Zehirli guatr hastalığı
Zehirli guatr belirtileri
Zehirli guatr nedenleri
Zehirli guatr tedavisi
Zehirli guatr hastalığının belirtilerini aşağıdaki gibi sralayabiliriz
Carpıntı,
Ellerde titreme,
Vucutta titreme,
Ani kilo kaybı,
Sac dokulmesi,
Kaşıntı,
Boğazda dolgunluk ve sıkıntı
Aşırı iştah dolayısıyla cok yemek yeme ve cok su icme,
Aşırı terleme,
Cabuk yorulma,
Aşırı sinirlilik
Bulantı
İshal
Cabuk yorulma
Adet duzensizliği
Cok sık dışkılama
Panik atak
Horlama
Erken boşalma
Gozlerin ileri doğru cıkması (egzoftalmi)
Bazı hastalarda goğus ve boyunda devamlı bir kızarıklık soz konusu olabilir Nodulsuz zehirli guatrlı hastaların bazılarında gozlerde buyume ve gozlerin ileriye doğru cıkması (egzoftalmi) gorulur Bunların hepsi birlikte olmak zorunda değildir Bu şikayetlerin bazıları on plandadır, diğer şikayetler ancak doktorun sorgulaması ile ifade edilebilir
ZEHİRLİ GUATRIN TEDAVİSİ
Zehirli guatrın tedavisi; gereğinden fazla uretilen tiroid hormonlarının normal seviyenin altına duşurulmesidir Tedavi, kalıcı ve kalıcı olmayan tedavi olarak ikiye ayrılır Kalıcı tedavi icin batı ulkelerinde (ozellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Kanadada) radyoaktif iyot (kapsul) tercih edilirken Turkiyede ve diğer bazı ulkelerde hala ameliyatla tedavi daha sıklıkla yapılmaktadır
Kalıcı olmayan tedavi ise tiroid karşıtı ilaclarla (karbimazol ve propiltiourasil) ile yapılan tedavi olup her zaman tiroid hormonları yeterli duzeyde ve kısa surede duşurulemez; duşurse bile bir sure sonra hormonlar tekrar yukselip hastalık belirtilerinin ortaya cıkar Bu turden tedavide hastalığın ne kadar sure sonra tekrarlayacağı belli değildir; her hastada faklıdır ancak genc hastalarda kısa sure sonra zehirli guatr yeniden alevlenir Tiroid karşıtı ilacları uzun sure kullanıldığında karaciğer, kan hucreleri ve ureme hucreleri (sperme ve yumurta hucreleri) uzerine ciddi yan tesirler oluşturabileceğinden bu tedavi altındaki hastaların sık aralıklarla (her ay) kontrolu gerekir Ayrıca, başta nodul ve tiroid bezesinde buyume olmayan hastalarda kısa sure sonra nodul gelişimi ve tiroidin buyumesi (guatr) gorulebilir Bu tedavi icin genel kural eninde sonunda hastalığın tekrarlaması (nuks)dır; iki ileri bir geri
Ameliyatla tedavi; ulkemizde hala en cok kullanılan yontem olsa da batı ulkelerinde her gecen gun ameliyatsız tedavi yontemleri daha fazla rağbet gormektedir Orneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde ve Kanadada zehirli guatrda tek secenek duşuk doz radyoaktif iyot tedavisidir Bazı Avrupa ulkelerinde ameliyat hala kullanılsa da her gecen yıl ameliyat edilen hasta sayısı hızla azalmaktadır
Genel olarak tıbbın tum alanlarında bu turden bir değişim yaşanmaktadır Orneğin bundan 1520 yıl once mide ve oniki parmak barsağı ulseri olan butun hastalar ameliyat edilirken bugun ulserli hastalar sadece ilacla tedavi ediliyor Aynı şekilde, bademcik ve geniz eti ameliyatları da artık batı ulkelerinde gittikce daha az yapılır hale gelmiştir Turkiye, tiroid alanında tam bu değişim donemindedir
Ses tellerine giden sinirlerin kesilmesi veya koparılması, kalbin fibrilasyona girmesi, akciğere kanama, tiroid krizi, kalsiyum bezelerinin cıkarılması ve nadiren de olsa ameliyat bolgesindeki damarların ve gırtlağın zarar gormesi tiroid ameliyatının risklerindendir Bu risklerin coğunluğu olumcul olabildiği gibi diğerleri de hayat kalitesini onemli olcude duşuren sağlık sorunlarına neden olur
