure kalmalarına rağmen; yan etkileri fazladır Bu nedenle fazla tavsiye edilmemektedir Dolgu maddesi olarak kullanılan maddelerin coğu, derimizde doğal olarak bulunan maddelerdir Doğal dolgu maddeleri olarak hiyaluronik asit, kollajen gibi maddeler kullanılmaktadır Bir diğer yontem hastanın kendi yağ hucreleri ile kırışıklıklarının tedavi edilmesidir Bu tedavi yonteminde hastanın yağ hucreleri bir enjektor yardımı ile kendi vucudundan alınır ve daha sonra kırışıklık olan alanlara enjekte edilir Uygulama bolgesine gore, dolgu maddesinin secimi değişebilmektedir
Doğal olan dolgu maddeleri ile yapılan tedavilerde, dort altı ay sonra işlemin tekrar edilmesi gerekmektedir Sentetik olan dolgu maddeleri deride daha uzun sure kalmalarına rağmen pek tavsiye edilmemktedir Tum bu işlemlerin yapılması cok kolaydır ve hastanın gunluk yaşamını etkilemez
Botulinum toxin (BOTOX)
Botox tedavisi mimiklerin aşırı kullanımı sonucu gelişen kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Bu kırışıklıklar, yuzun ozellikle ust bolgesinde (kaşlar arasında, goz cevresi ve alında) bulunur Bu bolgelerde derinin altına yapılan botox enjeksiyonu, kullanılmasını istemediğimiz mimik kaslarını felc ederek kaz ayağı, kaş catma ve alın cizgilerini tedavi eder Ayrıca kaş şeklini duzeltmekte ve dudak etrafı gibi bir cok alanlardaki kırışıklıkların tedavisinde kullanılabilir
Tedaviden bir kac gun sonra kırışıklıklar azalarak kaybolur İlacın etkisi ortalamadort altı ay surer 3*4 seans sonrasında bu sure bir yıla kadar uzayabilir
Kozmetik cerrahi
Kozmetik cerrahi yuz dokusunun yeniden şekillendirilmesi (ritidektomi kırışıklık cıkartılması) ve sarkan dokuların kaldırılması şeklinde yapılır
Yuz germe işleminde fazla deri kesilip alınır ve yuzun 23 alt kısmındaki (cene ve boyun) kaslar gerginleştirilir
Alın ve kaş arkı statik cizgiler azaltılarak ve sarkık kaşlar yukarı kaldırılarak duzeltilir
Rinoplasti ile burun ucu kaldırılır, şekillendirilir
Alt ve ust blepharoplasty(goz kapağı plastik operasyonu) ile sarkan deri ve aşırı yağ dokusu cıkartılır
Boyundaki dikey bantlar ve sarkan deri amliyatla duzeltilir
Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Guneş
Yaşlanan deri sarkar ve uzerinde cizgiler, kırışıklıklar ve oluklar gelişir Derideki bu değişiklikliklerin şiddeti genetik eğilime, deri fototipine ve cevresel faktorlere maruz kalmaya gore değişir
Dermatoloji ve plastik cerrahi uzmanları yaşlılığa bağlı değişiklikleri tanımlarken Glogau klasifikasyonu u kullanırlar:
Hafif (Yaş 2835): Cok hafif kırışıklılar vardır, keratoz yoktur Hafif makyaja ihtiyac duyar ya da duymaz
Orta (3550): Hafif kırışıklıklar, yuzeyel kertozlar vardır Hafif makyaja ihtiyac duyar
İleri (5060): Kalıcı kırışıklıklar, deri renginde değişikliklerle birlikte telenjiektaziler ve aktinik keratozlar vardır Genellikle makyaja ihtiyac vardır
Şiddetli (6570): Şiddetli kırışıklıklar, fotoyaşlanma vardır, yercekimi ve dinamik kuvvetler deriyi etkiler, deri kanseri ile birlikte veya birlikte olmadan aktinik keratozlar vardır Cok yoğun makyaja ihtiyac vardır ve makyaj budeğişiklikleri kapatmaya yetmez
Fitzpatrick sınıflaması da ağız ve goz etrafındaki kısışıklıklara gore yuz cizgilerini sınıflandırmıştır:
Sınıf I: İnce kırışılıklar
Sınıf II: İnceden orta kalınlığa kadar kırışıklıklar ve orta duzeyde cizgiler
Sınıf III: İnceden derine kadar kırışıklıklar, cok sayıda cizgiler ve muhtemelen kalıcı oluklar
Yuz cizgi ve kırışıklıkları nasıl oluşur?
