Halk diliyle zatürre olarak bilinen pnömoni, sık rastlanılan hastalıklar arasında yer almaktadır. Toplum içinde ve günlük yaşam sırasında gelişen zatürre ‘Toplumda gelişen pnömoni’ olarak adlandırılır. Yıllık görülme sıklığı %1 oralarındadır. İleri yaşlarda görülme sıklığı ve zatürreye bağlı ölüm oranları artmaktadır. Toplumda gelişen pnömoni hastalarının 1/3’ü yatarak 2/3’ü ise ayaktan tedavi edilmektedir. Yatarak tedavi alması gereken özellikle yoğun bakım ihtiyacı olan zatürre hastalarında ölüm oranı çok yüksektir.
Toplumda gelişen pnömonide hastalığa sebep olan etken hastanın yaşı, ek hastalıkları, risk faktörlerine göre değişkenlik göstermektedir.En sık etkenler solunum yolları virüsleri ve bakterilerdir. Pnömoni için risk faktörleri arasında ileri yaş, ek hastalıklar, bağışıklık sisteminin baskılanması, alkolizm, beslenme bozukluğu(malnutrisyon), bilinç bozukluğu, splenektomi( dalak yokluğu) bulunmaktadır. Pnömoni hastalığı ile en çok birliktelik gösteren hastalık ise KOAH’tır. KOAH dışında hipertansiyon, kalp yetmezliği, diyabet, inme ve kanser de zatürre ile birliktelik gösteren hastalıklar arasında yer almaktadır.
Pnömonide tedavi planlaması yaparken bazı skorlama sistemleri kullanılmaktadır. Serum üre düzeyi, solunum sayısı, tansiyon ve yaşına göre yapılan CURB-65 skorlama sistemi hastanın yatarak mı yoksa ayaktan mı tedavi edilebileceğine karar vermede etkin bir skorlama yöntemidir.
Pnömonide en sık belirtiler öksürük, koyu renkli balgam, balgam miktarında artış, ateş, sırt ve göğüs ağrısı,halsizlik olarak gözlenir. Fakat son yıllarda domuz gribi ve kuş gribi gibi salgınlarla birlikte zatürre; kas ve eklem ağrısı, şuur bulanıklığı, yorguluk, bulantı, kusma, baş ağrısı gibi farklı belirtilerle de görülmeye başlanmıştır.
Pnömoni tanısını koymada akciğer filmi, kan tetkikleri, balgam kültürü sonuçları hastanın şikayetleri ile birlikte bize yardımcı olmaktadır.
Pnömoni tedavisinin en önemli basamağı öncelikle hastanın genel durumunu belirleyerek hastanede yatarak mı yoksa ayaktan mı tedavi edileceğine karar vermektir. Buna karar verdikten sonra hasta için en uygun antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Antibiyotik tedavisinde balgam kültür sonucuna göre daha sonra değişikliğe gidilebilir. Antibiyotik tedavisi yanında hastaya destek tedavi olarak balgam söktürücü, ağrı şikayeti varsa ağrı kesici, KOAH astım gibi ek hastalıkları var ve nefes darlığında artış şikayeti de varsa ek nefes açıcı ilaçlar verilebilir.
Pnömoni; özellikle yoğun bakım tedavisi gerektirecek ağır hastalardaki yüksek ölüm oranları nedeniyle tanı ve tedavisinin hızlı ve etkin yapılması gereken tedavi edilebilir, önemli bir enfeksiyon hastalığıdır.