Ameliyat sonrasında devamlı tiroid hormonu kullanımı gerekir Aksi halde, hastada tiroid hormon yetmezliği ve zehirli guatr tekrarlaması sık gorulur Cunku ameliyat sonrasında normalin altına duşen tiroid hormonu ve yukselen TSH nedeniyle kalıntı doku devamlı uyarılır ve kalıntı doku once buyur sonra zehirli guatr veya nodul tekrarlayabilir Yani, ameliyatla guatr temizlendi, hicbir ilac kullanmayacağım şeklinde bir tıbbi yaklaşım yoktur
RAI kapsul tedavi, duşuk doz radyoaktif iyot tedavisidir Kalıcı bir tedavi olan bu yontemde, bir kapsul icine konulmuş toz halindeki radoaktif iyotun tiroide yerleşip bu organın hucrelerinin aşırı hormon salgılama yeteneğini yok etmesi ve daha sonraki surecte bu organın kuculmesini sağlaması esasına dayanır Son derece guvenli, yuksek tecrube birikimi bulunan bir tedavi şekli olup her yaşta hastaya uygulanabilir Sanıldığının aksine; kısırlık ve kanser yapmaz
ZEHİRLİ GUATRDA GOZLERİN İLERİ DOĞRU CIKMASI (EGZOFTALMİ)
Gozlerin ileriye doğru cıkması (egzoftalmus, egzoftalmi); zehirli guatrda (hipertiroidizmde) hastaları ilk ele veren goruntudur Bu ileriye cıkış genellikle cift taraflı (her iki goz) iken bazen tek taraflı (tek goz) olabilir Ancak, her zehirli guatr hastasında goz bulgusu olmaz Ozellikle nodullu zehirli guatr hastalarında goz bulgusu nadirdir Goz bulguları olan zehirli guatrlı hastalarda tiroid bezesine karşı oluşan antikorlar (tiroid otoantikorları) genellikle yuksektir
Gozlerin ileri doğru cıkmasının yarattığı şikayetlerin şiddeti hastadan hastaya değişir: uyurken gozlerin kapanmaması, gozlerde kızarıklık, yanma, gozyaşı akıntısı, hatta cerhatli goz iltihapları gorulebilir
Gozlerin ileri doğru cıkması; zehirli guatrın tedavisinden sonra aynı şekilde kalabilir, kısmen duzelebilir, tamamen duzelebilir veya daha kotuye gidebilir Zehirli guatrın (hipertiroidinin) tedavisi icin hangi yontem secilirse secilsin golerle ilgili bu gercek değişmez
Sanıldığının aksine; hipertiroidinin tedavisinden sonra gozun ileri doğru cıkmasının duzelip duzelmeyeceği, hipertiroidinin tedavisi icin uygulanan tedaviyle (antitiroid ilaclar, ameliyat, radyoaktif iyot) direk ilişkili değildir Goz bulguları, zehirli guatrın kalıcı olarak tedavisinden (orneğin kapsul tedavisi ile) sonra onemli olcude duzelir Ancak, hangi yontemle olursa olsun, zehirli guatrın tedavisinden sonra (orneğin ameliyattan sonra dahi) sıklıkla ortaya cıkan tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidizm) yeterli duzeyde tedavi edilmezse goz bulgular duzelmez ve hatta ilerleyebilir
Hastalığının Tedavisi
Gozlerin ileri doğru cıkmasının tedavisinde kortizol ve antibiyotkli damlalar kullanılır Bu damlalar gozlerin iceri doğru girmesini sağlamaz ancak gozdeki iltihap, kızarık ve yanmanın giderilmesini sağlar Ayrıca, gozlerdeki kuruluğun giderilmesi icin saf goz yaşı damlaları kullanılabilir
Gozlerin iceri doğru girmesini sağlamak icin tablet olarak kortizol iceren ilaclar kullanılması sonuc vermez
Ayrıca, gozlere ve goz arkasındaki bolgeye radyoterapi yapmak da gozlerin iceri girmesini sağlamaz Hatta radyoterapi artık kullanılmamaktadır; cunku gozlerin arkasındaki kaslarda sertleşme (kontraktur) yaparak gozlerin dışarı doğru cıkma halini tamamen kalıcı hale getirebilir
Gozleri iceri doğru getirmek uzere ameliyatla tedavi yapan merkezler vardır ancak cok başarılı olduğu soylenemez Ozellikle bu ameliyatlar, gozun on ve yan cevresinden girilirek gozu hareket ettiren kasların kısaltılmasını sağlamaya donuk olarak yapıldığı zaman başarı şansı daha da duşuktur O nedenle kafanın yukarısından kemiklerin icine girerek gozun arkasına ulaşarak goz adelelerini kısaltmak şeklinde yapılan ameliyatın başarı şansı daha yuksek olsa da ameliyatın cok geniş kapsamlı bir cerrahi girişim olduğu dşikkate alınarak cok tercih edilmediğini belirtmek gerekir