Kırışıklıkların temel nedeni, genetik yapımızın belirlediği genetik yaşlanmadır Bu ailesel faktorlerle yakından ilişkilidir Genetik faktorlerin dışında bir cok etken kırışıklıklara neden olur
Genetik faktorlerin dışında yuzdeki kırışıklıklar ve cizgiler aşağıdaki faktorlerden dolayı oluşur:
Guneş hasarı
Stres
Kas hareketi (mimiklerin aşırı kullanımı)
Yer cekimi
Travmalar
Cerrahi
Sivilce
Yara izi bırakmaya eğilimli cilt hastalıkları (Discoid Lupus Eritematosus)
Sigara icme
İnsanlar gulerken veya kaş catarken, her iki yuz yanı da aynı calışmadığından ve devamli sağ veya sol yana yatma alışkanlığı olduğundan yuzdeki cizgilerde coğu zaman asimetriktir
Kac tip kırşıklık vardır?
1İnce cizgiler
İnce cizgiler derinin orta tabakası olan dermisin duzensiz kalınlaşması ve epidermisin su tutma kapasitesinin azalması sonucu oluşur Başlıca guneş hasarından ve sigara icilmesi gibi cevresel toksinler yoluyla olur
2Derin kırışıklıklar
Derin kırışıklıklar dinamik ve statik olmak uzere iki ceşittirler Dinamik cizgiler yuz kaslarının calışması ile ortaya cıkarlar Statik cizgiler ise kas hareketi ile değişmezler Hatta dinamik cizgiler statik hale gelebilirler
Kaz ayağı cizgileri gozun etrafında gulme ile veya goz kaslarının calışması ile ortaya cıkan cizgilerdir
Alındaki kaygı cizgileri kaşları kaldırırken kasılan alın kasının kasılması sonucu oluşurlar
aşların arasındaki kaş catma cizgileri ise sinirlenildiği zaman kasılan corrugator supercilii ve procerus kasları vasıtasıyla oluşur
Cilt sarkması neden oluşur?
Cildin sarkması bir cok faktorle oluşur:
Derinin altındaki yağ dokusunda hucre sayısının azalması
Derinin orta tabakası olan dermisteki kollajen ve elastin liflerin sayısınına azalması gerginlik ve elastikliği azaltır
Yercekimi de gevşek dokunun kolaylıkla sarkmasına neden olur
Bunun sonucu olarak:
Kaşlar duşer (alının sarkması sonucu kaşlar goz kapaklarının uzerine doğru duşer)
Ust gozpağı duşukluğu (ust goz kapağı goz bebeini kapatacak kadar duşebilir)
Alt goz kapağı duşukluğu
Alt goz kapağının sarkması kapak altındaki mukozanın gorunmesine neden olur
Gozlerde boş bakış
Burnun kenarındaki belirgin oluk nedeniyle yorgun bakış vardır
Gıdık oluşması (cene cizgisinin ortadan kalkması)
Boyun cizgileri
Uzamış kulaklar
Burun ucunun duşmesi
Ust dudağın incelmesi
Kırışıklık tedavisi nasıl yapılır?
Sıklıkla iyi sonuclar icin bir cok işlemin kombinasyonuna ihtiyac vardır
Guneşten koruyucu kremler
En onemli olarak guneş goren yerler guneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara icilmemeli, sigara icilen yerlerde bulunulmamalı ve diğer hava kirliliğine neden olan ajanlardan uzak durulmalıdır
Nemlendiriciler
Yaşlanan deri duzenli olarak nemlendirici uygulandığında daha iyi gozukur Nemlendiriciler derinin su tutma kapasitesini arttırırlar Kullanımı kolay, yanma batma ve sivilce yapmayan bir nemlendirici secilmelidir
Yuzunuzu ılık su ve sabun icermeyen bir cilt temizleyicisi ile gunde iki kez yıkayın
Kısa sure ile bile dışarıda kalsanız uv filtresi bulunan guneş koruyucuları kullanınız
Antiageing formulleri
Bir cok yuz kremi antiaging ajanlar iceririr Bu ajanlar antioksidanlar ve soyucu ajanlardır:
Topical retinoidler
Vitamin C
Alfa hidroksi asiytler
Polypeptidler
Bir cok bitki ekstreleri
Topikal retinoidler dışında bir cok antiaging ajanın etkinliği ispatlanmamıştır
Cilt soyma (Resurfacing)
Resurfacing kimyasal ve mekanik ceşitli tekniklerle derinin ust tabakasının soyulması işlemidir Bu işlem derinin renk duzensizlikleri ve dokusunu duzeltir Ayrıca ince cizgileri ve statik kırışıklıkları da duzeltir, fakat dinamik kırışıklıklara etkili olmaz
Yuzeyel ve orta derinlikte kimyasal peeling
Ceşitli nedenlerle hasara uğramış olan cildin ust tabakasının soyularak yuzeyel kırışıklıkları azaltmak, deriye daha canlı bir gorunum sağlamak mumkundur Meyve asitlerinden olan glikolik asit, Avitamini olan retinoik asit veya trikloroasetik asit kullanılabilir Kimyasal peeling işlemi ağrısızdır ve anestezi gerektirmez İki veya dort hafta aralarla yapılan, 46 seanslık tedavi ile iyi sonuclar alınır
Dermabrasyon ve mikrodermabrasyon
Neodynium:YAG (Nd:YAG) veya karbon dioksid (CO2) laser ile resurfacing(cilt saoma)
Nonablative (soyucu olmayan)tedaviler
Nonablatiflaserler
İntensif pulsed light (IPL)
Termal resurfacing(thermage)
Dolgu maddeleri (İmplantlar)
Dolgu maddeleri ozellikle yuzun alt bolumunde bulunan (yanak, dudak cevresi ve cene) kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Hatta bu maddeler dudakları dolgunlaştırmak icinde kullanılır Bu maddeler kalıcı ve gecici dolgu maddeleri olabilir
Silikon gibi ceşitli sentetik maddeler ciltte daha uzun sure kalmalarına rağmen; yan etkileri fazladır Bu nedenle fazla tavsiye edilmemektedir Dolgu maddesi olarak kullanılan maddelerin coğu, derimizde doğal olarak bulunan maddelerdir Doğal dolgu maddeleri olarak hiyaluronik asit, kollajen gibi maddeler kullanılmaktadır Bir diğer yontem hastanın kendi yağ hucreleri ile kırışıklıklarının tedavi edilmesidir Bu tedavi yonteminde hastanın yağ hucreleri bir enjektor yardımı ile kendi vucudundan alınır ve daha sonra kırışıklık olan alanlara enjekte edilir Uygulama bolgesine gore, dolgu maddesinin secimi değişebilmektedir
Doğal olan dolgu maddeleri ile yapılan tedavilerde, dort altı ay sonra işlemin tekrar edilmesi gerekmektedir Sentetik olan dolgu maddeleri deride daha uzun sure kalmalarına rağmen pek tavsiye edilmemktedir Tum bu işlemlerin yapılması cok kolaydır ve hastanın gunluk yaşamını etkilemez
Botulinum toxin (BOTOX)
Botox tedavisi mimiklerin aşırı kullanımı sonucu gelişen kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Bu kırışıklıklar, yuzun ozellikle ust bolgesinde (kaşlar arasında, goz cevresi ve alında) bulunur Bu bolgelerde derinin altına yapılan botox enjeksiyonu, kullanılmasını istemediğimiz mimik kaslarını felc ederek kaz ayağı, kaş catma ve alın cizgilerini tedavi eder Ayrıca kaş şeklini duzeltmekte ve dudak etrafı gibi bir cok alanlardaki kırışıklıkların tedavisinde kullanılabilir
Tedaviden bir kac gun sonra kırışıklıklar azalarak kaybolur İlacın etkisi ortalamadort altı ay surer 3*4 seans sonrasında bu sure bir yıla kadar uzayabilir
Kozmetik cerrahi
Kozmetik cerrahi yuz dokusunun yeniden şekillendirilmesi (ritidektomi kırışıklık cıkartılması) ve sarkan dokuların kaldırılması şeklinde yapılır
Yuz germe işleminde fazla deri kesilip alınır ve yuzun 23 alt kısmındaki (cene ve boyun) kaslar gerginleştirilir
Alın ve kaş arkı statik cizgiler azaltılarak ve sarkık kaşlar yukarı kaldırılarak duzeltilir
Rinoplasti ile burun ucu kaldırılır, şekillendirilir
Alt ve ust blepharoplasty(goz kapağı plastik operasyonu) ile sarkan deri ve aşırı yağ dokusu cıkartılır
Boyundaki dikey bantlar ve sarkan deri amliyatla duzeltilir
Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Guneş