Zehirli guatr belirtileri
Zehirli guatr nedenleri
Zehirli guatr tedavisi
Zehirli guatr hastalığının belirtilerini aşağıdaki gibi sralayabiliriz
Carpıntı,
Ellerde titreme,
Vucutta titreme,
Ani kilo kaybı,
Sac dokulmesi,
Kaşıntı,
Boğazda dolgunluk ve sıkıntı
Aşırı iştah dolayısıyla cok yemek yeme ve cok su icme,
Aşırı terleme,
Cabuk yorulma,
Aşırı sinirlilik
Bulantı
İshal
Cabuk yorulma
Adet duzensizliği
Cok sık dışkılama
Panik atak
Horlama
Erken boşalma
Gozlerin ileri doğru cıkması (egzoftalmi)
Bazı hastalarda goğus ve boyunda devamlı bir kızarıklık soz konusu olabilir Nodulsuz zehirli guatrlı hastaların bazılarında gozlerde buyume ve gozlerin ileriye doğru cıkması (egzoftalmi) gorulur Bunların hepsi birlikte olmak zorunda değildir Bu şikayetlerin bazıları on plandadır, diğer şikayetler ancak doktorun sorgulaması ile ifade edilebilir
ZEHİRLİ GUATRIN TEDAVİSİ
Zehirli guatrın tedavisi; gereğinden fazla uretilen tiroid hormonlarının normal seviyenin altına duşurulmesidir Tedavi, kalıcı ve kalıcı olmayan tedavi olarak ikiye ayrılır Kalıcı tedavi icin batı ulkelerinde (ozellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Kanadada) radyoaktif iyot (kapsul) tercih edilirken Turkiyede ve diğer bazı ulkelerde hala ameliyatla tedavi daha sıklıkla yapılmaktadır
Kalıcı olmayan tedavi ise tiroid karşıtı ilaclarla (karbimazol ve propiltiourasil) ile yapılan tedavi olup her zaman tiroid hormonları yeterli duzeyde ve kısa surede duşurulemez; duşurse bile bir sure sonra hormonlar tekrar yukselip hastalık belirtilerinin ortaya cıkar Bu turden tedavide hastalığın ne kadar sure sonra tekrarlayacağı belli değildir; her hastada faklıdır ancak genc hastalarda kısa sure sonra zehirli guatr yeniden alevlenir Tiroid karşıtı ilacları uzun sure kullanıldığında karaciğer, kan hucreleri ve ureme hucreleri (sperme ve yumurta hucreleri) uzerine ciddi yan tesirler oluşturabileceğinden bu tedavi altındaki hastaların sık aralıklarla (her ay) kontrolu gerekir Ayrıca, başta nodul ve tiroid bezesinde buyume olmayan hastalarda kısa sure sonra nodul gelişimi ve tiroidin buyumesi (guatr) gorulebilir Bu tedavi icin genel kural eninde sonunda hastalığın tekrarlaması (nuks)dır; iki ileri bir geri
Ameliyatla tedavi; ulkemizde hala en cok kullanılan yontem olsa da batı ulkelerinde her gecen gun ameliyatsız tedavi yontemleri daha fazla rağbet gormektedir Orneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde ve Kanadada zehirli guatrda tek secenek duşuk doz radyoaktif iyot tedavisidir Bazı Avrupa ulkelerinde ameliyat hala kullanılsa da her gecen yıl ameliyat edilen hasta sayısı hızla azalmaktadır
Genel olarak tıbbın tum alanlarında bu turden bir değişim yaşanmaktadır Orneğin bundan 1520 yıl once mide ve oniki parmak barsağı ulseri olan butun hastalar ameliyat edilirken bugun ulserli hastalar sadece ilacla tedavi ediliyor Aynı şekilde, bademcik ve geniz eti ameliyatları da artık batı ulkelerinde gittikce daha az yapılır hale gelmiştir Turkiye, tiroid alanında tam bu değişim donemindedir
Ses tellerine giden sinirlerin kesilmesi veya koparılması, kalbin fibrilasyona girmesi, akciğere kanama, tiroid krizi, kalsiyum bezelerinin cıkarılması ve nadiren de olsa ameliyat bolgesindeki damarların ve gırtlağın zarar gormesi tiroid ameliyatının risklerindendir Bu risklerin coğunluğu olumcul olabildiği gibi diğerleri de hayat kalitesini onemli olcude duşuren sağlık sorunlarına neden olur
Ameliyat sonrasında devamlı tiroid hormonu kullanımı gerekir Aksi halde, hastada tiroid hormon yetmezliği ve zehirli guatr tekrarlaması sık gorulur Cunku ameliyat sonrasında normalin altına duşen tiroid hormonu ve yukselen TSH nedeniyle kalıntı doku devamlı uyarılır ve kalıntı doku once buyur sonra zehirli guatr veya nodul tekrarlayabilir Yani, ameliyatla guatr temizlendi, hicbir ilac kullanmayacağım şeklinde bir tıbbi yaklaşım yoktur
RAI kapsul tedavi, duşuk doz radyoaktif iyot tedavisidir Kalıcı bir tedavi olan bu yontemde, bir kapsul icine konulmuş toz halindeki radoaktif iyotun tiroide yerleşip bu organın hucrelerinin aşırı hormon salgılama yeteneğini yok etmesi ve daha sonraki surecte bu organın kuculmesini sağlaması esasına dayanır Son derece guvenli, yuksek tecrube birikimi bulunan bir tedavi şekli olup her yaşta hastaya uygulanabilir Sanıldığının aksine; kısırlık ve kanser yapmaz
ZEHİRLİ GUATRDA GOZLERİN İLERİ DOĞRU CIKMASI (EGZOFTALMİ)
Gozlerin ileriye doğru cıkması (egzoftalmus, egzoftalmi); zehirli guatrda (hipertiroidizmde) hastaları ilk ele veren goruntudur Bu ileriye cıkış genellikle cift taraflı (her iki goz) iken bazen tek taraflı (tek goz) olabilir Ancak, her zehirli guatr hastasında goz bulgusu olmaz Ozellikle nodullu zehirli guatr hastalarında goz bulgusu nadirdir Goz bulguları olan zehirli guatrlı hastalarda tiroid bezesine karşı oluşan antikorlar (tiroid otoantikorları) genellikle yuksektir
Gozlerin ileri doğru cıkmasının yarattığı şikayetlerin şiddeti hastadan hastaya değişir: uyurken gozlerin kapanmaması, gozlerde kızarıklık, yanma, gozyaşı akıntısı, hatta cerhatli goz iltihapları gorulebilir
Gozlerin ileri doğru cıkması; zehirli guatrın tedavisinden sonra aynı şekilde kalabilir, kısmen duzelebilir, tamamen duzelebilir veya daha kotuye gidebilir Zehirli guatrın (hipertiroidinin) tedavisi icin hangi yontem secilirse secilsin golerle ilgili bu gercek değişmez
Sanıldığının aksine; hipertiroidinin tedavisinden sonra gozun ileri doğru cıkmasının duzelip duzelmeyeceği, hipertiroidinin tedavisi icin uygulanan tedaviyle (antitiroid ilaclar, ameliyat, radyoaktif iyot) direk ilişkili değildir Goz bulguları, zehirli guatrın kalıcı olarak tedavisinden (orneğin kapsul tedavisi ile) sonra onemli olcude duzelir Ancak, hangi yontemle olursa olsun, zehirli guatrın tedavisinden sonra (orneğin ameliyattan sonra dahi) sıklıkla ortaya cıkan tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidizm) yeterli duzeyde tedavi edilmezse goz bulgular duzelmez ve hatta ilerleyebilir
Hastalığının Tedavisi
Gozlerin ileri doğru cıkmasının tedavisinde kortizol ve antibiyotkli damlalar kullanılır Bu damlalar gozlerin iceri doğru girmesini sağlamaz ancak gozdeki iltihap, kızarık ve yanmanın giderilmesini sağlar Ayrıca, gozlerdeki kuruluğun giderilmesi icin saf goz yaşı damlaları kullanılabilir
Gozlerin iceri doğru girmesini sağlamak icin tablet olarak kortizol iceren ilaclar kullanılması sonuc vermez
Ayrıca, gozlere ve goz arkasındaki bolgeye radyoterapi yapmak da gozlerin iceri girmesini sağlamaz Hatta radyoterapi artık kullanılmamaktadır; cunku gozlerin arkasındaki kaslarda sertleşme (kontraktur) yaparak gozlerin dışarı doğru cıkma halini tamamen kalıcı hale getirebilir
Gozleri iceri doğru getirmek uzere ameliyatla tedavi yapan merkezler vardır ancak cok başarılı olduğu soylenemez Ozellikle bu ameliyatlar, gozun on ve yan cevresinden girilirek gozu hareket ettiren kasların kısaltılmasını sağlamaya donuk olarak yapıldığı zaman başarı şansı daha da duşuktur O nedenle kafanın yukarısından kemiklerin icine girerek gozun arkasına ulaşarak goz adelelerini kısaltmak şeklinde yapılan ameliyatın başarı şansı daha yuksek olsa da ameliyatın cok geniş kapsamlı bir cerrahi girişim olduğu dşikkate alınarak cok tercih edilmediğini belirtmek gerekir